علت تکرر ادرار چیست؟ درمان تکرر ادرار با روش های خانگی

تکرر ادرار به معنی احساس دفع ادرار بیشتر از مقدار طبیعی است. این موضوع می تواند زندگی طبیعی فرد را مختل کند، چرخه خواب را به هم بریزد و می تواند نشانه ای از یک مشکل زمینه ای باشد.

بسیاری از افراد با تکرر ادرار زندگی می کنند. وقتی مقدار ادرار بیشتر از 3 لیتر در روز باشد، به این حالت پلی اوری (بیش ادراری) می گویند. اغلب، یک علت ساده ای وجود دارد که می تواند با درمان تصحیح شود. تکرر ادرار شبیه بی اختیاری ادرار نیست، در بی اختیاری ادرار، ادرار ترشح می شود.

بعضی اوقات، تکرر ادرار می تواند یک مشکل جدی را نشان دهد. تشخیص ابتدایی مشکل می تواند منجر به درمان موثر و به موقع شود و از ایجاد عوارض پیشگیری کند.

تکرر ادرار چیست؟

ادرار کردن راهی برای بدن است که از مایعات زائد رهایی یابد. ادرار شامل آب، اوریک اسید، اوره و سموم و مواد زائد است که از بدن پاک شده اند. در این فرآیند کلیه نقش کلیدی بازی می کند.

ادرار در مثانه می ماند تا زمانی که به حدی از پر بودن برسد و احساس ادرار داشتن ایجاد شود. در این مرحله، ادرار از بدن دفع میشود.

تکرر ادرار همان بی اختیاری ادرار نیست، بی اختیاری ادرار به عدم کنترل روی ادرار گفته می شود. تکرر ادرار فقط به معنی احساس نیاز متعدد به رفتن به دستشویی و ادرار کردن است. این مشکل می تواند به همراه بی اختیاری ادرار رخ دهد، اما همان مشکل نیست.

بیشتر افراد در 24 ساعت 6 تا 7 بار ادرار می کنند. تکرر ادرار به معنی ادرار کردن بیش از 7 بار در 24 ساعت در هنگامی است که فرد حدود 2 لیتر مایعات نوشیده باشد. در هر حال، افراد متفاوت هستند و بیشتر افراد فقط زمانی به پزشک مراجعه میکنند که تکرر خیلی زیادی داشته باشند که آن ها احساس ناراحتی کنند.

⚠ توجه : کودکان، مثانه کوچک تری دارند، از این رو طبیعی است که به دفعات بیشتری ادرار کنند.

علت تکرر ادرار

ادرار کردن یک فرآیند پیچیده است و دستگاه های مختلف بدن در این فرآیند درگیر می شوند. گستره ای از تغییرات می توانند دستگاه ادراری را بیشتر فعال کنند.

یکی از علل وابسته به شیوه زندگی، شامل نوشیدن مقدار زیادی مایعات، به خصوص اگر آن ها کافئین یا الکل باشند، است. در شب، این می تواند در چرخه خواب با احساس نیاز به ادرار کردن مشکل ساز باشد. تکرر ادرار همچنین می تواند مانند یک عادت رخ دهد.

در هر حال، این مشکل می تواند علامت یک مشکل کلیه یا حالب و یا مثانه بوده، یا نشانه دیگر بیماری ها مانند دیابت بی مزه، باردرای یا مشکلات غده پروستات باشد.

تکرر ادرار نشانه چیست؟

دیگر علل یا عوامل مرتبط شامل موارد زیر هستند:

☑ اضطراب

☑ داروها، برای مثال ادرار آور ها که ادرار بیشتری در بدن شما تولید می کنند.

☑ سکته مغزی یا دیگر مشکلات مغزی و سیستم عصبی

☑ عفونت دستگاه ادراری

☑ تومور یا توده در ناحیه لگن

☑ سیستیت بینابینی، نوعی التهاب دیواره مثانه

☑ سندرم مثانه بیش فعال (OAB)، چیزی که باعث انقباض های غیر ارادی مثانه میشود که باعث میشود شخصی به صورت ناگهانی احساس ادرار کند.

☑ سرطان مثانه

☑ سنگ کلیه یا سنگ مثانه

☑ بی اختیاری ادرار

☑ تنگی مجرای ادراری

☑ تابش پرتو به لگن، مانند هنگام درمان سرطان

☑ دیورتیکول های روده بزرگ، جایی که یک حفره برآمده کوچک در دیواره روده بزرگ ایجاد شده است.

☑ عفونت های منتقله جنسی مانند کلامیدیا

علائم تکرر ادرار

یکی از اصلی ترین علائم پلی اوری ( افزایش ادرار )، تکرر ادرار است. اگر نشانه های دیگری مانند سوزش ادرار وجود داشته باشد، ممکن است یکی دیگر از بیماری های احتمالی را نشان دهد. برای مثال شب ادراری، احساس نیاز به ادرار در شب و هنگام خواب است. این مشکل می تواند علامت دیابت بی مزه یا دیابت شیرین نیز باشد.

دیگر علامت هایی که ممکن است نیاز به توجه بیشتر داشته باشند شامل موارد زیر هستند:

✔ درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن

✔ ادراری که خونی، کدر باشد یا رنگ غیر طبیعی داشته باشد.

✔ از دست دادن تدریجی کنترل مثانه، یا بی اختیاری ادرار

✔ مشکل در ادرار کردن با وجود احساس نیاز به ادرار

✔ وجود ترشحاتی از واژن یا آلت تناسلی

✔ افزایش اشتها یا تشنگی

✔ تب یا لرز

✔ تهوع یا استفراغ

✔ درد کمر یا پهلو اگر دیگر علائم وجود داشته باشند، یا اگر تکرر ادرار روی کیفیت زندگی اثر بگذارد، بهتر است به پزشک مراجعه شود.

برای مثال تکرر ادرار می تواند نشان دهنده عفونت کلیه باشد. عدم درمان این مشکل می تواند باعث آسیب دائمی به کلیه شود. به علاوه، باکتری که عفونت را ایجاد کرده است می تواند احتمالا به خون وارد شود و دیگر نواحی بدن را عفونی کند. این میتواند یک مشکل تهدید کننده حیات شود و نیاز به توجه دارد.

حقایقی درمورد تکرر ادرار

در اینجا چند نکته کلیدی درمورد تکرر ادرار وجود دارد.

❇ تکرر ادرار یا به تنهایی تکرر، با بی اختیاری ادرار متفاوت است.

❇ بیشتر افراد روزی 6 تا 7 بار ادرار می کنند. ادرار کردن بیشتر از این مقدار ممکن است تکرر ادرار خوانده شود، اما برای هر کس این مفهوم متفاوت است.

❇ این حالت فقط زمانی به مشکل تبدیل می شود که روی کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.

❇ تکرر ادرار اغلب می تواند با ورزش درمان شود، اما اگر یک مشکل زمینه ای مانند دیابت وجود داشته باشد، نیاز به توجه بیشتری خواهد داشت.

درمان تکرر ادرار در زمان پریود

در طی قاعدگی بدلیل وجود التهاب در ناحیه ی لگن، در تعدادی از بانوان احساس دفع و تکرر ادرار ایجاد شده، که این مسئله با پایان قاعدگی نیز خاتمه پیدا می کند.

بنابراین در صورت ادامه ی این حالت پس از اتمام کامل قاعدگی آزمایش ادرار انجام دهید، در غیر اینصورت نیاز به هیچ اقدام خاصی وجود ندارد.

درمان تکرر ادرار عصبی

آسیب عصبی می‌تواند نتیجه بیماری ام‌اس، پارکینسون و یا دیابت باشد. گاهی هم بروز عفونتی در مغز و نخاع، مسمومیت با فلزات سنگین، سکته، آسیب به نخاع و یا جراحی‌های سنگین لگنی باعث ایجاد این آسیب هستند.

اعصاب بدن چگونگی ذخیره و تخلیه ادرار را کنترل می‌کنند‌. اگر مشکلی در این رشته‌های عصبی ایجاد شود، منجر به مثانه پرکار، بی اختیاری و مثانه کم‌کار و یا مثانه مسدود می‌شود‌. در حالت مثانه مسدود، جریان ادرار مسدود می‌شود و ادرار درون مثانه باقی می‌ماند.

این مقاله را حتما بخوانید: مثانه نوروژنیک چیست و چه علائمی دارد؟

عسل برای تکرر ادرار

درمان تکرر ادرار با عسل زمانیست که تکرر ادرار ناشی از سردی بدن باشد. ترکیبی از سیاه دانه و عسل یک داروی موثر در درمان تکرر ادرار است . برای تهیه این دارو به روش زیر عمل می کنیم

تکرر ادرار ناشی از سردی است. مخصوصا در فصل سرد و هنگامی که شام، غذای سرد و مواردی مانند سرکه و چای زیاد می‌خورند تکرر ادرار در آنها بیشتر می‌شود. کسانی که سابقه جراحی و مخصوصاً سابقه بی‌حسی موضعی در ناحیه کمر داشته‌اند و افراد سرد مزاج و کودکان بیشتر در معرض این بیماری هستند. در استانهای شمالی که مردم با رطوبت بیشتری درگیر هستند بیشتر با این بیماری مواجه می‌شوند.

راه های تشخیص تکرر ادرار

پزشک یک پیشینه کامل از شما خواهد گرفت و شما را معاینه خواهد کرد، در مورد تکرر ادرار و دیگر علائم می پرسد. پزشک ممکن است موارد زیر را از شما بپرسد:

✳ الگوی تکرر ادرار، برای مثال چه زمانی شروع شده است، چگونه تغییر می کند و چه زمانی از روز رخ می دهد.

✳ داروهای مصرفی

✳ مقدار مایعات مصرفی

✳ هرگونه تغییر در رنگ، بو یا غلظت ادرار

✳ مقدار کافئین و الکل مصرفی فرد، و این که آیا این مقدار اخیرا تغییر کرده است یا خیر

آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

✅ بررسی ادرار برای تشخیص هرگونه اختلال در ادرار

✅ سونوگرافی، برای تصویر برداری از کلیه ها

✅ عکس اشعه ی ایکس یا سی تی اسکن از شکم و لگن

✅ آزمایش های عصیی (نورولوژیکی) برای تشخیص هرگونه مشکل اعصاب

✅ آزمایش برای عفونت های منتقله از راه جنسی

ممکن است مرد یا زن به اورولوژیست ارجاع داده شود، یا ممکن است زن ها به متخصص زنان و زایمان ارجاع داده شوند.

آزمایش های اورودینامیک

آزمایش اورودینامیک برای دستیابی به موثر بودن مثانه برای ذخیره کردن و دفع ادرار است و عملکرد مثانه را بررسی خواهد کرد. مشاهده های ساده شامل موارد زیر هستند:

✅ ثبت زمانی که تولید جریان ادرار طول می کشد.

✅ یادداشت مقدار ادراری که تولید شده است.

✅ سنجش توانایی متوقف کردن ادرار در میانه آن

برای دستیابی به اندازه گیری دقیق تر، پزشک ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

✅ تجهیزات تصویربرداری برای مشاهده پر شدن و خالی شدن مثانه

✅ پایش مقدار فشار درون مثانه

✅ سنسورهایی برای ثبت فعالیت عصبی عضلانی

بیمار ممکن است قبل از این آزمایش ها نیاز به تغییر دریافت مایعات داشته باشد یا مصرف داروهای خاصی را متوقف کند. ممکن است نیاز باشد بیمار با مثانه پر به کلینیک برود.

روش های درمان تکرر ادرار

درمان به علت زمینه ای وابسته است.

اگر اطلاعات سبب تشخیص دیابت شیرین شوند، درمان نیازمند کنترل کردن قند خون بالا است.

برای عفونت باکتریایی کلیه، اصلی ترین جز درمان، آنتی بیوتیک ها و مسکن ها هستند.

اگر علت، مثانه بیش فعال باشد، داروهایی که آنتی کولینرژیک نام دارند ممکن است استفاده شوند. این داورها از انقباض غیر ارادی عضلات دترسور موجود در دیواره مثانه پیشگیری می کنند.

در صورت نیاز، دارو درمانی توسط یک پزشک تجویز شده و پیگیری می شود.

همچنین ممکن است تمرین روش های رفتاری کمک کننده باشند.

تمرین دادن مثانه و ورزش ها

دیگر درمان های تکرر ادرار به جای درمان علت زمنیه ای شامل موارد زیر هستند:

ورزش ها کگل: ورزش های منظم روزانه، اغلب نزدیک بارداری انجام می شوند و می توانند عضلات لگن و مجرای ادراری را تقویت کنند و از مثانه پشتیبانی کنند. برای گرفتن بهترین نتایج، روزانه حداقل 3 نوبت و در هر نوبت 10 الی 20 بار این تمرینات را انجام دهید و حداقل 4 تا 8 هفته ادامه دهید.

بیوفیدبک: به همراه کگل آن را استفاده کنید، این باعث می شود بیماران بیشتر از چیزی که در بدنش اتفاق می افتد آگاه باشد. این افزایش آگاهی می تواند به بهبود کنترل بیمار روی عضلات لگنش کمک کند.

تمرین دادن مثانه: این شامل تمرین دادن مثانه برای حفظ طولانی تر ادرار است. تمرین دادن معمولا 2 تا 3 ماه زمان می برد.

پایش مایعات مصرفی: ممکن است این مورد نشان دهد که نوشیدن مقدار زیادی مایعات در زمانی خاص اصلی ترین علت تکرر ادرار باشد.

قرص مناسب تکرر ادرار

درمان دارویی تکرر ادرار ممکن است شامل استفاده از داروهای زیر باشد:

✴ داریفناسین

✴ دسموپرسین استات ( نوکتیوا )

✴ ایمی پرامین ( توفرانیل )

✴ میرابگرون ( میربتریک )

✴ اکسی بوتینین ( دیتروپان )

✴ اکسی بوتینین ( اکسی ترول )

✴ وسیکیر یا همان سولیفناسین ( وزیکر )

✴ تولترودین ( دیتروم LA )

✴ تروسپیوم ( Sanctura XR )

اکسی ترول تنها داروی قابل استفاده برای بانوان است.

داریفناسین به طور خاص برای افرادی که در طی شب بیشتر از دو بار برای ادرار کردن بیدار می شوند، تجویز می شود.

پیشگیری از مبتلا شدن به تکرر ادرار

داشتن رژیم متعادل و حفظ فعالیت روزمره می تواند به تعدیل برون ده ادراری کمک کند. ممکن است این به معنی محدود کردن مصرف الکل و کافئین و حذف غذاهایی که مثانه را تحریک می کنند یا به عنوان ادرارآور عمل می کنند باشد، اینها مانند شکلات، غذاهای ادویه دار و شیرین کننده های مصنوعی هستند.

همچنین خوردن غذاهای سرشار از فیبر می تواند به کاهش یبوست کمک کند. این موضوع ممکن است به صورت غیرمسقتیم جریان ادرار در مجرای ادرار را بهتر کند، زیرا یبوست می تواند روی مثانه، مجرای ادراری یا هر دو فشار وارد کند.

 برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران