بررسی عدم وجود نطفه در آمایش ( آزواسپرمی )
بررسی عدم وجود نطفه در آزمایش (AZOOSPERMIA یا آزواسپرمی )
تقریبا ۱۵ درصد زوجین در سال اول علیرغم رعایت عمل جنسی مناسب بچه‌دار نمی‌شوند. مرد در ۱۵ درصد موارد عامل ناباروی میباشد که آن فاکتور مرد (MALE FACTOR) شناخته شده است. عدم وجود نطفه (اسپرم) در آزمایش اسپرموگرام که توسط مرد دوبار بفاصله ۱ تا ۲ هفته انجام میشود، ۱ درصد گزارش شده پس شیوع آزواسپرمی در ایجاد ناباروری ۱ درصد میباشد، عدم وجود اسپرم (آزواسپرمی) در آزمایش در ۱۵-۱۰ درصد مردان نابارور وجود دارد. تعریف آزواسپرمی (بی‌نطفگی) به معنی عدم خروج وجود کامل اسپرم در مایع منی میباشد، در حالیکه اسپرمی به معنی عدم خروج انزال از مجرا میباشد.
علت عدم وجود اسپرم در آزمایش یا انسدادی میباشد که به معنی این است که در مسیر خروج اسپرم انسداد وجود دارد و مایع منی حاوی نطفه نمی‌باشد، ولی بیضه‌ها سالم بوده و نطفه می‌سازند، در نوع آزواسپرمی (عدم نطفه در مایع منی) غیر انسدادی در مایع منی اسپرم دیده نمی‌شود و علت آن عدم نطفه سازی بیضه‌ها میباشد. بنابراین در این مبحث آزواسپرمی انسدادی و غیر انسدادی و عوامل آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اقدامات تشخیص آزواسپرمی (عدم نطفه در مایع منی)
هدف از بررسی بیماری که مبتلا به آزواسپرمی میباشد، این است که علت زمینه‌ای مشخص گردد، راه کاری که باید تاکید کرد، اهمیت روشن کردن این مسئله مهم است که بیمار مبتلا به آزواسپرمی انسدادی یا غیر انسدادی میباشد. مضافا به این اطلاع دست پیدا کنیم که با بررسی بیمار و تشخیص موارد پزشکی زمینه‌ای که عامل آزواسپرمی هستند را پیدا کنیم.
دو مطالعه وسیع و گسترده انجام شده، نشان می‌دهد گاهی اوقات در ناباوری مردان بیماری‌های جدی را که هنوز تشخیص نداده‌ایم به آنها پی ببریم. (سرطان بیضه، تومورهای غذه هیپوفیز مغز،آنومالی‌های ژنتیک)
علاوه بر تقسیم‌بندی آزوسپرمی به نوع انسدادی و غیر انسدادی تقسیم‌بندی دیگری به صورت آزواسپرمی قبل از بیضه، بیضه‌ای و بعد از بیضه گزارش شده است.
آزواسپرمی که ممکن علت آن قبل از بیضه باشد، نادر بوده و در مواردی دیده میشود که مشکلات و اختلال هورمنی وجوددارد و باعث اختلال در نطفه‌سازی توسط بیضه‌ها می‌گردد. این مورد نارسایی ثانوی بیضه نیز به آن گفته میشود که اکتسابی یا مادرزادی میباشد.
در مورد اختلال هورمونی مشکل در عملکرد هیپوتالاموس و غده هیپوفیز مغز میباشد. در مورد علل بیضه‌ای که به آن نارسایی اولیه بیضه‌ای نیز گفته میشود، اسپرم سازی بیضه‌ها دچار اختلال می‌گردد. در چنین موردی می‌توان شیمی، درمانی بیماری سرطان لنفوم را نام برد که باعث اختلال در اسپرم سازی میشود. علل آزواسپرمی بعد از بیضه انسداد میباشد که در این صورت در مسیر خروج نطفه انسداد وجود دارد و در مایع منی اسپرم دیده نمی‌شد.
عوامل ایجاد کننده آزواسپرمی ناشی از بعد بیضه و اشکال قبل از بیضه قابل درمان هستند، در حالی که مواردی که عیب در بیضه باشد معمولا قابل درمان نبوده و یا به ندرت قابل درمان است. اگر چه در همین مورد با بکارگیری از تکنیک ART آزواسپرمی قابل درمان است.
بررسی مرد مبتلا به آزوسپرمی
شرح حال: به تشخیص علت آزواسپرمی کمک میکند و در نتیجه راه‌های مختلف درمانی را مشخص میکند. اورولوژیست ناگزیر ات که یک شرح حال دقیق از بیمار تهیه کند.
بررسی آزمایشگاهی FSH و هورمون جنسی تستوسترون در تشخیص موثر میباشد. اگر چنانچه سطح هورمون جنسی تستوسترون پایین بود، LH و پرولاکتین باید اندازه‌گیری شود. مطالعه اخیر نشان داده شیوع هیپوگونادیسم در افراد آزواسپرمیک به علت غیر انسدادی شانس درمان مدیکال زیادی دارند.
ژنتیک از علل اساسی دیگر در آزوسپرمی غیر انسدادی میباشد بنابراین بررسی کاریوتایپ و موارد غیر طبیعی ژنتیک ضرری میباشد.
در افراد مشکوک به عدم وجود دو طرفه VAS آزمایش ژنتیک GFTR باید انجام شود.
برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.
دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران
