آیا تبخال تناسلی کشنده است؟
تبخال تناسلی یک عفونت جنسی منتقل شونده و رایج است که در اثر ابتلا به ویروس هرپس سیمپلکس به وجود می آید. تماس جنسی راه اصلی انتشار این ویروس است. پس از عفونت اولیه، ویروس به صورت مخفی در بدن باقی مانده و پس از چندین سال دوباره فعال می شود. تبخال تناسلی می تواند سبب درد، خارش یا زخم در نواحی تناسلی شود. از سوی دیگر، امکان دارد هیچ علامتی در فرد مبتلا بروز ندهد.
اغلب افراد مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس به دلیل خفیف بودن یا عدم وجود علائم و نشانه های بیماری از ابتلای خود اطلاع ندارند. علائم 2 تا 12 روز پس از قرار گیری در معرض این ویروس پدیدار می شوند. افراد مبتلا ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
✔ درد یا خارش
امکان دارد تا زمانی که عفونت رفع شود، درد و حساسیت به لمس در ناحیه تناسلی احساس شود.
اگر خارش آنقدر شدید باشد که زندگی روزمره یا خواب شما را مختل کند، مراجعه به پزشک برای خارش واژن مهم است.
✔ برآمدگی های قرمز یا تاول های سفید کوچک
این موارد می توانند چند روز تا چند هفته پس از عفونت بروز دهند.
✔ زخم ها
این موارد هنگامی بروز می دهند که تاول ها دچار پارگی، ترشح یا خونریزی شوند. امکان دارد زخم ها دفع ادرار را با درد همراه کنند.
✔ دلمه ها
پوست روی زخم ها دچار دلمه و خشکی خواهد شد.
تفاوت علائم تبخال تناسلی در زنان و مردان
زخم ها در ناحیه ورود ویروس به بدن بروز می دهند. عفونت با اقداماتی همچون خارش نواحی مبتلا و سپس لمس ناحیه ای دیگر انتشار می یابند. زنان و مردان مبتلا معمولا در نواحی زیر دچار زخم می شوند:
- باسن و ران
- مقعد
- دهان
- میزراه: مجرایی است که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می کند.
زنان علاوه بر موارد یاد شده در داخل یا روی نواحی زیر نیز مبتلا به زخم می شوند:
✅ ناحیه واژن
✅ نواحی بیرونی اندام تناسلی
✅ دهانه رحم
مردان علاوه بر موارد یاد شده در داخل یا روی نواحی زیر نیز مبتلا به زخم می شوند:
✅ آلت تناسلی مردانه
✅ کیسه بیضه
🛑 تبخال تناسلی در هر فرد با دیگری متفاوت بوده و علائم آن ممکن است پس از چند سال دوباره پدیدار شوند. برخی افراد، چندین مرحله بروز علائم را در سال تجربه می کنند. با این حال، در اغلب افراد با گذشت زمان تعداد بروز علائم کمتر می شود. در حین بازگشت علائم و با فاصله اندکی قبل از نمایان شدن آن ها ممکن است موارد زیر احساس شوند:
- سوزش، خارش و گز گز در محل ورود عفونت به بدن
- درد در ناحیه پایینی کمر، باسن و پا ها
عوامل تبخال تناسلی
دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس می توانند سبب تبخال تناسلی شوند:
HSV1: این نوع معمولا سبب بروز تبخال یا تاول های اندکی در اطراف دهان می شود. این نوع با این که از روش رابطه جنسی دهانی نیز منتقل می شوند اما اغلب از طریق تماس پوستی مستقیم انتشار می یابد. میزان بازگشت علائم در این نوع بسیار کمتر از نوع دوم است.
HSV2: این نوع معمولا سبب بروز هرپس تناسلی می شود. این ویروس از طریق تماس جنسی و تماس پوستی مستقیم انتشار می یابد. HSV2 صرف نظر از وجود یا عدم وجود زخم های باز بسیار رایج و واگیر دار است. از آن جایی که ویروس در بیرون از بدن به سرعت از بین می رود، ابتلا به ویروس از طریق استفاده از وسایل فرد بیمار تقریبا غیر ممکن است.
عوامل خطر ابتلا به تبخال تناسلی
عوامل زیر می توانند خطر ابتلا به تبخال تناسلی را بیشتر کنند:
✔ جنسیت: زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به هرپس تناسلی هستند زیرا انتقال این ویروس از مردان به زنان آسان تر است.
✔ داشتن شرکای جنسی متعدد: هر شریک جنسی بیشتر، خطر ابتلا به ویروس عامل تبخال تناسلی را افزایش می دهد.
عوارض مرتبط با تبخال تناسلی
عوارض مرتبط با تبخال تناسلی می توانند شامل موارد زیر باشند:
عفونت های جنسی
ابتلا به هرپس تناسلی خطر ابتلا به دیگر عفونت های جنسی همچون ایدز را افزایش می دهد.
عفونت های نوزادی
نوزادان مادران مبتلا به عفونت ممکن است در حین فرایند زایمان به عفونت مبتلا شوند. این ابتلا می تواند به آسیب مغزی، کوری یا مرگ نوزاد منجر شود.
مشکلات مثانه
در برخی موارد، زخم های ناشی از تبخال تناسلی می توانند سبب التهاب در اطراف میزراه شوند. این تورم، میزراه را به مدت چند روز بسته و تخلیه مثانه نیازمند کاتتر گذاری خواهد بود.
مننژیت
در برخی موارد نادر، عفونت هرپس سیمپلکس به التهاب غشا ها و مایع اطراف مغز و نخاع منجر می شود.
التهاب راست روده
تبخال تناسلی مخصوصا در مردان همجنس گرا می تواند سبب التهاب بافت پوشاننده راست روده (پروکتیت) شود.
آیا امکان مرگ در اثر هرپس وجود دارد؟
هنگامی که صحبت از تبخال تناسلی به میان می آید، اغلب افراد زخم های تناسلی و دهانی ناشی از انواع 1 و 2 را متصور می شوند. با این که انواع 1 و 2 معمولا به ترتیب سبب بروز هرپس دهانی و تناسلی می شوند اما هر دو می توانند عامل بروز زخم بر صورت یا ناحیه تناسلی باشند.
هر دوی این ویروس ها واگیر دار هستند. تبخال دهانی می تواند از طریق بوسیدن به دیگران منتقل شود. اما برای پاسخ به سوال مطرح شده باید نگاهی عمیق تر به عوارض این عفونت داشت.
عوارض هرپس دهانی
تاکنون هیچ درمانی برای تبخال دهانی ارائه نشده است. این ویروس پس از انتقال به فرد در بدن او باقی می ماند. عدم وجود علائم آشکار بدان معناست که ویروس غیر فعال بوده اما باز هم امکان انتقال بیماری به دیگران وجود دارد. بسیاری از مبتلایان، به علائم دچار نمی شوند.
تبخال دهانی اغلب یک عفونت خفیف است که زخم های آن معمولا به صورت خود به خود و بدون نیاز به درمان برطرف می شوند. با این حال، در برخی موارد نادر عوارض نیز بروز می دهند. عوارض معمولا در افرادی پدیدار می شوند که در اثر افزایش سن یا ابتلا به یک بیماری مزمن دچار ضعف سیستم ایمنی شده اند.
این عارضه هنگامی بروز می دهد که عفونت ویروسی به مغز منتقل و سبب بروز التهاب شود. انسفالیت معمولا مرگ بار نبوده و تنها علائمی همچون یک آنفلوانزای خفیف ایجاد می کند. عوارض خفیف هرپس دهانی شامل عفونت پوست می شوند. این عارضه هنگامی بروز می دهد که ویروس از طریق یک برش یا اگزما به پوست وارد شود.
انتشار تبخال ها در نواحی وسیعی از پوست یک اورژانس پزشکی به شمار می رود. امکان دارد، کودکان مبتلا به هرپس دهانی به تبخال انگشت نیز ابتلا یابند. اگر کودک انگشت خود را بمکد، در اطراف انگشت او تاول هایی بروز می دهند. انتشار ویروس به چشم ها سبب تورم و التهاب نواحی نزدیک پلک می شود.
هرپس تناسلی و عوارض آن در زایمان
با این که تبخال تناسلی عوارضی جدی برای اغلب افراد به همراه ندارد اما ویروس HSV2 می تواند برای نوزادان تازه متولد شده خطرناک باشد. هرپس نوزادی یک عارضه بسیار جدی از هرپس تناسلی است. عفونتی که در هنگام بارداری یا زایمان به کودک منتقل می شود می تواند سبب آسیب مغزی، کوری یا حتی مرگ شود.
درمان معمولا شامل مصرف دارو های ضد ویروس برای سرکوب ویروس است. در صورت وجود خطر ابتلای نوزاد به ویروس، پزشک انجام سزارین را پیشنهاد خواهد کرد.
آیا تبخال تناسلی خطرناک است؟
در اغلب افراد، تبخال تناسلی تهدید چندانی برای سلامت به شمار نمی رود. ویروس هرپس سیمپلکس صرف نظر از ناراحتی، بیشتر یک عامل استرس روانی است. این ویروس می تواند موارد زیر را انجام دهد:
- ایجاد اضطراب
- تحت تاثیر قرار دادن اعتماد به نفس
- تداخل در احساس امنیت و نزدیکی فرد
چگونه از ویروس هرپس پیشگیری کنیم؟
توصیه های پیشگیرانه درباره تبخال تناسلی همچون دیگر عفونت های منتقل شونده جنسی بوده و به طور خلاصه در موارد زیر گنجانده می شوند:
✔ در هر بار تماس جنسی از کاندوم استفاده کنید.
✔ در صورت مشاهده علائم و طغیان بیماری در خود یا شریکتان از برقراری رابطه جنسی صرف نظر کنید.
توصیه های بارداری
در صورت بارداری و اطلاع از ابتلای خود این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. همچنین، در صورت تصور یا شک بر ابتلا، تجویز آزمایش را از پزشک درخواست کنید. پزشک ممکن است جهت پیشگیری از طغیان بیماری در نزدیکی زایمان، مصرف دارو های ضد ویروس تبخال تناسلی را تجویز کند.
در صورت بروز علائم بیماری در هنگام زایمان، پزشک جهت کاهش خطر ابتلای نوزاد انجام جراحی سزارین را پیشنهاد خواهد داد.
دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران