درد بالای ناحیه تناسلی مردان می تواند ناشی از عفونت مجاری ادراری، عفونت منتقل شونده جنسی یا التهاب پروستات (پروستاتیت) باشد. این مشکلات نسبتا رایج هستند. موسسه ملی دیابت و بیماری های کلیوی و گوارشی (NIDDK) تخمین می زند که سندرم درد مزمن لگن در حدود 10 تا 15 درصد مردان را تحت تاثیر قرار می دهد. درد بالای ناحیه تناسلی مردان اغلب با علائم دیگری نیز همراه است.
علل درد بالای ناحیه تناسلی مردان
علت های علل درد بالای ناحیه تناسلی مردان متفاوت هستند که به همین دلیل معاینه و ارزیابی هر مورد بیماری اهمیت دارد.
1-عفونت مجاری ادراری (UTI)
این بیماری یک عفونت باکتریایی در بخشی از مجاری ادرار است که شامل میزراه، مثانه، میزنای و کلیه ها می شوند. عفونت های مجاری ادراری یک شکایت رایج بوده که علامت رایج آن ها احساس درد در ناحیه لگن یا زیر شکم است. دیگر علائم شامل موارد زیر هستند:
- احساس سوزش در حین ادرار کردن
- تکرر ادرار
- تغییر در رنگ یا بوی ادرار
- تب و لرز
- درد در نواحی دیگر همچون پهلو ها یا پایین کمر
پزشک عفونت مجاری ادراری را با تجویز داروی آنتی بیوتیک درمان می کند.
2- عفونت های منتقل شونده جنسی (STIs)
برخی از این عفونت ها همچون سوزاک و کلامیدیا سبب درد لگن می شوند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زند که سالانه 2.86 میلیون ابتلا به عفونت کلامیدیا در ایالات متحده آمریکا اتفاق می افتد.
علائم این عفونت شامل موارد زیر هستند:
- درد در لگن
- التهاب میزراه
- خروج ترشحات از آلت تناسلی
کلامیدیا همچنین می تواند مقعد یا راست روده را نیز آلوده کرده و سبب بروز درد در این نواحی شود. یک بیماری به نام لنفوگرانولوم ونروم می تواند از انواع مختلفی از باکتری های عامل کلامیدیا به وجود آید. بیماری یاد شده منجر به درد لگنی شده که درمان آن دشوار است. همچنین، لنفوگرانولوم ونروم سبب پروکتیت یا التهاب مقعد و راست روده در مردانی می شود که با مردان دیگر رابطه جنسی مقعدی دارند.
بنا بر گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) سالانه 820 هزار نفر به سوزاک مبتلا می شوند. این عفونت سبب بروز علائمی همچون درد و خروج ترشحات از آلت تناسلی می شود. ابتلا به این بیماری در ناحیه مقعد می تواند ترشحات مقعدی و دفع دردناک را به همراه داشته باشد.
3- پروستاتیت یا التهاب پروستات
پروستاتیت به التهاب پروستات گفته می شود. پروستات غده کوچکی در دستگاه تناسلی مردانه است. پروستات مایع تشکیل دهنده منی را تولید می کند. التهاب پروستات چندین نوع دارد:
پروستاتیت باکتریایی حاد
این بیماری به دلیل یک عفونت باکتریایی در پروستات به وجود می آید. باکتری از طریق میزراه به غده پروستات رسیده و با انتشار خود سبب بروز درد در لگن، کشاله ران یا ناحیه پایینی کمر می شود. پروستات باکتریایی حاد همچنین می تواند به درد آلت تناسلی و بیضه ها نیز منجر شود. درد ممکن است با علائم دیگری از جمله موارد زیر همراه باشد:
- احساس سوزش در حین ادرار
- تب
- لرز
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکل در ادرار
- تکرر ادرار
- انسداد ادراری یا عدم توانایی دفع ادرار
- ضعف یا قطع جریان ادرار
- بیدار شدن مکرر در هنگام شب جهت دفع ادرار
- انزال دردناک
ابتلای پروستات به عفونت باکتریایی می تواند جدی بوده و افراد مبتلا به این علائم باید به دنبال مراقبت درمانی فوری باشند. پزشک متخصص اورولوژی عفونت باکتریایی را با تجویز دارو های آنتی بیوتیک درمان می کند.
پروستاتیت باکتریایی مزمن
پروستاتیت باکتریایی مزمن یک عفونت عود کننده در پروستات است. علائم این بیماری شبیه به پروستاتیت باکتریایی حاد بوده اما از شدت کمتری برخوردار هستند. پزشک اورولوژیست این نوع از بیماری را با دوز پایین یک یا چند آنتی بیوتیک در طول مدتی طولانی درمان می کند.
در صورتی که بیماری سبب مشکل در ادرار شود، پزشک اورولوژیست دارو هایی به نام آلفا بلاکر را جهت کمک به تسکین مثانه و عضلات مجاور تجویز می کند. در برخی موارد، انجام جراحی توصیه می شود.
پروستاتیت غیر باکتریایی
التهاب پروستاتی که به مدت طولانی پایدار باشد می تواند ناشی از پروستاتیت غیر باکتریایی باشد. این بیماری نوعی از سندرم درد درد لگنی مزمن است. پزشکان از علت دقیق بروز این بیماری مطمئن نیستند.
باید در نظر داشت که این التهاب هیچ ارتباطی با عفونت باکتریایی نداشته و پاسخ مناسبی به مصرف آنتی بیوتیک نیز نخواهد داشت. پروستاتیت غیر باکتریایی یک مشکل رایج است. مصرف دارو های مختلف علائم بیماری را مدیریت کرده و آن ها را تسکین می دهد.
پروستاتیت التهابی بدون علامت
پروستاتیت ممکن است بدون هر گونه علامتی بروز دهد. در این نوع، آزمایش های خون تعداد گلبول های سفید خون را بیشتر نشان داده و پزشک قبل از تشخیص مایل به رد احتمال ابتلا به سرطان پروستات خواهد بود.
4- فتق
درد ناگهانی در ناحیه پایین شکم می تواند بیانگر ابتلا به فتق باشد. فتق هنگامی بروز می دهد که بخشی از بافت یا روده از طریق یک ناحیه ضعیف عضلانی برجسته می شود. فتق معمولا به صورت یک برجستگی کوچک و دردناک پدیدار می شود.
این درد در مواقع انقباض عضلات همچون خندیدن، سرفه کردن یا بلند کردن اجسام بدتر می شود. تخمین زده می شود که تنها 25 درصد مردان به دلیل افزایش سن و ضعیف تر شدن عضلات فتق را تجربه می کنند. جراحی تنها درمان بوده و جهت پیشگیری از عوارض شدید ضروری است.
5- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر تنها سبب بروز علائمی همچون موارد زیر در روده ها می شود:
- درد
- نفخ
- اسهال
- یبوست
- وجود مخاط در مدفوع
این علائم پس از دفع مدفوع به صورت موقت از بین می روند. پزشکان جهت رهایی از موارد ذکر شده در بالا تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی را به همراه مصرف برخی دارو ها پیشنهاد می دهند.
6- آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس
آپاندیس یک اندام کوچک در سمت راست بدن است که التهاب در آن سبب بروز درد لگن می شود. دیگر علائم شامل موارد زیر هستند:
- تب
- بی اشتهایی
- حالت تهوع و استفراغ
- تورم در ناحیه پایینی شکم
در صورتی که درد شدید در ناحیه پایینی شکم با هر کدام از علائم بالا همراه باشد باید فورا به دنبال مراقبت پزشکی بود. در این موارد امکان دارد به جراحی نیاز باشد.
7- سنگ های ادراری
سنگ های ادراری از نمک ها یا مواد معدنی همچون کلسیم در ادرار تشکیل شده و بدن در دفع آن ها با مشکل مواجه می شود. این مواد معدنی می توانند به یکدیگر چسبیده و تشکیل کریستال دهند. این سنگ ها تنها هنگامی که بدن سعی در دفع آن ها دارد سبب بروز علائمی همچون درد در لگن یا ناحیه پایینی شکم می شود. دیگر تغییرات شامل مشکل در دفع ادرار یا وجود خون در آن می شوند.
پزشکان می توانند جهت کمک به دفع سنگ ها دارو های مسکن و تجزیه کننده سنگ ها را تجویز کنند. گاهی اوقات، سنگ ها به قدری بزرگ هستند که برای درمان آن ها به جراحی نیاز است.
8- سیستیت
سیستیت به التهاب مثانه گفته می شود که معمولا ناشی از عفونت است. این بیماری سبب بروز درد در لگن و درد بالای ناحیه تناسلی مردان، به همراه علائم زیر می شود:
- مشکل در دفع ادرار
- ضعف جریان ادرار
- تکرر ادرار
- احساس سوزش در دفع ادرار
- وجود خون در ادرار
- تغییر در ظاهر و بوی ادرار
پزشک جهت درمان عفونت مثانه معمولا یک دوره مصرف آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز می کند.
9- تنگی میزراه
تنگی میزراه هنگامی بروز می دهد که میزراه مسدود یا تنگ شده و جریان ادرار به سختی خارج می شود. در این وضعیت، علاوه بر درد علائم دیگری همچون موارد زیر بروز می دهند:
- درد در هنگام دفع ادرار
- مشکل در دفع ادرار
- نشت ادرار
- وجود خون یا ادرار در مایع منی
- فقدان کنترل ادرار
درمان معمولا شامل فرایند جراحی می شود.
10- بزرگی خوش خیم پروستات (BPH)
بزرگی یا هایپر پلازی خوش خیم پروستات هنگامی بروز می دهد که این غده به دلیل عواملی غیر از سرطان بزرگ شود. پروستات همگام با بزرگ شدن بر میزراه فشار وارد کرده، دفع ادرار را با مشکل مواجه ساخته و سبب درد لگن می شود. در نهایت، عضلات مثانه می توانند در اثر کشیدگی و انقباض ضعیف شده و علائم بیمار بدتر شود.
بنا بر تحقیقات، شیوع بزرگی خوش خیم پروستات همگام با افزایش سن بیشتر شده و تقریبا 50 درصد مردان بالا تر از 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. درمان شامل تغییر در سبک زندگی، مصرف دارو و جراحی خواهد بود.
زمان مراجعه به متخصص اورولوژی
در حالی که اغلب اوقات درد بالای ناحیه تناسلی مردان رایج است، در صورت عدم اطمینان از علت باید به پزشک مراجعه شود. حتی در صورتی که عامل درد مشخص باشد بروز هر گونه تغییر همچون افزایش شدت بیانگر نیاز به معاینه پزشکی است.
تشخیص درد بالای ناحیه تناسلی مردان
پزشک با استفاده از آزمایش های مختلف همچون موارد زیر عامل درد را تشخیص می دهد:
معاینه فیزیکی
در این معاینه لگن و شکم از نظر هر گونه تورم و حساسیت به لمس بررسی می شوند.
آزمایش های خون
آزمایش های خون امکان بررسی علائم عفونت یا عملکرد کلیوی نامناسب را برای پزشکان فراهم می کنند.
نمونه ادرار
در صورتی که پزشک به مشکلی در مجاری ادراری مشکوک باشد، انجام آزمایش نمونه ادرار را درخواست می دهد.
آزمایش های تصویر برداری
این آزمایش ها تصاویری دقیق از اندام ها و بافت های بدن ایجاد می کنند. سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی از دسته چنین آزمایش هایی هستند.
دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران
مصطفی یکشنبه ۱۲ فروردین ۳( 3 هفته پیش) تعداد بازدید: 11 مشاهده پرسش 