تشخیص سرطان پروستات با PSA

توسط دکتر هوشنگ قوامی

سرطان پروستات سومین بیماری بدخیم در بین مردان ایرانی است و در صورت تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه، احتمال بهبودی 95 تا 90 درصد خواهد بود.

به دنبال کشف PSA که یک هورمون تولید شده از پروستات می‌باشد و به هنگام سرطان مقدار آن در خون بالا می‌رود و استفاده آن در غربالگری سرطان پروستات به کار می‌رود، تقریبا 50 درصد سرطان‌ های پروستات در مرحله اول بیماری، زمانی که سرطان از غده خارج نشده است تشخیص داده می‌شود.

درمان سرطان پروستات

در این صورت درمان سرطان پروستات در مرحله ای که سرطان از غده خارج نشده بسیار عالی با احتمال 95 تا 90 درصد بهبودی می‌باشد. قبل از کشف PSA، از هر 3 بیمار مبتلا به سرطان پروستات  1 نفر می‌مرد ولی اکنون از هر 100 نفر مبتلا یک نفر به علت سرطان جان خود را از دست می‌دهد. PSA یک سرین پروتئاز است که در مایع شدن منی بعد از انزال نقش دارد، و عمدتا توسط سلول‌ های اپی تلیال (غدد آسينى) موجود در پروستات ترشح می‌شود، و پس از تخریب سلول‌های پروستات و غشای پایه آسینی‌ های پروستات وارد سرم می‌شود.

البته باید توجه داشت که ورود PSA به داخل سرم نیز در موارد سرطان و هم در موارد خوش خیم نظیر هیپرپلازی خوش پروستات، التهاب، عفونت، انزال و معاینه پروستات دیده می‌شود اما در عمل پزشکان در کلینک به عنوان یک نشانه برای وجود سرطان از آن استفاده می‌کنند.

بنابراین باید توجه داشت فردی که قرار است مورد بررسی وجود سرطان پروستات قرار گیرد، اگر شب قبل عمل جنسی داشته دو روز بعد معاینه شود و چنانچه معاینه پروستات انجام شده باشد 3 روز بعد و در مواقع پروستاتیت حاد (عفونت حاد پروستات) 4 هفته بعد آزمایش PSA عمل جنسی داشته باشد.

پروستات

چه زمانی آزمایش PSA دهیم؟

مقدار PSA در مایع منی هزاران بار بیشتر از آن در غده پروستات می‌باشد. PSA به مقادیر اندکی توسط پانکراس و غده بزاقی ترشح می‌شود. انجام آزمایش PSA به طور سالیانه در افراد بالای سن 50 سالگی باید مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار گیرد، ولی اگر چنانچه سابقه فامیلی سرطان پروستات وجود داشته باشد باید فرد از سن 40 سالگی به طور سالیانه این آزمایش را انجام دهد. مقدار PSA سرم با افزایش سن افزایش می‌یابد.

بنابراین جهت تشخیص سرطان پروستات در افراد جوانتر در مقایسه با افراد مسن‌تر بایستی سطح کمتری از حد نرمال در نظر گرفته شود. انجام این آزمایش بعد از سن 75 سالگی ضرورتی ندارد.

باید توجه داشته باشیم در فردی اگر به طور ناگهانی سطح سرمی PSA افزایش غیر طبیعی نشان دهد، الزاما به معنی وجود سرطان پروستات نمی‌باشد، در غیر این صورت در چنین فردی با شک یا یقین وجود التهاب یا عفونت پروستات، بیمار به مدت 4 هفته تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار می‌گیرد و مجددا آزمایش تکرار می‌گردد. در صورت پایین آمدن مقدار PSA سرم خون نشانه وجود التهاب یا عفونت بوده و سرطان پروستات نمی‌باشد. با مثال فوق به این واقعیت پی برده می‌شود که مقدار PSA اختصاصی برای وجود سرطان پروستات نمی‌باشد، ولی نشان دهنده آن است که PSA اختصاصا از پروستات ترشح می‌شود و به پروستات اختصاص دارد.

یک نکته مهم کلینیکی که جراح اورولوژیست باید به آن توجه داشته باشد، این است که 18 تا 20 درصد افرادی که پروستات کوچک دارند و مبتلا به سرطان پروستات هستند، ممکن است مقدار PSA سرم خون بالایی نداشته باشند و در چنین مواقعی معاینه انگشتی رکتوم برای بررسی سفت بودن پروستات از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار می‌باشد.

معاینه پروستات از راه رکتوم

در 50 درصد افراد مبتلا به سرطان پروستات در معاینه پروستات از راه رکتوم ندول‌های سفت در پروستات قابل لمس است که برای تایید وجود سرطان پروستات نمونه‌برداری باید صورت گیرد. در بسیاری از موارد PSA سرم خون مردان بالاتر از حد طبیعی بوده ولی معاینه پروستات طبیعی می‌باشد.

در این حالت انجام سونوگرافی ترانس رکتال که به آن Trus می‌گویند، توسط یک پزشک حاذق و متبحر کمک چشمگیری به وجود یا عدم وجود سرطان پروستات کمک می‌کند. بنابراین تشخیص سرطان بر اساس سنجش و اندازه‌گیری PSA، معاینه پروستات و بالاخره سونوگرافی پروستات می‌باشد.

ویتامین E، سلنیوم و لیکوپن اثر شناخته شده‌ای روی سطح سرمی PSA ندارد. نشان داده شده مقدار PSA سرم با افزایش سن افزایش می‌یابد. برخی از محققین جهت بهبود اختصاصی شدن تشخیص بدخیمی در پروستات‌ های بزرگ و افزایش تشخیص بدخیمی در پروستات‌ های کوچک از دانسیته PSA (تقسیم PSA بر حجم پروستات) استفاده کرده‌اند، اگر چه در برخی مطالعات این موضوع اثبات نشده است.

این واقعیت که برخی شرایط نظیر هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) و عفونت پروستات قادر به افزایش PSA می‌باشند. سبب شده است از اختصاصیت PSA به عنوان تست تشخیص سرطان پروستات کاسته شود. جهت افزایش اختصاصیت PSA از یک آزمایش دیگری تحت عنوان PSA VELOCITY و میزان PSA آزاد استفاده می‌شود.

PSA VELOCITY به سرعت افزایش PSA گفته می‌شود. مطالعات نشان داده که زمانی که محدوده PSA بین 4 تا 10 باشد، افزایش PSA بیشتر از 7/0 در سال دارای اختصاصی بودن به میزان 90 درصد در سرطان پروستات نقش دارد.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران

دکتر هوشنگ قوامی

    اینجانب دکتر هوشنگ قوامی بورد تخصصی جراحی کلیه ، مجاری ادرار و ناباروری مردان را در سال 63اخذ نموده ام و پس از گذراندن امتحان تخصصی و گرفتن دانشنامه از دانشگاه اصفهان شروع به کار کردم.

    سیستم پرسش و پاسخ

    ثبت سوال جدید

    برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 5روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

    پیگیری سوال قبل

    برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
    تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)

    • تصویر کاربر Ahmad دوشنبه ۱ دی ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 269 مشاهده پرسش
      سلام . آقای دکتر میزان psaدر جواب آزمایش من به میزان 0.073 میباشد . آیا من مشکلی دارم و کاندید سرطان پروستات هستم
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱ دی ۹۹( 3 سال پیش)

        أزمايش طبيعي مي باشد

    • تصویر کاربر امیر پنجشنبه ۲۷ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 377 مشاهده پرسش
      سلام
      بیمار حدودا شصت و پنج سال داره
      جواب نمونه برداری پیوست شده
      به تشخیصتون از سطح پیشرفت و راه درمان نیاز داریم
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی پنجشنبه ۲۷ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        اگر اسكن طب هسته اي استخوان ها طبيعي باشد بايد عمل راديكال پروستات انجام دهند

    • تصویر کاربر میم چهارشنبه ۲۶ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 327 مشاهده پرسش
      سلام آقای دکتر، 26ساله و مجرد هستم. پس از یک مدت خودارضایی بنده سه روز هست که درد شدید در ناحیه زیر شکم به سمت بیضه ها و درد تیرکشنده در پرینه دارم، به متخصص مراجعه کردم ایشون بدون معاینه بالینی گفتند التهاب پروستات هست، و دو داروی تامسولاسین ۰/۴ و آفلاکساسین ۲۰۰ تجویز کردند، بعد از مصرف ۳ نوبت، احساس کردم دردم بیشتر شده و عضلات کمرم بسیار خشک شدن، به پزشک عمومی مراجعه کردم، ایشون معاینه کردن و گفتن درکنار احتمال التهاب پروستات شاید سنگ مثانه داشتی و حرکت کرد، گفتند فعلا این دوتا دارو رو نخورم، آمپول سفوتاکسیم تجویز کردن که هر ۱۲ ساعت بصورت عضلانی بزنم درکنارش شیافت دیکلوفناک هم دادند. خون در ادارم نیست و تا قبل از قط کردن امنیک مشکل دفع ادرار نداشتم، اما الان احساس میکنم مثانه ام به اندازه کافی خالی نمیشه بعد از تخلیه در مجاری احساس سوزش خفیف دارم. چیزی که الان اذیتم میکنه احساس التهاب در روی مثانه س و درد در پرینه که با نفخ بدتر میشه. احساس پری یا التهاب هم در فضای بین دوپام دارم جوری که انگار ران هام به هم ساییده میشن. خودم خیلی خیلی استرسی هستم و بسیار نگران مشکلات جنسی و باروری هستم. امکان سرطان هست؟ نظر شما چیه؟ امنیک یا افلاکساسین رو دوباره شروع کنم؟ و اینکه معمولا چقدر زمان میبره تا بهتر بشه؟
      1. تصویر کاربر میم یکشنبه ۲۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
        دکترجان بعداز اینکه 3دوز امپول سفوتاکسیم گرفتم الان بعداز 36 ساعت احساس خیلی بهتری دارم، مشکلی در دفع ادرار ندارم، احساس فشار و التهاب روی مثانه م خیلی کمتر شده و عملا در این قسمت دردی ندارم، فقط پرینه گهگاهی هنوز تیر میکشه و موقع راه رفتن احساس خستگی و کوفتگی تو حوالی استخوان پوبیس دارم که به نسبت شب گذشته خیلی قابل تحمل تر هست. به پیشنهاد دکتر دوم بعد از 3نوبت تززیق از امشب سفکسیم 400 رو شروع کردم اما هنوز برای مصرف امنیک با توجه به عوارضی که داشت مردد هستم، همچنان نگرانی های قبلی رو دارم ممکنه کمکم کنید؟ امکان سرطان هست؟ نظر شما چیه؟ امنیک یا افلاکساسین رو دوباره شروع کنم؟ و اینکه معمولا چقدر زمان میبره تا بهتر بشه؟
      2. تصویر کاربر میم یکشنبه ۲۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
        دکترجان خیلی نگرانم، لطفا پاسخ بدید
      3. تصویر کاربر میم یکشنبه ۲۳ آذر ۹۹( 3 سال پیش)
        دکتر این سونوگرافی هم انجام دادم، الان بیشترین مشکلم درد تو ناحیه زیر کیسه بیضه س ک تیر میکشه. شب هم تکرر ادرار دارم، اما سوزش یا باریک شدن جریان یا مشکل در شروع یا قطع جریان ندارم، خون هم دیده نشده تو ادرارم.
      4. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی چهارشنبه ۲۶ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        كپسول تامسولوزين حتما ميل شود و روزي يك عدد شياف ايندومتاسين صد ميلي ده روز استعمال كنيد ،، و روزي دو بار هر بار ١٥ دقيقه در أب گرم نشسته شود دو هفته

      5. نمایش سایر 3 پاسخ
    • تصویر کاربر بهروز شنبه ۱۵ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 256 مشاهده پرسش
      سلام جناب دکتر
      psa خونم 70 روز پیش از این پنج و هشت دهم و نسبت فری به توتال 0.10 بود. یک ماه آنتی بیوتیک خوردم PSA شش و یک دهم و نسبت فری به توتال 0.13 شد. بعدش تصویر برداری کردم. جواب MRI و پاتولوژی (بعد از بیوبسی) پیوست است.
      آیا به نظر شما چند درصد احتمال دارد که سرطان پروستات به نقاط دیگر متاستاژ داده باشد؟ چگونه می توان این موضوع را دقیقا فهمید؟
      آیا برداشتن بیضه ها می تواند سرطان پروستات من به شرح مدارک پیوست را درمان کند؟
      خیلی ممنون میشوم درمان پیشنهادی شما را برای بیمار در شرایط من را بدانم.
      از وقتی که صرف بررسی مدارک و ارسال پاسخ به سوالات بنده می فرمایید، بینهایت سپاسگزارم.
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی شنبه ۱۵ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        اسكن طب هسته اي استخوان ها هم انجام دهيد تا مشخص شود متاستاز وجود دارد يا خير و درمان شما عمل جراحي راديكال پروستات است

    • تصویر کاربر محسن چهارشنبه ۱۲ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 412 مشاهده پرسش
      سلام  دکتر حال شما خوبه؟ یه سوال از شما دارم. من بیش از 15 سال است که درد مزمنی دارم که از نظر پزشکان سندرم درد لگنی مزمن است. یا شاید هم پروستاتیت مزمن.. من به پزشکان زیادی در اصفهان مراجعه کردم. قرص های خیلی زیادی مصرف کرده ام مثل تگرتول، دزیپرامین، باکلوفن، کلردیازپوکساید،فلوکستین، دولوکستین،سرترالین و بسیاری از قرص و کپسول های ایرانی و خارجی که اسم آنها را به یاد ندارم. درد من در قسمت زیر ناف است و سوزش در مجرای ادرار. قسمت پرینه هم دردناک است. مرکز اصلی درد هم در ناحیه رکتوم و در مجاورت پروستات است. اولین بار هم درد من از همین ناحیه رکتوم شروع شد که فکر کردم مشکل گوارشی دارم و تازه بعد از یکسال از شروع درد یه پزشکی با معاینه مقعدی  به من گفت که تو مشکل درد عصبی پروستات داری. من هم رفتم سراغ پزشکان اورولوژی و آنها انواع داروها و قطره ها را به من دادند که هیچ اثری نداشت. انواع آزمایشات مثل کولونوسکوپی، تنگی مجرای ادراری، تست اسپرم، کشت ادرار, Ivp،سیستوسکوپی، سونوگرافی پروستات و مثانه را انجام داده ام. و دکترها گفتند تو کاملا سالمی و هیچ مشکل فیزیکی نداری و دردت دردی عصبی است.آنواع داروها نتوانسته درد مرا کم کند. من مشکلی در ادرار یا انزال ندارم. فقط درد است که مرا بیچاره کرده. عاجزانه التماس میکنم دارویی به من معرفی کنید تا از شر این درد بزرگ خلاص شوم درد در من نوسان دارد و کم و زیاد میشود.تا به حال آمپولی در این مورد نزده ام. از صندلی مگنت هم استفاده نکرده ام. من 38 ساله هستم. یک دنیا ممنونم.
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی چهارشنبه ۱۲ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        شما تمام دارو هاي لازم را استفاده كرده ايد ،،، يك ماه روزي دو بار هر بار ١٥ دقيقه در أب گرم نشسته شود و روزي يك عدد شياف ايندومتاسين صد ميلي گرم استعمال كنيد دو هفته

    • تصویر کاربر کورش شنبه ۸ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 332 مشاهده پرسش
      سلام مدتی است که دچار زود انزالی و عدم نعوذ و مشکل در دفع منی هستم همچنین مشکل بزرگی پروستات دارم دفع ادرار به کندی با فشار خیلی کمی صورت میگیرد به پزشک مراجعه کردم و قرص جیسینگ وتراروسین تجویز کردند ولی بیش از ۱ماه هست که استفاده میکنم ولی هیچ تاثیری نداشته حتی با مصرف قرص تاخیری هم مشکلم حل نشده و دچار سر درد و تهوع ودرد معده میشوم لطفا راهنمایی کنید ممنون
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی شنبه ۸ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        يك ساعت قبل از رابطه يك عدد قرص تاداگرا٢٠ ميل كنيديك ماه و روزي يك عدد قرص پاروكستين٢٠ ميلي سه ماه ميل كنيد

    • تصویر کاربر سعید سه شنبه ۱۱ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 283 مشاهده پرسش
      عرض سلام خدمت استاد دکتر قوامی عزیز
      من 59 سال دارم که پزشک خانواده پس از ازمایش وسونوگرافی داروی قرص پروستاتان و کپسول پروترال 0/4 تجویز کرد حدود 6ماه مصرف کردم وهیچ مشکلی نداشتم
      متاسفانه پزشک خانواده عوض شد وپزشک جدید با پیشنهاد خودم به دکتر متخصص جراح کلیه ومجاری معرفی کرد که پس از ازمایش وسنوگرافی دکتر پیشنهاد عمل پروستات به علت بزرگی داده است وبه مدت یکماه داروی های
      پروترال اپاس0/4 وفیناید 5 و سیپروفوکساسین500 تجویزکردن ونظر خودم این هست که با دارو تحت درمان باشم ضمنا نظر من تجویز داروی اولی بهتر سازگار تربود
      ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی سه شنبه ۱۱ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        پروترال را قطع كنيد روزي يك عدد كپسول امنيك ميل كنيد براي هميشه

    • تصویر کاربر جواد۲۳ دوشنبه ۱۰ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 252 مشاهده پرسش
      سلام ازمایسpsaکل0.21وازاد0.09میباشدادارزیادولی راحت دارم چند روزه کشاله سمت راستم درد میکند درد کمر دارم لطفا راهنمائی کنید
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱۰ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        روزي يك شياف ديكلوفناك صد ميلي استعمال كنيد ده روز و روزي دو بار در أب گرم نشسته شود ده روز

    • تصویر کاربر امين سه شنبه ۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 250 مشاهده پرسش
      با عرض سلام و احترام
      ازمايش psa من ٠.٢٤ شده از ناحيه بيضه و دستگاه تناسلي احساس پروستات دارم
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی سه شنبه ۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        روزي دو بار هر بار ١٥ دقيقه در أب گرم نشسته شود ده روز

    • تصویر کاربر عای سه شنبه ۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 284 مشاهده پرسش
      سلام جناب دکتر
      پدرم بزرگی پروستات و سنگ مثانه دارن
      رفتیم دکتر گفتن باید عمل بشه چون تو این شرایط کرونا هست قرص امنیک دادن خیلی خوب بود
      ولی بعد چند ماه الان باز تکرر ادار دارن و سورش ادار
      ایا قرصی هست که دوای درد باشه یا فقط باید عمل بشن
      سپاس از شما
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی سه شنبه ۴ آذر ۹۹( 3 سال پیش)

        بايد عمل شوند

    درحال دریافت اطلاعات
    ممکن است شما دوست داشته باشید بیشتر از نویسنده
    تماس با دکتر
    پرسش از دکتر
    دریافت نوبت حضوری
    پرسش از دکتر