چه داروهایی عامل ناباروری هستند؟

عوامل مختلفی بر روی ناباروری تاثیر می گذارند که می توان به انواع داروهایی که برای بیماری های روانی تجویز می شود، داروهای فشار خون و استعمال دخانیات هم می توانند عامل ناباروری باشند.

در ادامه دارو هایی که می تواند ناباروری را تحت تاثیر قرار دهد آمده است:

داروهای آلفا بلاکر

یک دسته از داروها تحت عنوان داروهای آلفا بلوکر که عمدتا در درمان علائم انسدادی و تحریکی بزرگی پروستات مورد استفاده قرار می گیرند، روی باروری اثر سوء دارند. این دسته داروها شامل ترازوسین، تامسولوزین، آلفازوسین، دوگزازوسین می باشند.

این داروها نیز در افرادی که مشکلات ادراری دارند نیز تجویز می شوند (درجوانان). این داروها در افراد مسن که مبتلا به بزرگی پروستات هستند با بلوک و از کارانداختن اعصاب سمپاتیک (آلفابلوکر) باعث کاهش فشار داخل مجرا شده و همچنین عضلات صاف پروستات را شل کرده و جریان ادرار بهتر می شود.

برگشت منی به داخل مثانه با داروهایی به طور شایع با تامسوزولین در 5/8 درصد مردان اتفاق می افتد و در نتیجه باعث ناباروری می شود. داروهای دیگری مثل رزرپین و متیل دوپا چنین عارضه ای را ایجاد می کنند.

داروهای بیماری های روانی

داروهایی که برای درمان بیماری های روانی بکار می روند باعث ناباروری و مهار عمل جنسی و میل جنسی شده و در نتیجه می توانند عامل ناباروری باشند.

بیشتر داروهایی که برای درمان بیماری های روانی تجویز می شوند با بلوک و عدم ترشح دوپامین در مغز، به مهار محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه گردیده و در نتیجه میل جنسی در افراد کاهش می یابد.

بعضی از این داروها اثر شل کننده عروق (شریان) را داشته و در نتیجه خون از آلت دور شده و موجب اختلال نعوظ می گردد.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی که به اختصار SSRIs  نامیده می شوند، می توانند باعث اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی شوند. این داروها با اثر و خاصیت آرام بخشی و ضد کولینرژیک خود باعث عوارض فوق می گردند. این داروها همچنین باعث به تاخیر افتادن انزال شده و به همین جهت در درمان زودانزالی مورد استفاده قرار می گیرند.

از برجسته ترین عوارض این دسته داروها می توان به توانائی در بالا بردن پرولاکتین خون اشاره کرد. وقتی هیپرپرولاکتینمی (پرولاکتین زیاد خون) بوجود آمد، هورمونی از هیپوتالاموس به نام GNRH ترشح نمی شود و مقدار زیاد پرولاکتین خون باعث مهار LH شده و اثرآن روی یبضه برای ترشح هورمون جنسی (تستوسترون) مختل می شود. وقتی تستوسترون ترشح نشود، بنابراین نطفه سازی دچار اختلال شده و ناباروری بوجود خواهد آمد.

سایر داروهایی که برای مشکلات روانی بکار می روند، شامل فنوتیازین ها هستند. فنوتیازین ها باعث افزایش پرولاکتین در خون شده و اثر منفی در باروری خواهد داشت.

مهار کننده های منو آمین اکسیداز که از داروهای ضد افسردگی می باشد، موجب اختلال نعوظ و بالاخره بطور غیرمستقیم عامل ناباروری هستند. لیتیوم در مغز باعث کاهش عمل دوپامین در مغز شده و میل جنسی و توانایی جنسی را کم می کند.

داروهای فشار خون

استفاده داروی ضد فشارخون در فردی که نارسائی عروقی دارند، ممکن است جریان خون به دستگاه تناسلی را کاهش دهد. داروهایی که باعث زیاد شدن ادرار(مدر) مثل تیازید، باعث کاهش جریان خون به آلت تناسلی شده و باعث کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ می شود.

عوامل داروئی قلبی مثل آتنولول و متروپرولول به نظر می رسد اثرات سوء روی عمل جنسی دارند. به هر حال اغلب، استفاده همزمان داروهای بلوکرها و داروهایی که ادرار را زیاد می کنند، هر دو میل جنسی و عمل جنسی را مختل می کند، لذا این بیماران ضمن مراجعه به پزشک خود، داروهای بلوکر خود را به داروهای مهارکننده آنژیوتنسین تغییر دهند.

در حالیکه درمان فشارخون بسیار با اهمیت می باشد، اورولوژیستی که در زمینه ناباروری مشغول فعالیت می باشد، باید از داروهای فشار خون که باعث اختلالات قابل توجه روی بیضه ها می شود با اطلاع باشد.

درحالیکه باروری هنوز مسئله خوشایندی می باشد، مردانی که چنین داروهایی که ممکن است برای بیضه مضرباشد، باید با اطلاع پزشک معالج آن ها را به داروهای غیرزیان آور تغییر دهد.

اثر سوء بیشتر داروهای فشارخون به عنوان عامل ناباروری ، از طریق اختلال جنسی است. بنابراین باید به خاطر داشت فشارخون بیشتر و بطور شایع در جمعیت های مسن اتفاق می افتد، گروهی که در مجموع دارای شانس زیاد اختلال نعوظ  هستند.

اسپرونولاکتین

اسپیرونولاکتین داروئی است که در بیماران کبدی استفاده می شود و با تغییر واختلال در هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه مشکلات ناباروری ایجاد می کند. این دارو با جلوگیری از تبدیلDTH به هورمون جنسی (تستوسترون)، باعث کاهش تستوسترون می شود. در نتیجه میل جنسی، اختلال نعوظ و بالاخره ناباروری را بوجود می آورد.

استعمال دخانیات

مطالعات بی شمار نشان داده که استعمال دخانیات روی باروری اثر سوء داشته است. شواهد جمعی گواه بر آن است که سیگار اثر منفی قابل توجهی روی تولید نطفه (اسپرم)، تحرک اسپرم برای بارداری و مورفولوژی یا شکل نطفه خواهد داشت.

گزارشات متعددی نشان داده که عوامل و مواد موجود در سیگار باعث تغییرات سرطان زایی شده و باعث اثرات معکوس روی تقسیم سلولی سریع روی سلولهای بیضه دارد.

مطالعات تجربی روی حیوانات نشان می دهد که نیکوتین، سیگارت و پلی سیکلیک می تواند باعث اختلال در نطفه سازی در بیضه شده و شکل اسپرم ها تغییر کند. از طرفی با کوچک کردن بیضه ها و کاهش نطفه سازی، باعث پایین آمدن تعداد اسپرم ها به مقدار زیاد شود که به آن اولیگواسپرمیا گویند.

در سیگاری ها همینطور سطح پرولاکتین و استرادیول که در اختلال نعوظ تاثیر دارد و عامل ناباروری است. کاهش تعداد اسپرم یا نطفه مسئله قابل توجهی در سیگاری ها است. استرادیول با مکانیسم های مختلفی مثل اختلال در هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه باعث اختلال در نطفه سازی بیضه شود.

ضمنا افزایش استرادیول با بالا بردن کاتکولامین ها باعث میشود خون رسانی به لوله های نطفه ساز در بیضه کاهش یابد و نطفه کاهش یابد.

هنوز مشخص نشده که سیگار دقیقا به چه نحوی باعث اختلال در نطفه سازی و ناباروری می شود ولی آنچه مسلم است، مرد و زن باید از استعمال دخانیات خودداری کنند.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران