علل، علائم و درمان پیچ خوردگی بیضه

یکی از شایع ترین علت بیماری های اورژانسی سیستم دستگاه ادراری که بسیار دردناک است، پیچ خوردگی بیضه می باشد.  پیچ خوردگی بیضه در نوجوانان شایع است، اگرچه در سنین بالا و بچه ها نیز ممکن است اتفاق بیافتد.

هر مرد دو بیضه دارد، که در کیسه بیضه ها قرار گرفته اند و گردش خون بیضه ها توسط بندی که به آن کورد گفته می شود و دارای شریان است، خون رسانی می شود. وقتی فردی دچار پیچ خوردگی بیضه می شود، کورد به دور خود می چرخد و در نتیجه گردش خون به بیضه قطع می گردد و بافت بیضه کم کم از بین می رود. طبق گزارش انجمن اورولوژی آمریکا این بیماری شایع نمی باشد و 1 نفر در 4000 نفر به آن مبتلا می شوند.

علل پیچ خوردگی بیضه

بیشتر مردانی که پیچ خوردگی بیضه دارند، با شانس و ریسک بالای این بیماری متولد شده اند، در حالیکه خود آنها از آن بی خبرند.

بیضه ها نمی توانند بطور آزاد در داخل کیسه بیضه (اسکروتوم) حرکت کنند. نسوج و بافت های  اطراف بیضه ها قوی و نقش محافظتی از بیضه ها را دارا می باشند. بچه یا فرد بزرگسالی که  بافت محافظتی بیضه نداشته باشد دچار پیچ خوردگی (تورشن) بیضه می شود. در این حالت بیضه خوب از طریق نسوج اطراف محافظت نمی شود و براحتی بیضه ها در کیسه (اسکروتوم) حرکت می کنند.

این حرکت بیضه یا بیضه ها باعث افزایش شانس و ریسک چرخیدن بند بیضه می شود. گاهی پیچ خوردگی به علت ضربه به ناحیه کشاله ران بوجود می آید. رشد سریع در سن بلوغ ممکن است باعث پیچ خوردگی  بیضه شود. به هر حال این وضعیت ممکن است در هر زمانی اتفاق افتد و نیز ممکن است که فرد موقع خواب یا زمانی که در حال انجام فعالیت فیزیکی و جسمی می باشد، اتفاق افتد. آسیب های در ضمن ورزش نیز باعث تورشن می شود. پیچ خوردگی معمولا در یک بیضه اتفاق می افتد. پیچ خوردگی هر دو بیضه همزمان بسیار نادر است.

علائم پیچ خوردگی بیضه

علامت اصلی و شایع، درد و تورم کیسه بیضه (اسکروتوم) می باشد. وقوع درد بیضه سمت چپ و راست ممکن است کاملا ناگهانی و بسیار شدید باشد. تورم کیسه بیضه (اسکروتوم)  ممکن است در همان طرفی باشد که پیچ خوردگی بوجود آمده است و یا ممکن است تمام کیسه بیضه دچار تورم شود. باید توجه داشت که در معاینه ای که از بیمار بعمل می آید، بیضه ای که چرخیده است از بیضه دیگر بالاتر می باشدو در لمس کاملا  دردناک و سفت است، و در مشاهده پوست بیضه متورم و قرمز می باشد. بعضی مبتلایان ممکن است از موارد ذیل شکایت داشته باشند:

• تهوع
• استفراغ
• خون در منی
• سرگیجه
• توده در اسکروتوم

تشخیص پیچ خوردگی بیضه بر اساس امتحان بالینی بیمار، آزمایش ادرار به منظور وجود عفونت، سونوگرافی داپلر رنگی جهت بررسی قطع جریان و یا کاهش گردش خون به بیضه می باشد. پزشک در ضمن معاینه متوجه تورم اسکروتوم خواهد شد و بیضه پیچ خورده بالاتر از بیضه دیگر قرار گرفته است.

درمان پیچ خوردگی بیضه

تورشن یا پیچ خوردگی بیضه یک  بیماری و وضعیت پزشکی اورژانس در رشته اورولوژی می باشد. بسیاری از نوجوانان مبتلا به این بیماری از مراجعه به پزشک و درمان، تردید و خودداری می کنند. در حالیکه هرگز نباید به درد شدید بیضه بی توجه بود و آن را نادیده گرفت.

بعضی اوقات بعضی افراد دچار پیچ خوردگی متناوب می شوند، یعنی یک بار کورد به دور می چرخد و باعث درد بیضه می شود و خود به خود دوباره این چرخش از بین می رود و کورد به حالت اول برمی گردد، در این حالت نیز فرد برای درمان حتما باید به پزشک مراجعه کند.

کوچک شدن بیضه به چه دلیل است؟

معمولا درمان پیچ خوردگی بیضه ، عمل جراحی است. در موارد خیلی نادر پزشک ممکن است، بند ناف بیضه  را که چرخیده به حالت اول برگرداند. جراحی هر چه سریعتر برای برقراری گردش خون  به بیضه باید صورت گیرد. اگر عمل جراحی بیش از 6 ساعت به تاخیر افتد، نسج بیضه کم کم از بین میرود و در این حالت بیضه باید درآورده شود. عمل برگرداندن چرخش بند بیضه زیر بیهوشی امکان پذیر است. با شکاف کوچک  روی اسکروتوم، کورد را برمی گردانیم و گردش بیضه طبیعی می شود و برای جلوگیری از چرخش مجدد، بیضه را به پوست بیضه فیکس می کنیم. 95 درصد افرادی که زیر 6 ساعت عمل جراحی می شوند، نیازی به خارج کردن بیضه نخواهد داشت. 90 درصد اگر بعد از 48 یا بیشتر برای درمان مراجعه کنند، بیضه آنها باید خارج شود.

خارج کردن بیضه، ممکن است در آینده باعث ناباروری شود و اگر بدن به علت پیچ خوردگی بیضه ، ماده ضد اسپرم در بدن تولید کند، باعث کاهش حرکت اسپرم می شود.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران