عمل واریکوسل یا واریکوسلکتومی، یکی از شایعترین جراحیهای اورولوژی برای مردان است که با هدف درمان واریکوسل انجام میشود. این بیماری که به رگهای واریسی در کیسه بیضه شبیه است، میتواند علت اصلی ناباروری مردان باشد و به همین دلیل، بسیاری از بیماران به دنبال اطلاعات دقیق در مورد این جراحی هستند.
یکی از مهمترین سؤالات افراد این است که عمل واریکوسل چقدر طول میکشد؟ و طول عمل واریکوسل با توجه به روشهای مختلف جراحی چقدر متغیر است؟ پاسخ به این سؤال به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آن، انتخاب روش جراحی است. این مقاله جامع به طور کامل به تشریح انواع روشهای عمل واریکوسل، مدت زمان انجام هر یک، دوره نقاهت و تمامی نکات حیاتی برای آمادگی قبل و مراقبتهای بعد از جراحی میپردازد تا به شما در یک تصمیمگیری آگاهانه کمک کند.
واریکوسل چیست و چرا نیاز به جراحی دارد؟
واریکوسل به بزرگ شدن و گشاد شدن سیاهرگهای داخل کیسه بیضه (شبکه پامپینیفرم) گفته میشود و علت اصلی ناباروری در مردان است. این رگها وظیفه دارند خون را از بیضهها به سمت قلب بازگردانند. اختلال در عملکرد دریچههای این سیاهرگها، باعث تجمع خون در بیضهها، افزایش دمای آنها و در نتیجه، آسیب به تولید و کیفیت اسپرم میشود.
بسیاری از مردان مبتلا به واریکوسل هیچ علامتی ندارند، اما برخی ممکن است دردی مبهم یا احساس سنگینی در بیضه آسیبدیده، یا کوچک شدن بیضه را تجربه کنند. جراحی واریکوسلکتومی تنها راه درمان قطعی واریکوسل و بهبود کیفیت اسپرم است.

انواع روشهای عمل واریکوسل و مدت زمان هر یک
طول عمل واریکوسل به طور مستقیم به تکنیک جراحی انتخابی توسط جراح بستگی دارد. در حال حاضر، سه روش اصلی برای جراحی واریکوسل وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
۱. عمل واریکوسل میکروسکوپیک (Microscopic Varicocelectomy)
این روش، استاندارد طلایی و مؤثرترین روش جراحی برای واریکوسل است.
- نحوه انجام: جراح یک برش بسیار کوچک (حدود ۱ تا ۲ سانتیمتر) در ناحیه کشاله ران یا بالای بیضه ایجاد میکند. سپس با استفاده از میکروسکوپ جراحی با قدرت بزرگنمایی بالا، به دقت تمامی سیاهرگهای گشاد شده را شناسایی و مسدود میکند، در حالی که شریانها و عروق لنفاوی سالم را حفظ میکند. استفاده از میکروسکوپ، احتمال عود واریکوسل و آسیب به ساختارهای حیاتی را به شدت کاهش میدهد.
- مدت زمان عمل: طول عمل واریکوسل میکروسکوپیک معمولاً ۱ تا ۲ ساعت است. این زمان نسبتاً طولانیتر از سایر روشها به دلیل دقت بسیار بالای مورد نیاز برای شناسایی تمامی رگها و جلوگیری از آسیب به عروق لنفاوی است.
- مدت استراحت و نقاهت: به دلیل برش کوچک، دوره نقاهت بسیار کوتاه است. بیمار معمولاً همان روز یا روز بعد از بیمارستان مرخص میشود و میتواند ظرف ۲ تا ۳ روز به فعالیتهای عادی بازگردد.
۲. عمل واریکوسل لاپاراسکوپیک (Laparoscopic Varicocelectomy)
این روش یک تکنیک کمتهاجمی است که با استفاده از ابزارهای خاص و دوربین انجام میشود.
- نحوه انجام: جراح چند برش کوچک (معمولاً ۳ تا ۴ برش) در ناحیه شکم ایجاد میکند. یک لوله نازک (لاپاراسکوپ) که مجهز به دوربین است، وارد شکم میشود و با کمک ابزارهای دیگر، رگهای واریسی در ناحیه شکمی (که به سمت بیضه میروند) شناسایی و مسدود میشوند.
- مدت زمان عمل: طول عمل واریکوسل لاپاراسکوپیک معمولاً ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت است. این زمان کوتاهتر به دلیل دسترسی مستقیمتر به رگها از طریق شکم است.
- مدت استراحت و نقاهت: دوره نقاهت سریع است، اما به دلیل نیاز به ورود به حفره شکمی، ممکن است درد و ناراحتی بیشتری نسبت به روش میکروسکوپیک داشته باشد.

۳. آمبولیزاسیون واریکوسل (Embolization)
این روش یک تکنیک غیرجراحی است که توسط متخصص رادیولوژی انجام میشود و نیاز به برشهای بزرگ ندارد.
- نحوه انجام: متخصص رادیولوژی با ایجاد یک برش بسیار کوچک در ناحیه کشاله ران یا گردن، یک کاتتر نازک را وارد سیاهرگ میکند. کاتتر تا نزدیکی بیضه هدایت میشود و سپس با تزریق یک ماده مخصوص یا قرار دادن کویلهای کوچک، جریان خون به رگهای واریسی مسدود میشود.
- مدت زمان عمل: طول عمل آمبولیزاسیون واریکوسل معمولاً ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت است.
- مدت استراحت و نقاهت: این روش کمتهاجمیترین گزینه است و بیمار میتواند بلافاصله پس از عمل به خانه بازگردد و فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرد. با این حال، میزان موفقیت و کاهش احتمال عود در این روش نسبت به روش میکروسکوپیک کمتر است.
جدول مقایسه مدت زمان و ویژگیهای عمل واریکوسل
نوع روش جراحی | مدت زمان عمل | نوع بیهوشی | مدت زمان بستری | دوره نقاهت | میزان موفقیت |
میکروسکوپیک | ۱ تا ۲ ساعت | عمومی/نخاعی | همان روز یا یک شب | ۲ تا ۳ روز | بسیار بالا (۹۵-۹۹%) |
لاپاراسکوپیک | ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت | عمومی | همان روز یا یک شب | ۳ تا ۵ روز | بالا (۸۰-۹۰%) |
آمبولیزاسیون | ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت | موضعی | همان روز | ۲۴ ساعت | متوسط (۷۰-۸۵%) |
آمادگی قبل از عمل واریکوسل: از مشاوره تا ناشتا بودن
آمادگی مناسب قبل از عمل واریکوسل برای کاهش ریسک و اطمینان از بهبودی سریع حیاتی است.
مشاوره کامل با اورولوژیست:
توضیحات: در جلسه مشاوره، پزشک سوابق پزشکی شما را بررسی میکند، در مورد داروهای مصرفی و آلرژیها سؤال میپرسد و در مورد بهترین روش جراحی با شما صحبت میکند.
آزمایشات قبل از عمل:
توضیحات: معمولاً آزمایش خون، ادرار و در صورت لزوم نوار قلب برای ارزیابی سلامت عمومی بیمار انجام میشود.
ناشتا بودن:
توضیحات: از آنجا که عمل واریکوسل تحت بیهوشی (عمومی یا موضعی) انجام میشود، باید از حدود ۸ ساعت قبل از عمل از خوردن و نوشیدن خودداری کنید تا از عوارض بیهوشی جلوگیری شود.

تراشیدن موهای ناحیه جراحی:
توضیحات: برای کاهش خطر عفونت، باید موهای ناحیه جراحی را در خانه یا در بیمارستان بتراشید.
مراقبتهای بعد از عمل واریکوسل
مراقبتهای بعد از عمل واریکوسل به اندازه خود جراحی اهمیت دارند.
مدیریت درد و تورم:
- توضیحات: درد خفیف و تورم در ناحیه بیضه و کشاله ران طبیعی است. پزشک داروهای مسکن را تجویز میکند. استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول میتواند به کاهش تورم کمک کند.
استراحت کافی و محدودیت فعالیت:
- توضیحات: در چند روز اول پس از عمل، باید از فعالیتهای سنگین، بلند کردن اجسام، ورزش و رانندگی خودداری کنید. راهرفتن ملایم توصیه میشود، اما باید از فشار آوردن به ناحیه جراحی پرهیز شود.
مراقبت از زخم:
- توضیحات: ناحیه برش باید تمیز و خشک نگه داشته شود. معمولاً بیمار میتواند ۴۸ ساعت پس از عمل دوش بگیرد. هرگونه قرمزی، ترشح یا خونریزی در محل بخیهها باید فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
حمایت از بیضهها:
- توضیحات: استفاده از یک شورت یا لباس زیر محکم برای حمایت از بیضهها در طول دوره نقاهت به کاهش درد و تورم کمک میکند.
زمان مشاهده نتایج و بازگشت به روابط جنسی
بسیاری از بیماران به دنبال پاسخ این سؤال هستند که پس از عمل واریکوسل، چه زمانی میتوانند بهبود کیفیت اسپرم را مشاهده کنند؟
- تولید اسپرم: فرآیند تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) حدود ۳ ماه طول میکشد. بنابراین، تغییرات مثبت در آزمایش اسپرموگرام معمولاً ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی قابل مشاهده است.
- بازگشت به فعالیت جنسی: پزشکان معمولاً توصیه میکنند که بیماران پس از یک تا دو هفته از عمل، در صورت عدم درد و ناراحتی، به تدریج فعالیت جنسی خود را از سر بگیرند.

جمعبندی: انتخابی آگاهانه برای آیندهای روشن
عمل واریکوسل یک روش درمانی مؤثر و ایمن برای بهبود ناباروری مردان است. طول عمل واریکوسل با توجه به روش انتخابی (میکروسکوپیک، لاپاراسکوپیک یا آمبولیزاسیون) متفاوت است. در حالی که روش میکروسکوپیک با وجود زمان طولانیتر، بالاترین میزان موفقیت را دارد، روشهای لاپاراسکوپیک و آمبولیزاسیون نیز گزینههایی سریع و کمتهاجمی هستند.
انتخاب روش مناسب باید با مشورت دقیق با یک اورولوژیست متخصص و بر اساس شرایط فردی هر بیمار انجام شود. با آمادگی کامل و رعایت دقیق مراقبتهای بعد از عمل واریکوسل، میتوان بهبودی سریع و نتایجی موفقیتآمیز را تجربه کرد.