همه چیز درباره بیماری هیدروسل

هیدروسل عبارتست از مایع اطراف بیضه که باعث تورم در بیضه می شود. بیماری هیدروسل در بچه های زیر یک سال زیاد دیده می شود و معمولا بدون درمان در سال اول زندگی، خود به خود از بین می رود.

سایر کودکان و بالغین، معمولا به دنبال التهاب و ضربه و تروما به بیضه مبتلا به هیدروسل می شوند. افراد مبتلا به سرطان بیضه، 10 درصد در خطر ابتلا به هیدروسل قرار دارند.

بیماری هیدروسل چیست؟

هیدروسل یک ساختمان ایجاد شده از مایع آب مانند، اطراف یک یا دو بیضه می باشد که باعث می شود اسکروتوم، پوست بیضه یا ناحیه کشاله ران متورم شود. این بزرگی و تورم، ناراحت کننده و معمولا بدون درد است و بطور کلی خطرناک نیست. اگر چه هیدروسل بیشتر در بچه های زیر یکسال دیده می شود، ولی در هر سنی از زندگی ممکن است اتفاق افتد.

علت بیماری هیدروسل

علت اکثر هیدروسل ها نامشخص است. هیدروسلی که در بچه های زیر یکسال بوجود می آید، به معنای باز بودن ارتباط شکم با اسکروتوم می باشد و قبل از یکسالگی و یا موقع تولد بطور طبیعی این ارتباط بسته می شود و هیدروسل خود به خود محو می گردد.

هیدروسلی که بعدا در طول زندگی بوجود می آید به علت ضایعه، ضربه و جراحی اسکروتوم یا ناحیه کشاله ران می باشد و ممکن است به علت التهاب یا عفونت بیضه یا اپی دیدیم بوجود می آید.

بیماری هیدروسل ممکن است 10 درصد به علت سرطان بیضه یا سرطان کلیه بوجود  آید. این فرم از هیدروسل در هر سنی بوجود می آید ولی بیشتر در سنین بالای 40 سالگی بوجود می آید.

علائم بیماری هیدروسل

بیماری هیدروسل معمولا علامت خاصی ندارد. هنگامیکه هیدروسل بزرگ شود، از نظر شکل و ظاهر بدشکل می شود و احساس سنگینی در بیضه فرد ایجاد می کند و راه رفتن فرد را با اشکال مواجه می کند. گاهی باعث درد، تورم و قرمزی پوست بیضه شده و باعث فشار در قاعده آلت می شود.

راه های تشخیص بیماری هیدروسل

تشخیص بر اساس معاینه بالینی می باشد. در معاینه بیضه، بزرگی آن قابل مشاهده است و پزشک از پشت بیضه نور به پوست بیضه می تاباند که به آن (TRANSILLUMINATION) گویند. این معاینه به منظور بررسی وجود توده در بیضه (سرطان بیضه) صورت می گیرد. وقتی نور به پوست بیضه تابیده می شود، مایع اطراف بیضه روشن می شود و وجود توده در این حالت رد می گردد. اگر توده یا سرطان وجود داشته باشد، نور از مایع رد نمی شود و مایع روشن نمی شود. تشخیص قطعی با انجام سونوگرافی بیضه می باشد.

عوارض هیدروسل

بطور کلی هیدروسل خطرناک نیست و معمولا بر باروری تأثیر نمیگذارد. با این حال، ممکن است هیدروسل با یک بیماری زمینه‌ای در بیضه مرتبط باشد و منجر به عوارض جدی شود. بیماری‌های زمینه‌ای بیضه عبارتند از:

# عفونت یا سرطان بیضه

در هر دو صورت ممکن است تولید اسپرم کاهش یابد.

# فتق مغبنی

اگر بخشی از روده در دیواره شکم گیر کرده باشد، می‌تواند به عوارض مهلک و کشنده‌ای منجر شود.

درمان بیماری هیدروسل

بیماری هیدروسل معمولا خطرناک نیست و درمان زمانی صورت می گیرد که بیماری باعث ایجاد درد، اضطراب و خجالت شده باشد. در صورت کم کردن گردش خون بیضه نیز درمان باید انجام شود. اگر هیدروسل از نظر اندازه تغییر نکند یا کوچک شود، درمان ضرورتی ندارد.

کوچک شدن بیضه به چه دلیل است؟

تخلیه مایع هیدروسل از فرم های درمانی نمی باشد، چون اگر با سوزن مایع کشیده و هیدروسل کاملا تخلیه شود، مجددا عود می کند. چند دهه قبل هر مقدار مایع را تخلیه می کردند به همان مقدار داروی تتراسیکلین وارد ساک بیضه می کردند، ولی چون اثر درمانی بالایی نداشت و عود می کرد، این روش درمانی ادامه پیدا نکرد.

روش استاندارد و رایج امروزه، باز کردن پوست بیضه و لایه های مختلف روی بیضه و تخلیه مایع و لایه ای که در آن مایع جمع شده است می باشد. دوره استراحت بعد از عمل 2 روز بوده و عمل به طور سرپایی انجام می شود.

بیماری هیدروسل در افراد کمتر از 65 سال نیازی به درمان ندارد، اما در افراد مسن تر نباید از نظر درمان بی توجه گذشت. کشیدن مایع هیدروسل فقط در مردانی که از نظر جسمانی ضعیف اند و قادر به عمل جراحی نیستند، باید صورت گیرد. اگر هیدروسل بزرگتر شود و موجب ناراحتی بیمار گردد، عمل جراحی هیدروسلکتومی باید صورت گیرد.

مراقبت‌های بعد از هیدروسلکتومی

پس از جراحی هیدروسل، شما احتمالا به مدت چند روز نیاز به درناژ و تخلیه مایع و پانسمان خواهید داشت. برای تسکین درد و ناراحتی، پزشک ممکن است این موارد را به شما توصیه کند:

❇ استفاده از محافظ بیضه

❇ برای کمک به کاهش تورم، اعمال بسته‌های یخ بر منطقه تحت درمان

پزشک معمولا معاینه بعدی را به شما توصیه می‌کند، زیرا هیدروسل ممکن است مجددا برگردد.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران