پاره شدن رگ در بیضه [از واریکوسل تا پیچ خوردگی بیضه]

احساس درد ناگهانی، تیر کشیدن یا حتی احساسی شبیه به “پاره شدن رگ در بیضه” میتواند بسیار نگران کننده باشد. اولین فکری که به ذهن میرسد این است که آیا آسیب جدی رخ داده است؟ ایا این یک اورژانس پزشکی است؟ در این مقاله جامع، ما به صورت تخصصی بررسی میکنیم که منظور از “پاره شدن رگ در بیضه” چیست، چه دلایلی باعث این حس میشوند و چه زمانی باید فورا به متخصص اورولوژی مراجعه کنید؟

ایا رگ در بیضه واقعا “پاره” میشود؟

بیایید اول این موضوع را روشن کنیم. عبارت “پاره شدن رگ” از نظر پزشکی یک توصیف دقیق برای اتفاقات رایج در بیضه نیست. رگ ها (چه سرخرگ و چه سیاهرگ) به خودی خود و بدون دلیل پاره نمیشوند، مگر در یک حالت: آسیب تروماتیک شدید.

اگر ضربه بسیار شدیدی (مانند لگد، تصادف یا حادثه ورزشی) به ناحیه بیضه وارد شود، این امکان وجود دارد که بافت بیضه و رگ های خونی آن دچار پارگی شوند که به آن “پارگی بیضه” (Testicular Rupture) میگویند. این یک اورژانس پزشکی است و با تورم شدید و درد فلج کننده همراه است.

اما در ۹۹ درصد موارد، زمانی که افراد از احساس “پاره شدن رگ” یا “درد رگ بیضه” صحبت میکنند، منظورشان یکی از سه حالت زیر است:

• پیچ خوردگی بیضه (Testicular Torsion): یک اورژانس واقعی
• واریکوسل (Varicocele): یک مشکل شایع و مزمن در رگ ها
• التهاب یا عفونت (Epididymitis/Orchitis): یک مشکل پزشکی قابل درمان

ما در ادامه هر سه مورد را بررسی خواهیم کرد.

پیچ خوردگی بیضه: اورژانسی که نباید نادیده گرفت

این خطرناک ترین علت درد ناگهانی بیضه است که ممکن است شبیه به “پاره شدن رگ” حس شود. در این حالت، خود بیضه به دور طناب اسپرماتیک (طنابی که رگ های خونی را به بیضه میرساند) میپیچد. این پیچ خوردگی، جریان خون به بیضه را فورا قطع میکند. این یک “پاره شدن رگ” نیست، بلکه “مسدود شدن” جریان خون به دلیل پیچ خوردگی است.

علائم:

• درد بسیار شدید، ناگهانی و فلج کننده در یک بیضه

• درد معمولا در عرض چند ساعت به اوج میرسد.

• تهوع و استفراغ (به دلیل شدت درد)

• تورم کیسه بیضه

• ممکن است یک بیضه بالاتر از دیگری قرار بگیرد.

هشدار جدی: اگر چنین علائمی دارید، کمتر از ۶ ساعت فرصت دارید تا به اورژانس مراجعه کنید. تاخیر در درمان پیچ خوردگی بیضه میتواند منجر به مرگ بافت بیضه و از دست دادن دائمی آن شود.

واریکوسل: شایع ترین علت درد رگ های بیضه

این مورد، رایج ترین دلیلی است که افراد را نگران رگ های بیضه میکند. واریکوسل، “پاره شدن رگ” نیست، بلکه “گشاد شدن” یا “واریسی شدن” سیاهرگ های داخل کیسه بیضه است (شبکه ای به نام پامپینیفرم). دریچه های داخل این رگ ها خراب میشوند و خون به جای بازگشت به سمت قلب، در بیضه جمع میشود.

واریکوسل اغلب درد “ناگهانی” و “تیز” ایجاد نمیکند، بلکه باعث:

• احساس درد مبهم و سنگینی در کیسه بیضه، مخصوصا در پایان روز یا پس از ایستادن طولانی

• احساس “کیسه پر از کرم” در بالای بیضه هنگام لمس کردن

• دردی که با فعالیت بدنی شدیدتر میشود.

• کوچک شدن (آتروفی) بیضه آسیب دیده

• ناباروری (شایع ترین علت قابل درمان ناباروری مردان)

اگرچه واریکوسل یک پارگی نیست، اما این تجمع خون و فشار مزمن روی رگ ها میتواند باعث درد و ناراحتی شود که برخی افراد آن را به مشکلات رگ ها، از جمله “پاره شدن رگ در بیضه” تعبیر میکنند.

اگر درد شما مزمن است، احساس سنگینی دارید یا با مشکل ناباروری مواجه هستید، به احتمال زیاد واریکوسل دارید. واریکوسل به خودی خود خطرناک یا کشنده نیست، اما میتواند کیفیت زندگی و قدرت باروری را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه، این مشکل قابل درمان است. برای آشنایی کامل با جدیدترین روش های جراحی میکروسرجری و لاپاراسکوپی، میتوانید مقاله جامع ما در مورد درمان واریکوسل را مطالعه کنید.

عفونت و التهاب (اپیدیدیمیت و ارکیت)

گاهی اوقات درد شدید بیضه که ممکن است با درد رگ ها اشتباه گرفته شود، ناشی از عفونت است.

-اپیدیدیمیت (Epididymitis): التهاب لوله پشت بیضه (اپیدیدیم) که اسپرم را حمل میکند.

-ارکیت (Orchitis): التهاب خود بیضه.

این دو حالت اغلب به دلیل عفونت های باکتریایی (از جمله عفونت های مقاربتی) یا ویروسی (مانند اوریون) رخ میدهند.

علائم:

• دردی که به تدریج (در عرض چند روز) شدیدتر میشود.

• تورم و قرمزی کیسه بیضه

• تب و لرز

• سوزش هنگام ادرار

این حالت اورژانسی نیست اما نیاز به درمان فوری با آنتی بیوتیک دارد.

چه زمانی باید نگران “پاره شدن رگ در بیضه” باشیم؟

درد در ناحیه بیضه را هرگز نباید نادیده گرفت. فورا به اورژانس مراجعه کنید اگر:

• درد بیضه ناگهانی و شدید است.

• درد همراه با تهوع یا استفراغ است.

• درد پس از یک ضربه شدید ایجاد شده است.

• همراه با درد، تب و لرز دارید.

در اسرع وقت به متخصص اورولوژی مراجعه کنید اگر:

• درد شما مبهم و مزمن است (مانند واریکوسل)

• در کیسه بیضه خود توده یا برآمدگی (مانند رگ های واریسی) حس میکنید.

• با مشکلات ناباروری دست و پنجه نرم میکنید.

جمع بندی: درد بیضه را جدی بگیرید.

“پاره شدن رگ در بیضه” یک توصیف عامیانه برای دردی است که میتواند ریشه های مختلفی داشته باشد. این حس میتواند نشانه یک اورژانس پزشکی خطرناک مانند “پیچ خوردگی بیضه” باشد که نیاز به اقدام فوری دارد، یا میتواند ناشی از یک مشکل مزمن و قابل درمان مانند “واریکوسل” باشد که بر باروری شما تاثیر میگذارد. تشخیص دقیق علت این درد تنها توسط پزشک متخصص و معمولا با استفاده از معاینه فیزیکی و سونوگرافی داپلر امکان پذیر است.