انواع فتق را بشناسید – درمان راحت فتق

فتق یا هرنیا (Hernia) مشکلی شایع بوده که سبب بروز برآمدگی موضعی در ناحیه شکم یا کشاله ران می شود. با اینکه فتق ها در اغلب موارد بی خطر هستند اما گاهی اوقات می توانند سبب ایجاد درد و ناراحتی نیز شوند. در این مقاله ماهیت، عوامل رایج و نحوه درمان فتق ها بیان می شود.

فتق (Hernia) چیست و کجاست؟

در این مطلب نکاتی کلیدی درباره هرنیا ها بیان شده است. فتق ها اغلب هیچ گونه علائم مشکل سازی ایجاد نمی کنند. با این حال، شکایت از درد فتق شکم می تواند بیانگر وجود مشکلی جدی باشد.

تشخیص این موارد معمولا آسان بوده و با لمس یا مشاهده کردن برآمدگی امکان پذیر است. درمان این فتق ها می تواند از پایش فتق تا جراحی ترمیمی را شامل شود. این جراحی ها از طریق ایجاد یک سوراخ یا برش بر سطح شکم انجام می شوند. جراحی فتق اینگوئینال (در ناحیه کشاله ران) در کودکان و افراد مسن شیوع بیشتری دارد.

فتق هنگامی بروز می دهد که یک ضعف یا سوراخ در پریتوئن به وجود می آید. پریتوئن یک دیواره عضلانی است که معمولا اندام های شکمی را در جای خود نگه می دارد.

این نقص در پریتوئن به بافت ها و اندام ها این امکان را می دهد که به دیواره شکم فشار وارد کرده و فتق یا برآمدگی بر روی آن ایجاد کنند. امکان دارد این برآمدگی در هنگام دراز کشیدن صاف شده و یا بتوان آن را با فشار به داخل راند. سرفه کردن می تواند سبب پدیدار شدن مجدد فتق نافی شود.

هر جایی از بدن که جداره بافت نگه‌دارنده یک اندام ضعیف باشد؛ فتق می‌تواند اتفاق بیافتد. فتق مزمن معولا در ناحیه شکمی رخ می‌دهد، همچنین فتق می‌تواند در ران، ناف و ناحیه کشاله ران دیده شود.

انواع فتق ها

هرنیا ها معمولا در نواحی زیر یافت می شوند:

✅ کشاله ران

فتق رانی سبب بروز یک برآمدگی در زیر کشاله ران شده که در زنان شیوع بیشتری دارد. فتق اینگوئینال یک برآمدگی در ناحیه کشاله ران است که می تواند تا به کیسه بیضه نیز انتشار یابد. این نوع فتق در مردان شیوع بیشتری دارد.

✅ ناحیه بالایی شکم

فتق هیاتال یا هیاتوس هنگامی به وجود می آید که محتویات ناحیه بالایی شکم از طریق سوراخ دیافراگم به حفره قفسه سینه راه می یابند.

✅ ناف

برآمدگی این ناحیه به وسیله هرنیا ناف یا اطراف آن به وجود می آید.

✅ جای زخم جراحی

جراحی های شکمی به دلیل ایجاد برش و جای زخم می توانند به بروز فتق منجر شوند.

انواع فتق

علت ایجاد فتق

صرف نظر از فتق برشی، بروز فتق هیچ گونه دلیل مشخصی ندارد. خطر ابتلا به هرنیا همگام با افزایش سن بیشتر شده و در مردان شیوع بیشتری دارد. فتق می تواند مادرزادی بوده و یا در کودکی به دلیل ضعف دیواره شکمی به وجود آید. فعالیت ها و مشکلات پزشکی که سبب افزایش فشار بر دیواره شکم می شوند می توانند به بروز فتق منجر شوند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • زور زدن در دستشویی (برای مثال، ناشی از یبوست طولانی مدت)
  • سرفه مداوم
  • سیستیک فیبروزیس
  • بزرگی پروستات
  • زور زدن برای دفع ادرار
  • اضافه وزن و چاقی
  • مایعات شکمی
  • بلند کردن اجسام سنگین
  • دیالیز صفاقی
  • تغذیه ناکافی
  • مصرف سیگار
  • فشار فیزیکی
  • عدم نزول بیضه

عوامل موثر در فتق برشی

از آنجایی که فتق برشی در نتیجه جراحی به وجود می آید، واضح ترین عامل خطر آن انجام فرایند جراحی بر روی ناحیه شکم است. بیشترین احتمال ابتلای افراد 3 تا 6 ماه پس از جراحی می باشد. عوامل دیگری نیز احتمال این ابتلا را بیشتر می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • درگیری در فعالیت شدید
  • افزایش وزن
  • باردار شدن

تمامی عوامل ذکر شده در بالا می توانند فشار بیشتری بر بافت های در حال ترمیم وارد کنند.

عوامل خطر ابتلا به فتق اینگوئینال

افراد زیر از نظر ابتلا به هرنیا اینگوئینال در معرض خطر بالاتری قرار دارند:

  • افراد مسن
  • افراد دارای سابقه خانوادگی
  • افرادی دارای سابقه ابتلا
  • مردان
  • مصرف کنندگان سیگار
  • افراد مبتلا به یبوست مزمن
  • بارداری
مصرف سیگار خطر ابتلا به فتق اینگوئینال را افزایش می دهد زیرا مواد شیمیایی موجود در تنباکو سبب ضعیف شدن بافت ها می شوند.

عوامل موثر در فتق نافی

فتقهای نافی بیشترین شیوع را در بین نوزادان نارس و با وزن کم در هنگام تولد دارند.

عوامل خطر ابتلا به این نوع بیماری در بزرگسالان شامل موارد زیر می شوند:

  • داشتن اضافه وزن
  • بارداری های متعدد
  • جنیست زن

عوامل خطر ابتلا به فتق هیاتال

افراد چاق و دارای سن بیش از 50 سال از نظر ابتلا به فتق هیاتال در معرض خطر بالاتری قرار دارند.

علائم فتق

در بسیاری از موارد فتق تنها یک تورم بدون درد است که هیچ مشکلی ایجاد نکرده و به هیچ مراقبت فوری پزشکی نیاز ندارد. با این وجود، فتق می تواند سبب بروز ناراحتی و درد شده و علائم آن در هنگام ایستادن، زور زدن یا بلند کردن اجسام سنگین تشدید شود.

در برخی موارد، هرنیا نیاز به جراحی فوری دارد. برای مثال، هنگامی که بخشی از روده ها توسط فتق اینگوئینال مسدود یا پیچ خورده می شوند نیاز به جراحی فوری می باشد. در صورتی که فتق اینگوئینال سبب بروز شکایت های حاد شکمی شود نیاز به مراقبت پزشکی فوری می باشد. از جمله این شکایت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • درد
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • صاف نشدن برآمدگی با فشار

در این موارد، تورم معمولا سفت و حساس به لمس بوده و نمی توان آن را با فشار صاف کرد. فتق هیاتال می تواند علائم رفلاکس اسیدی معده (همانند سوزش سر دل) را ایجاد کند. این علائم هنگامی ایجاد می شوند که اسید معده به مری راه می یابد.

عوارض فتق های شدید

40 درصد از فتق های رانی ظرف 2 سال پس از تشخیص منجر به استرانگوله (فشردگی شدید) روده می شوند.استرانگوله شدن عارضه ای است که در آن خون رونده به بافت متوقف شده و نیازمند مراقبت اورژانسی است. این مراجع بهداشتی جراحی های اختیاری و پیشگیرانه را نسبت به جراحی های اورژانسی و پر خطر ترجیح می دهند.

فتق شدید - استرنگوله

درمان فتق

اقدام معمول برای هرنیا های بدون علامت پایش و انتظار است. هر چند، این اقدام برای برخی فتق ها از جمله فتق های رانی خطرناک است.

تاکنون مشخص نشده در ترمیم فتق های اینگوئینالی که با فشار صاف می شوند جراحی های غیر اورژانسی ارزش صبر کردن را دارند یا خیر. کالج جراحان آمریکا و برخی دیگر از سازمان های پزشکی برای چنین فتق هایی انجام جراحی اختیاری را نسبت به روش پایش و انتظار ترجیح می دهند.

برخی مراجع دیگر توصیه می کنند جهت پیشگیری از استرانگوله شدن روده ها در آینده ترمیم جراحی انجام شود.

عوارض درمان نکردن باد فتق

اگر فتق درمان نشود، خون‌رسانی به بخش بیرون‌زده عضو انجام نمی‌شود و جریان خون متوقف می‌شود. امکان دارد سبب انسداد روده همراه با تب، درد شکمی شدید، استفراغ و شوک شود.

فتق در کودکان

فتق اینگوئینال یکی از رایج ترین دلایل جراحی در کودکان و شیرخواران است.

فتق در کودکان

یک مطالعه مروری سیستماتیک از اطلاعات 20 ساله در زمینه جراحی های ترمیم هرنیاکودکان و شیرخواران بیان داشت که جراحی لاپاراسکوپیک در درمان هرنیاهای دو طرفه نسبت به جراحی باز سریع تر است. با این حال، در مدت زمان جراحی ترمیم فتق اینگوئینال یک طرفه تفاوت چشم گیری بین این دو روش وجود نداشت.

درمان فتق کودکان چگونه است؟

با اینکه میزان بازگشت این بیماری در هر دو فرایند یکسان است اما احتمال بروز عوارضی از جمله عفونت زخم در جراحی باز مخصوصا در شیرخواران بیشتر است.

انواع جراحی هرنیا

با اینکه گزینه های جراحی به شرایط هر فرد (از جمله محل فتق) بستگی دارند اما مداخلات جراحی فتق شامل دو نوع کلی می شوند:

  • جراحی باز
  • جراحی لاپاراسکوپیک

در جراحی ترمیمی باز هرنیا با استفاده از بخیه، مش (نوعی تور) یا هر دو بسته می شود. زخم پوستی ایجاد شده نیز به وسیله بخیه، چفت یا چسب جراحی بسته می شود.

ترمیم لاپاراسکوپیک در جراحی های مجدد و با هدف اجتناب از ایجاد جای زخم های بیشتر انجام می شود. با اینکه هزینه این فرایند بیشتر است اما احتمال بروز عوارضی همچون عفونت در آن کمتر می باشد. در ترمیم لاپاراسکوپیک برش ها کوچک تر و بهبودی پس از عمل سریع تر است.

ترمیم لاپاراسکوپیک توسط یک لوله حاوی چراغ و دوربینی کوچک هدایت می شود اما فتق به همان روش جراحی باز بسته خواهد شد. ابزار های جراحی از طریق برش کوچک دیگری به ناحیه درمان وارد می شوند. جراح جهت داشتن دید بهتر و فضای کار بیشتر حفره شکمی را با استفاده از گاز متورم می کند. فرد در تمام طول فرایند تحت بیهوشی عمومی قرار دارد.

ورم کیسه بیضه بعد عمل فتق

یکی از عوارض شایع بعد از عمل فتق، ورم کیسه بیضه بعد از عمل فتق است. برای بهبود این ورم توصیه می شود بیمار به هنگام استراحت پاهای خود را بالا بگیرد و از کمپرس سرد استفاده کند. این تورم گذراست و جای نگرانی نیست.

برای کنترل درد و تیر کشیدن ناحیه بیضه بیمار می تواند تحت نظر پزشک از مسکن استفاده کند، معمولا برای بهبود درد بیضه بعد از عمل فتق ، روزی یک عدد شیاف ایندومتاسین ۱۰۰ توصیه می شود.

دکتر هوشنگ قوامی بورد تخصصی جراحی کلیه ، مجاری ادرار و ناباروری مردان

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 5روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)

  • تصویر کاربر محمد پنجشنبه ۱۴ اردیبهشت ۲( 10 ماه پیش) تعداد بازدید: 75 مشاهده پرسش
    باسلام خدمت دکتر محترم سوالی که داشتم از خدمتتون این بود که پدرم یه هفته است عمل فتق شکم انجام داده چندروز اول مشکلی نداشت ولی بعداً می‌گفت که دفع مدفوع مشکل داره و همراه خون و درد هستش خاستم ببینم دلیلش چیه با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی پنجشنبه ۱۴ اردیبهشت ۲( 10 ماه پیش)

      با سلام ممكن است بواسير باشد

  • تصویر کاربر حمید یکشنبه ۱۵ آبان ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 124 مشاهده پرسش
    سلام، بیمه تامین اجتماعی دارم. آیا در بیمارستان هایی که طرف قرارداد تامین اجتمایی هستند عمل میکنید؟ اگر خیر هزینه عمل با اتاق عمل و بیهوشی حدودا چقدر میشود؟
    متشکرم
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی یکشنبه ۱۵ آبان ۱( 1 سال پیش)

      با سلام خصوصي ده ميليون تومان مي شود

  • تصویر کاربر عماد جمعه ۳۱ تیر ۱( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 125 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر ، یه سوال داشتم خدمتتون بنده الان نزدیک ۳ ماهه جراحی فتق هرنی اینگوئینال انجام دادم و دکتر برام مش گذاشت ، دو تا سوال داشتم خدمتتون این درد های در ناحیه جراحی و بالاترش عادیه ؟ و اینکه بنده مصرف ماروجونا دارم خطری نداره مصرف روزانش، قبل جراحی من هر روز مصرف میکردم و بعد از دو ماه یک روز درمیان مصرف میکنم و میتونم دوباره سیگار ( خود سیگار نه بنده ویپ مصرف میکردم ) مصرف کنم ؟ بعد از جراحی بشدت عصبی و پرخاشگر شدم و نیاز دارم دوباره مصرف نیکوتین داشته باشم .
    ممنونتون میشم جوابمو بدین چون دکترم تهران و نمیتوانم برم بیمارستان .
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۳۱ تیر ۱( 1 سال پیش)

      با سلام درد محل عمل طبیعی است مصرف ماریجووانا بلامانع می باشد

    2. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۳۱ تیر ۱( 1 سال پیش)

      با سلام درد محل عمل طبیعی است مصرف ماریجووانا بلامانع می باشد

    3. نمایش سایر 1 پاسخ
  • تصویر کاربر سعید دوشنبه ۱۵ آذر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 228 مشاهده پرسش
    با عرض سلام. من 3سال پیش عمل فتق انجام دادم هر دو طرف چند روزیه در ناحیه عمل یه طرف احساس درد. کشیدگی و سوزش، و افتادگی دارم. امکان داره بدونم علت چیه.؟
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱۵ آذر ۰( 2 سال پیش)

      با سلام ممكن است عود كرده باشد به جراح عمومي مراجعه كنيد

  • تصویر کاربر سعید دوشنبه ۱۵ آذر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 466 مشاهده پرسش
    سلام خدمت آقای دکتر. من 3سال پیش، عمل فتق انجام دادم هر دو طرف چند روز جای عمل یه سمت درد و احساس سوزش، و سنگینی دارم آیا مشکلی پیش، اومده
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱۵ آذر ۰( 2 سال پیش)

      جواب دادم

  • تصویر کاربر حسن چهارشنبه ۳ آذر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 246 مشاهده پرسش
    سلام جناب دكتر،من هفته پيش رفتم پياده روي و در حين راه رفتن ناگهان درد شديد مثل گرفتگي در سمت راست شكمم نزديكاي محل آپانديس احساس كردم،كه همراه با درد و احساس نفخ سمت راست و توي كليه هم بود كه از كليه ها رفع شد ولي كماكان ب صورت ناگهاني سمت راست زير شكم سيخ ميزنه ،عكس هم گرفتم و سونو هم رفتم و ازمايش هم دادم گفتن آپانديس نيس و كليه سمت راست هم ن سنگ و ن شن داره،ولي توي سونو بهم گفت يكم تورم در عروق بيضه مشاهده ميشه.ممنون ميشم راهنمايي بفرماييد
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی چهارشنبه ۳ آذر ۰( 2 سال پیش)

      با سلام روزي دو بار هر بار ١٥ دقيقه در أب گرم نشسته شود ده روز و روزي يك عدد شياف ايندومتاسين١٠٠ ميلي ده روز استعمال كنيد

  • تصویر کاربر احمدی پنجشنبه ۲۲ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 312 مشاهده پرسش
    در مورد باد کردن فتقی که حدودا یکسال از جراحی اون میگذره میخواستم از حضورتون سوال کنم که آیا خطری داره یا نه و اینکه جواب نه هست دارویی جهت برطرف شدنش هست یا نه خیلی ممنون از شما
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی پنجشنبه ۲۲ مهر ۰( 2 سال پیش)

      با سلام دارو ندارد و بايد به پزشك معالج مراجعه كنيد

  • تصویر کاربر محمد یکشنبه ۱۱ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 321 مشاهده پرسش
    سلام من ۲۶سالمه چند سال پیش عمل فتق داشتم الان از ناحیه شکم. پهلو. ناف درد دار چکار باید بکنم یه راهنمایی کنین بیزحمت
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی یکشنبه ۱۱ مهر ۰( 2 سال پیش)

      با سلام درد شما به علت عمل فتق نيست و مربوط به التهاب پروستات مي باشد روزي دو بار هر بار ١٥ دقيقه ده روز در أب گرم نشسته شود و روزي يك عدد شياف ايندومتاسين١٠٠ ميلي ده روز استعمال كنيد

  • تصویر کاربر Ahmadd دوشنبه ۵ مهر ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 276 مشاهده پرسش
    من ۲۰ سالمه فتق دارم ناحیه فمورال عمل هم نکردم میتونم رابطه جنسی داشته باشم ایرادی نداره؟؟؟
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۵ مهر ۰( 2 سال پیش)

      با سلام ايرادي ندارد

  • تصویر کاربر Ap جمعه ۲۹ مرداد ۰( 2 سال پیش) تعداد بازدید: 374 مشاهده پرسش
    سلام.پدرم فتق دارن که نزدیک به ناحیه شرمگاهی هست و حدودا ۱۰الی ۱۲روزه که دچار کرونا شدن و بعداز گذشت چند روز از ابتلا به کرونا،فتق شون در حال بزرگتر شدنه.الان هم به تعطیلات برخوردیم و دسترسی به متخصص نداریم و از طرفی نمیدونیم که میتونن تو این دوران که کرونا دارن جراحی انجام بدن یا نه؟!و در صورت انجام سلامتی شون حفظ میشه انشالله؟
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۲۹ مرداد ۰( 2 سال پیش)

      با سلام چون كرونا دارند ممكن است عملشون نكنن

    2. تصویر کاربر Ap جمعه ۲۹ مرداد ۰( 2 سال پیش)
      سلام لطفا بفرمایید که چون این فتق بزرگتر داره میشه،خطری نداره؟باید چکار کنیم؟راه حل چیه؟
    3. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۲۹ مرداد ۰( 2 سال پیش)

      راه حل عمل جراحي است

    4. نمایش سایر 2 پاسخ
درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر