بزرگی پروستات و راه های درمان آن

هیپرپلازی خوش خیم پروستات، بزرگی خوش خیم پروستات (BEP-PBE) نیز نامیده می شود. بزرگی پروستات یک بیماری خوش خیم است و سرطان نیست.

در این بیماری نسج تشکیل دهنده پروستات بصورت ندول درآمده و بزرگ می شود. وقتی صحبت از هیپرپلازی می شود منظور زیادشدن سلولهای پروستات است.

وقتی پروستات به اندازه کافی بزرگ شد این دانه ها یا ندول ها روی مجرای عقب(خلفی) که بعد از مثانه قرار گرفته، فشار آورده و مجرا باریک می شود و مقاومت در مقابل خروج ادرار از مثانه ایجاد می کند و در حقیقت انسداد در مسیر راه ادرار به وجود می آید. وقتی در  مقابل مثانه مقاومت ایجاد می شود، مثانه مجبور است که به سختی کار کند تا ادرار را خارج کند.

با این پدیده جدار مثانه ضخیم (هیپرتروفی) و ضعیف (ATONY) می شود. اگر پروستات باعث انسداد شود و درمان نشود، عوارضی مثل عفونت های عودشونده، سنگ مثانه و بیماری کلیه و بعضی اوقات نارسائی و از کار افتادن کلیه ها دارد.

درمان علائم بزرگی پروستات

درمانهای متعددی در دنیا معمول است. اگرشدت علائم بیماری  به حدی باشد که به درمان داروئی جواب ندهد، بهترین درمان جراحی است. جراحی به دو فرم است، یکی جراحی بسته که با دستگاه انجام می شود و در حدود 95 درصد پروستات های بزرگ به هر اندازه ای که باشد با این روش که به آن TUR-P می گویند انجام می شود. این نوع عمل جراحی بسیار سخت است و بگونه ای باید انجام شود که تمام پروستات با دستگاه خارج شود. اگر قسمتی از پروستات خارج شود بیمار بعد از چند ماه علائمش عود می کند و بیشتر این بیماران نیاز به عمل جراحی مجدد پیدا می کنند.

بیمار چنانچه روش زندگی خود و داروهای مضر را تغیییر دهد، تا اندازه ای در تغییر علائم موثر است و توصیه می شود در حال نشسته  ادرار کند. اگر شدت علائم موجود در بیمار خفیف تا متوسط باشد در حدود 40 درصد خیلی از علائم بیمار بخصوص شب ادراری از بین می رود و ازعمل جراحی نجات پیدا می کند.

داروئی که بطور معمول استفاده می شود، داروی آلفا بلوکر می باشد. پروستات دارای رشته های آلفا هستند که در بیشتر اوقات باعث انقباض پروستات و چسبیدن لوب های آن می شود و باعث فشار روی مجرا می شود و داروی آلفا بلوکر باعث از کار انداختن عصب پروستات می شود و پروستات جدا شده و مجرا باز می شود. رشته های آلفا در کپسول پروستات و عضلات صاف پروستات قرار دارند. داروی دیگر مانع از تشکیل تستوسترون به DTH (که باعث بزرگی پروستات می شود) می گردد. این دارو باید به مدت یک سال روزی یک قرص خورده شود تا پروستات کاملا” کوچک شود. بالاخره اگر با تغییر روش زندگی و دارو مشکل بیمار حل نشد، جراحی ضروری است.

رشد پروستات

رشد غده پروستات بنظر می رسد در سن 30 سالگی شروع می شود. 50 درصد مردان در سن 50 سالگی و 75 درصد در سن 80 سالگی دارای تغییرات بافتی BPH هستند و بزرگی پروستات 40 تا 50 درصد این مردان از نظر کلینیکی قابل توجه و برجسته می شود و به معنای دیگر داررای علائم می شوند. BPH یکی از 10 بیماری پرخرج و هزینه در مردان بالای 50 سال در آمریکا می باشد. بزرگی پروستات هرگز شانس ابتلا به  سرطان پروستات را بالا نمی برد.

علائم بزرگی پروستات

بزرگی پروستات شایع ترین علت ایجاد علائم ادراری سیستم دستگاه ادراری تحتانی می باشد (LUTS). این علائم به دو دسته تقسیم می شود. یکی علائم انسدادی و دیگری تحریکی (STORAGE) می باشد. علائم انسدادی یا موقع ادرار کردن (VOIDING) شامل کاهش فشار ادرار، ادرار قطره قطره، قطع و وصل ادرار، عدم حس تخلیه کامل است. علائم STORAGE یا موقع ادرار کردن، شامل تکرر ادرار، بی اختیاری ادرار، شب ادراری و سوزش ادرار می باشد. ادرار قطره قطره در پایان ادرار کردن را POST-MICTURITION DRIBBLING می گویند. وقتی بیمار درمان نشود و بیمار قادر نباشد ادرار را کاملا” تخلیه کند، ادرار باقیمانده در مثانه زیاد می شود و فرد مستعد به عفونت ادراری می شود.

در بزرگی پروستات علائم در طول روز تغییر می کند، بطوریکه موقع راه رفتن و ایستادن کمتر و موقع خوابیدن علائم شدیدتر می شود. علت این بیماری هنوز مشخص نیست، اگرچه بسیاری از محققین عامل آنرا هورمون جنسی(تستوسترون) می دانند. مسئله رژیم غذایی، خوردن زیاد پروتئین های حیوانی را موثر می دانند. درمان بیمار بر اساس یافته هائی است که توسط پزشک یافت می شود و سایر موارد با استفاده از آزمایش ادرار و سونوگرافی و معاینه پروستات و سیستوسکوپی می باشد.

تفاوت بزرگی پروستات با تنگی مجرا و یا سنگ در مجرا باید تشخیص داده شود و بعضی داروها علائم شبیه به بزرگی پروستات دارند مثل داروهای ضد احتقان و سودوآندرین. بعضی دیگر از داروها مثل تیازید، فوروزاماید و کلرتالیدون باعث تکررادرار در شب و روز می شوند. داروهای ضد افسردگی، مواد مخدر و ضد حساسیت ها نیز علائم را تشدید می کند. خوردن الکل، قهوه قبل از خواب باعث شب ادراری می شود. پس علائم بزرگی پروستات باید با دقت بررسی شود تا با عوارض قرص و دیگر بیماری ها اشتباه گرفته نشود.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران