تشخیص سرطان پروستات با PSA

توسط دکتر هوشنگ قوامی

سرطان پروستات سومین بیماری بدخیم در بین مردان ایرانی است و در صورت تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه، احتمال بهبودی 95 تا 90 درصد خواهد بود.

به دنبال کشف PSA که یک هورمون تولید شده از پروستات می‌باشد و به هنگام سرطان مقدار آن در خون بالا می‌رود و استفاده آن در غربالگری سرطان پروستات به کار می‌رود، تقریبا 50 درصد سرطان‌ های پروستات در مرحله اول بیماری، زمانی که سرطان از غده خارج نشده است تشخیص داده می‌شود.

درمان سرطان پروستات

در این صورت درمان سرطان پروستات در مرحله ای که سرطان از غده خارج نشده بسیار عالی با احتمال 95 تا 90 درصد بهبودی می‌باشد. قبل از کشف PSA، از هر 3 بیمار مبتلا به سرطان پروستات  1 نفر می‌مرد ولی اکنون از هر 100 نفر مبتلا یک نفر به علت سرطان جان خود را از دست می‌دهد. PSA یک سرین پروتئاز است که در مایع شدن منی بعد از انزال نقش دارد، و عمدتا توسط سلول‌ های اپی تلیال (غدد آسينى) موجود در پروستات ترشح می‌شود، و پس از تخریب سلول‌های پروستات و غشای پایه آسینی‌ های پروستات وارد سرم می‌شود.

البته باید توجه داشت که ورود PSA به داخل سرم نیز در موارد سرطان و هم در موارد خوش خیم نظیر هیپرپلازی خوش پروستات، التهاب، عفونت، انزال و معاینه پروستات دیده می‌شود اما در عمل پزشکان در کلینک به عنوان یک نشانه برای وجود سرطان از آن استفاده می‌کنند.

بنابراین باید توجه داشت فردی که قرار است مورد بررسی وجود سرطان پروستات قرار گیرد، اگر شب قبل عمل جنسی داشته دو روز بعد معاینه شود و چنانچه معاینه پروستات انجام شده باشد 3 روز بعد و در مواقع پروستاتیت حاد (عفونت حاد پروستات) 4 هفته بعد آزمایش PSA عمل جنسی داشته باشد.

پروستات

چه زمانی آزمایش PSA دهیم؟

مقدار PSA در مایع منی هزاران بار بیشتر از آن در غده پروستات می‌باشد. PSA به مقادیر اندکی توسط پانکراس و غده بزاقی ترشح می‌شود. انجام آزمایش PSA به طور سالیانه در افراد بالای سن 50 سالگی باید مورد سنجش و اندازه‌گیری قرار گیرد، ولی اگر چنانچه سابقه فامیلی سرطان پروستات وجود داشته باشد باید فرد از سن 40 سالگی به طور سالیانه این آزمایش را انجام دهد. مقدار PSA سرم با افزایش سن افزایش می‌یابد.

بنابراین جهت تشخیص سرطان پروستات در افراد جوانتر در مقایسه با افراد مسن‌تر بایستی سطح کمتری از حد نرمال در نظر گرفته شود. انجام این آزمایش بعد از سن 75 سالگی ضرورتی ندارد.

باید توجه داشته باشیم در فردی اگر به طور ناگهانی سطح سرمی PSA افزایش غیر طبیعی نشان دهد، الزاما به معنی وجود سرطان پروستات نمی‌باشد، در غیر این صورت در چنین فردی با شک یا یقین وجود التهاب یا عفونت پروستات، بیمار به مدت 4 هفته تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار می‌گیرد و مجددا آزمایش تکرار می‌گردد. در صورت پایین آمدن مقدار PSA سرم خون نشانه وجود التهاب یا عفونت بوده و سرطان پروستات نمی‌باشد. با مثال فوق به این واقعیت پی برده می‌شود که مقدار PSA اختصاصی برای وجود سرطان پروستات نمی‌باشد، ولی نشان دهنده آن است که PSA اختصاصا از پروستات ترشح می‌شود و به پروستات اختصاص دارد.

یک نکته مهم کلینیکی که جراح اورولوژیست باید به آن توجه داشته باشد، این است که 18 تا 20 درصد افرادی که پروستات کوچک دارند و مبتلا به سرطان پروستات هستند، ممکن است مقدار PSA سرم خون بالایی نداشته باشند و در چنین مواقعی معاینه انگشتی رکتوم برای بررسی سفت بودن پروستات از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار می‌باشد.

معاینه پروستات از راه رکتوم

در 50 درصد افراد مبتلا به سرطان پروستات در معاینه پروستات از راه رکتوم ندول‌های سفت در پروستات قابل لمس است که برای تایید وجود سرطان پروستات نمونه‌برداری باید صورت گیرد. در بسیاری از موارد PSA سرم خون مردان بالاتر از حد طبیعی بوده ولی معاینه پروستات طبیعی می‌باشد.

در این حالت انجام سونوگرافی ترانس رکتال که به آن Trus می‌گویند، توسط یک پزشک حاذق و متبحر کمک چشمگیری به وجود یا عدم وجود سرطان پروستات کمک می‌کند. بنابراین تشخیص سرطان بر اساس سنجش و اندازه‌گیری PSA، معاینه پروستات و بالاخره سونوگرافی پروستات می‌باشد.

ویتامین E، سلنیوم و لیکوپن اثر شناخته شده‌ای روی سطح سرمی PSA ندارد. نشان داده شده مقدار PSA سرم با افزایش سن افزایش می‌یابد. برخی از محققین جهت بهبود اختصاصی شدن تشخیص بدخیمی در پروستات‌ های بزرگ و افزایش تشخیص بدخیمی در پروستات‌ های کوچک از دانسیته PSA (تقسیم PSA بر حجم پروستات) استفاده کرده‌اند، اگر چه در برخی مطالعات این موضوع اثبات نشده است.

این واقعیت که برخی شرایط نظیر هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) و عفونت پروستات قادر به افزایش PSA می‌باشند. سبب شده است از اختصاصیت PSA به عنوان تست تشخیص سرطان پروستات کاسته شود. جهت افزایش اختصاصیت PSA از یک آزمایش دیگری تحت عنوان PSA VELOCITY و میزان PSA آزاد استفاده می‌شود.

PSA VELOCITY به سرعت افزایش PSA گفته می‌شود. مطالعات نشان داده که زمانی که محدوده PSA بین 4 تا 10 باشد، افزایش PSA بیشتر از 7/0 در سال دارای اختصاصی بودن به میزان 90 درصد در سرطان پروستات نقش دارد.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران

دکتر هوشنگ قوامی

    اینجانب دکتر هوشنگ قوامی بورد تخصصی جراحی کلیه ، مجاری ادرار و ناباروری مردان را در سال 63اخذ نموده ام و پس از گذراندن امتحان تخصصی و گرفتن دانشنامه از دانشگاه اصفهان شروع به کار کردم.

    سیستم پرسش و پاسخ

    ثبت سوال جدید

    برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 5روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

    پیگیری سوال قبل

    برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
    تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)

    • تصویر کاربر ح.م دوشنبه ۲ خرداد ۱( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 161 مشاهده پرسش
      با سلام خدمت جناب دکتر
      بنده 62 سالمه آزمایش دادم نتیجه آزمایشم بشرح ذیل است محبت بفرمایید اظهار نظر نمایید . ضمنا مواجه با زود انزالی هم هستم . امکان دارد علت آن PSA بالا باشد؟ با تشکر از پاسخ شما
      Blood Glucose 114
      urea 35
      sodium 141
      Potassium 4
      Free Testesterone 16/8
      Testosterone 358
      PSA(ECL) 16/5
      Free PSA(ECL) 2
      F.PSA/PSA 0/12
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۲ خرداد ۱( 2 سال پیش)

        با سلام بايد نمونه برداري از پروستات انجام شود و روزي يك عدد قرص فلوكستين٢٠ ميلي سه ماه ميل كنيد

    • تصویر کاربر اکبر شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 129 مشاهده پرسش
      سلام آقای دکتر
      44 سالمه حجم پروستات 26 سی سی
      psa = 8/7
      f.psa=2/37
      f.psa/psaratio=27
      می باشد
      سوزش ادرار هم دارم
      داروی تاوانکس 500 مصرم می کنم
      از شما آقای دکتر سوال دارم عفونت پروستات دارم یا اینکه احتمال سرطان پروستات وجود دارد؟
      همین دارویی که مصرف می کنم مناسب است؟
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش)

        با سلام روزي يك عدد قرص تاوانكس ٥٠٠ ميلي گرم ده روزن ميل كنيد و سپس أزمايش psa انجام شود اگر پايين نيامد بايد نمونه برداري از پروستات انجام شود

    • تصویر کاربر امیر دوشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 172 مشاهده پرسش
      پدرم با سابقه فامیلی بسیار بد بعد از بالا بودن پس اس آ (۴.۹) ۳ ماه داروی پروترال مصرف کرد که بعد جواب پی اس ا (۶.۲۸) بود که ام آر آی توسط دکتر غفور در بیمارستان کسری انجام شد که pr-rads score ۴هم مشاهده شد بعد بیوپسی در بیمارستان تریتا توسط دکتر غفور انجام شد و جواب آن که توسط پاتولوژی دانش انجام شد هیچ نشانی از سرطان مشاهده نشد،در ضمن اندازه پروستات ۱۰۰ سی سی هستش، یک هفته بعد از بیوپسی پی اس آ به ۲۳.۸ رسیده و free psa ۱.۷ ، دلیل این بالا رفتن بیش از حد میتونه به خاطره بیوپسی باشه؟ آیا ممکنه خطرناک باشه؟ لطفا راهنمایی کنید چه اقداماتی انجام بدیم تا از نگرانی خارج شویم با تشکر فراوان
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱( 2 سال پیش)

        با سلام مقدار بالاي psa  به علت بيوپسي پروستات مي باشد ٦ ماه بعد مجددا بايد بيوپسي تكرار شود 

    • تصویر کاربر علی پنجشنبه ۴ فروردین ۱( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 173 مشاهده پرسش
      با سلام
      PSA(ecl) 0.4
      می باشد نیاز به مراجعه و پیگیری دارم ۵۰ساله متاهل
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی پنجشنبه ۴ فروردین ۱( 2 سال پیش)

        با سلام نيازي به پي گيري نيست

    • تصویر کاربر حسین چهارشنبه ۲۵ اسفند ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 199 مشاهده پرسش
      سلام دکتر وقت بخیر پدر بنده ۶۰ سال دارند حدود ۶ ماهی هست متوجه مالتیپل میلوما شدن وشیمی درمانی کردن الان برای پیوند مغز استخوان آماده میشن ولیpsaچک کردیم بالا بوده ؟ ۶.۴ بعد حدود یع ماه تامسولوسین وسیپروفلوکساسین وپروستاتان مصرف میکنه دوبارهpsa۶.۷۹ هست؟ الان باید چیکار کنیم؟
      این psaمیتونه عوارض شیمی درمانی باشه؟
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی چهارشنبه ۲۵ اسفند ۰( 2 سال پیش)

        با سلام عارضه شيمي درماني نيست بايد نمونه برداري از پروستات انجام شود

    • تصویر کاربر فتح جمعه ۶ اسفند ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 182 مشاهده پرسش
      سلام دکتر من فردی 56ساله هستم دارای پروستات با بزرگی 87گرم از نظر ادراری مشکلی ندارم و پا هام و کمر درد دارم سطح پی ای ا 095است که دو روز پیش انجام دادم آیا با وجود پی ای ا پایین امکان وجود سرطان وجود دارد آیا امکان پایین آوردن پرستات بزرگ وجود دارد راهنمای کنید چه داروی مصرف کنم
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۶ اسفند ۰( 2 سال پیش)

        با سلام امکان پی . اس . ای پایین امکان سرطان وجود دارد و برای کوچک کردن پروستات روزی یک عدد قرص فیناستراید ۵ میلی گرم یک سال میل کنید

    • تصویر کاربر همکار جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 173 مشاهده پرسش
      سلام و خسته نباشید، جناب دکتر ، شرح حال مربوط به پدر اینجانب با ۸۰ سال سن میباشد،
      ضمنا بنده همکار داروساز شما هستم، پدر حدودا بیست سال پیش با تشخیص هیپرپلازی پروستات، داروی پرازوسین مصرف میکردند که طی چند سال اخیر داروی تامسولوسین را جایگزین کردند و تا زمانی که دارو مصرف میکنند، مشکل دفع ادرار و‌تکرر ادرار مرتفع میشود.
      آزمایش اخیر پروستات ایشان به شرح ذیل میباشد:
      T.PSA : 5.77 up to 4
      F.PSA : 0.412 up to 1
      Free PSA/Total PSA Ratio : 7.1

      بسیار ممنون خواهم شد با توجه به سن و آزمایش اخیر، اگر راهنمایی بفرمایید، آیا رژیم دارویی یا اقدام درمانی خاصی نیاز هست؟
      ریسک سرطان پروستات وجود دارد؟
      سپاس
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش)

        با سلام بايد نمونه برداري از پروستات انجام شود

    • تصویر کاربر هوشنگ جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 282 مشاهده پرسش
      درود بر شما با علایم احتباس ادراری به بیمارستان مراجعه کردم .بعد از انجام آزمایشات که با سوند انجام با حجم psa304 مواجه شدم .که بعد از دو هفته و استفاده از پروترال 0/4,و فینو پروست 5و جواب psa100شده ....نگران از نتیجه هستم ....ممنون میشم راهنمایی کنید
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش)

        با سلام نمونه برداري از پروستات انجام شود

    • تصویر کاربر رامین جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 170 مشاهده پرسش
      سلام و روز خوش.55 ساله هستم اما ظاهرم 45 ساله میخورد.سابقه پروستات خوش خیم در خانواده پدری دارم.ازمایش psa نزدیک 6 هست .هیچ علامت بالینی ندارم .دفع ادرار در شب معمولا نیاز نیست .روز ها گاه تا 6 ساعت نیاز به دفع ندارم.اهل سیگار و مشروب نیستم .پیاده روی میکنم . وزنم متناسبه.رعایت تغذیه میکنم .فقط توان جنسی ام در 6 ماه اخیر کم شده .یعنی تا بهار گاه 9 بار بلافاصله مشکلی نداشتم اما الان بیش از یکبار باید برای نوبت بعد فاصله چندین ساعته باشد .ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۸ بهمن ۰( 2 سال پیش)

        با سلام يك ساعت قبل از رابطه يك عدد قرص تاداگرا٢٠ ميلي ميل كنيد و نمونه برداري از پروستات هم انجام شود

    • تصویر کاربر Ali سه شنبه ۱۴ دی ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 205 مشاهده پرسش
      باسلام ودرود.بنده۶۶سالمه،سال ۹۵بابروزمشکلات ادراری به متخصص مراجعه کردم وپس ازانجام ازمایش وسونوگرافی ،psaشش ونیم بود.داروهای تامسولوسین وفینااسترایداستفاده میکنم.دراین ۵سال هروقت ازمایش دادم،میزان psa بین ۶تا۸متغیربوده است.حدود۲۰روزاست که گاهی اوقات دردشدیداطراف ناف دارم.ایااین دردمربوط به پروستات است؟واینکه باتوجه به تغییرات psaاحتیاج به بیوپسی میباشد؟باسپاس فراوان.
      1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی سه شنبه ۱۴ دی ۰( 2 سال پیش)

        با سلام بيوپسي پروستات بايد انجام شود

    درحال دریافت اطلاعات
    ممکن است شما دوست داشته باشید بیشتر از نویسنده
    تماس با دکتر
    پرسش از دکتر
    دریافت نوبت حضوری
    پرسش از دکتر