عده ای تصور می کنند که کلیه پلی کیستیک فقط در دوران کودک خودشان را نشان می دهد؛ در صورتی که کلیه پلی کیستیک در بالغین بیماری است که عده ای با علائم آن به پزشک مراجعه میکنند. این مقاله را دنبال کنید.
بیماری کلیه پلی کیستیک چیست؟
فهرست موضوعات
بیماری کلیه پلی کیستیک نوعی بیماری ارثی است که در آن خوشه هایی از کیست ها در درجه اول در کلیه ها ایجاد می گردد و باعث می شود کلیه های شما بزرگ شوند و عملکرد خود را با گذشت زمان از دست دهند.
کیست ها، کیسه های گرد غیر سرطانی هستند که حاوی مایع می باشند. کیست ها از نظر اندازه متفاوت هستند و می توانند بسیار بزرگ شوند. وجود کیست های زیاد یا کیست بزرگ می تواند به کلیه های شما آسیب برساند.
بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند باعث شود کیست در کبد و جاهای دیگر بدن نیز ایجاد شود. این بیماری می تواند عوارض جدی از جمله فشار خون بالا و نارسایی کلیه ایجاد کند.
بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین از نظر شدت، در افراد مختلف بسیار متفاوت است و برخی از عوارض آن قابل پیشگیری می باشند. تغییر در شیوه زندگی و درمان ممکن است به کاهش آسیب به کلیه های ناشی از عوارض کمک کند.
علائم کلیه پلی کیستیک در بالغین
علائم بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین می تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون بالا
- درد کمر یا پهلو
- سردرد
- احساس پر بودن در شکم
- افزایش اندازه شکم به دلیل بزرگ شدن کلیه ها
- خون در ادرار
- سنگ کلیه
- نارسایی کلیه
- عفونت ادراری یا کلیه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
ممکن است افراد زیادی سال ها بدون آنکه بدانند، دچار بیماری کلیه پلی کیستیک باشند. اگر برخی از علائم و نشانه های بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر یک خویشاوند درجه یک مثل والدین، خواهر و برادر یا فرزند مبتلا به بیماری کلیه ی پلی کیستیک دارید؛ برای غربالگری این بیماری به پزشک مراجعه کنید.
علت ابتلا به کلیه پلی کیستیک در بالغین
ژن های غیر طبیعی باعث بیماری کلیه پلی کیستیک می شوند؛ بدین معنی که در بیشتر موارد، این بیماری در خانواده ها رخ می دهد. به ندرت، ممکن است یک جهش ژنتیکی خود به خود اتفاق بیفتد، به طوری که هیچ یک از والدین نسخه ای از ژن جهش یافته را نداشته باشند.
دو نوع اصلی بیماری کلیه پلی کیستیک، ناشی از نقایص ژنتیکی مختلف، عبارتند از:
1- بیماری کلیه پلی کیستیک اتوزومال غالب
علائم و نشانه های بیماری کلیه پلی کیستیک اتوزومال غالب، اغلب در سنین 30 تا 40 سالگی بروز می کند. در گذشته به این نوع بیماری کلیه پلی کیستیک بزرگسالان گفته می شد، اما ممکن است در کودکان نیز این اختلال ایجاد شود.
برای انتقال آن به فرزندان، وجود فقط یکی از والدین مبتلا به این بیماری کافی است. اگر یکی از والدین مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک اتوزومال غالب باشد ( بیماری کلیه پلی کیستیک بزرگسالان )، هر کودک 50 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را دارد.
این حالت حدود 90 درصد موارد بیماری کلیه پلی کیستیک را تشکیل می دهد.
2- بیماری کلیوی پلی کیستیک اتوزومال مغلوب
این نوع بسیار کمتر از بیماری کلیه پلی کیستیک اتوزومال غالب است. علائم و نشانه ها ی آن معمولاً اندکی پس از تولد ظاهر می شوند. برخی اوقات علائم تا اواخر کودکی یا در بزرگسالی ظاهر نمی شوند.
برای انتقال آن به فرزندان، هر دو والد باید باید ژن های غیر طبیعی را داشته باشند. اگر هر دو والد ژن این اختلال را داشته باشند، هر کودک 25 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را دارد.
عوارض کلیه پلی کیستیک چیست؟
عوارض مرتبط با بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین شامل موارد زیر است:
1- فشار خون بالا
فشار خون بالا یک عارضه ی شایع در بیماری کلیه پلی کیستیک بزرگسالان می باشد. فشار خون بالا درمان نشده باعث آسیب بیشتر به کلیه ها می گردد و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد.
2- از بین رفتن عملکرد کلیه
از بین رفتن تدریجی عملکرد کلیه یکی از جدی ترین عوارض بیماری کلیه پلی کیستیک می باشد. تقریباً نیمی از مبتلایان به این بیماری در سن 60 سالگی دچار نارسایی کلیه می گردند.
بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند در توانایی کلیه ها در جلوگیری از اورمی (جلوگیری از ایجاد ضایعات به مواد سمی) اختلال ایجاد کند. با پیشرفت و بدتر شدن بیماری، نارسایی کلیه در مرحله پایانی ممکن است منجر به دیالیز مداوم کلیه یا پیوند برای طولانی شدن عمر شود.
3- عوارض بارداری
بارداری برای اکثر زنان مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک موفقیت آمیز می باشد. با این حال، در برخی زنان باردار مبتلا به این بیماری ممکن است یک بیماری تهدید کننده زندگی به نام پره اکلامپسی ایجاد شود. کسانی که قبل از بارداری فشار خون بالا دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
4- رشد کیست در کبد
احتمال ابتلا به کیست کبد برای شخصی که مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک است با افزایش سن افزایش می یابد. در حالی که هر دو جنس زن و مرد به کیست مبتلا می شوند، زنان اغلب به کیست بزرگتر مبتلا می شوند. هورمون های زنانه ممکن است در ایجاد کیست نقش داشته باشند.
5- ایجاد آنوریسم در مغز
اگر برآمدگی مانند بادکنک در رگ خونی (آنوریسم) در مغز پاره شود، می تواند باعث خونریزی گردد. افراد مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک خطر آنوریسم بیشتری دارند. به نظر می رسد افرادی که سابقه آنوریسم خانوادگی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
6- ناهنجاری های دریچه قلب
از هر 4 فرد بالغ مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک، 1 نفر به پرولاپس دریچه میترال مبتلا می شود. در این بیماری، دریچه به درستی بسته نمی شود و باعث می شود خون به سمت عقب نشت کند.
7- مشکلات روده بزرگ
ضعف و کیسه های موجود در دیواره روده بزرگ روده(دیورتیکولوز) ممکن است در افراد مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک ایجاد شود.
8- درد مزمن
درد یک علامت شایع برای افراد مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک می باشد. اغلب در پهلو یا کمر رخ می دهد. این درد می تواند با عفونت ادراری، سنگ کلیه یا بدخیمی نیز همراه باشد.
تشخیص بیماری کلیه پلی کیستیک چگونه است؟
در مورد بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین ،با آزمایش های خاصی می توان اندازه و تعداد کیست های کلیه را تشخیص داد و میزان بافت سالم کلیه را ارزیابی کرد، از جمله:
1- سونوگرافی
در حین سونوگرافی، وسیله ای به نام پروب بر روی بدن شما قرار می گیرد تا امواج صوتی را منتشر کند و سپس به پروب باز می گردند. یک رایانه امواج صوتی منعکس شده به کلیه ها را ترجمه می کند.
2- سی تی اسکن
در حالی که روی یک میز متحرک قرار می گیرید، به یک وسیله بزرگ و دایره ای شکل هدایت می شوید که پرتوهای باریکی از اشعه ایکس را به بدن می تاباند. پزشک شما قادر به دیدن تصاویر مقطعی از کلیه ها می شود.
3- اسکن ام آر آی
همانطور که در داخل یک استوانه بزرگ قرار می گیرید، میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی باعث ایجاد نماهای مقطعی از کلیه ها می شوند.
راه های درمان کلیه پلی کیستیک
درمان بیماری کلیه پلی کیستیک شامل مقابله با علائم ، علائم و عوارض زیر در مراحل اولیه آنها است:
کنترل فشار خون بالا
کنترل فشار خون بالا می تواند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیاندازد و آسیب های کلیوی را کندتر کند.
ترکیب رژیم غذایی کم سدیم، کم چربی و حاوی پروتئین و کالری متوسط با ترک سیگار، افزایش ورزش و کاهش استرس ممکن است به کنترل فشار خون بالا کمک کند.
با این حال، معمولاً داروهایی برای کنترل فشار خون بالا مورد نیاز است. داروهایی به نام مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین یا مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین اغلب برای کنترل فشار خون بالا استفاده می شوند.
مصرف دارو برای تسکین درد
شما می توانید با داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، درد بیماری کلیه پلی کیستیک را کنترل کنید. با این حال در برخی افراد، درد شدید و مداوم است.
در موارد نادر که کیست ها بسیار بزرگ هستند و باعث درد شدید می شوند، پزشک ممکن است جراحی را برای از بین بردن کیست ها توصیه کند.
درمان عفونت مثانه یا کلیه
درمان سریع عفونت ها با آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از آسیب به کلیه ها ضروری می باشد.
مصرف مایعات
به محض مشاهده ی خون در ادرار برای رقیق کردن ادرار، باید مایعات زیادی، ترجیحاً آب بنوشید. رقیق سازی ممکن است به جلوگیری از ایجاد لخته های انسدادی در مجاری ادراری کمک کند.
تشخیص مبتلا بودن به نارسایی کلیه
اگر کلیه های شما توانایی حذف مواد زاید و مایعات اضافی از خون را از دست بدهند، در نهایت منجر به دیالیز یا پیوند کلیه می شود.
غربالگری آنوریسم.
اگر مبتلا به بیماری کلیوی پلی کیستیک بالغین هستید و سابقه خانوادگی آنوریسم پاره شده در داخل جمجمه دارید، پزشک ممکن است غربالگری منظم آنوریسم داخل جمجمه ای را توصیه کند.
اگر آنوریسم تشخیص داده شود، بسته به اندازه آن بستن آنوریسم با جراحی برای کاهش خطر خونریزی ممکن است گزینه ی درمانی باشد. درمان غیر جراحی آنوریسم های کوچک شامل کنترل فشار خون بالا و کلسترول خون بالا و همچنین ترک سیگار می باشد.
پیشگیری از ابتلا به بیماری
اگر مبتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک در بالغین هستید و قصد فرزندآوری دارید، یک مشاور ژنتیک می تواند در ارزیابی خطر انتقال بیماری به فرزندان به شما کمک کند.
سالم نگه داشتن کلیه ها ممکن است به جلوگیری از برخی از عوارض این بیماری کمک کند. یکی از مهم ترین راه هایی که می توانید از کلیه های خود محافظت کنید، کنترل فشار خون می باشد.
در اینجا چند نکته برای کنترل فشار خون شما آورده شده است:
- داروهای فشار خون خود را که توسط پزشک معالج تجویز شده است طبق دستورالعمل مصرف کنید.
- یک رژیم غذایی کم نمک حاوی مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل داشته باشید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید. از پزشک خود وزن مناسبتان سوال کنید.
- اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید.
- به طور منظم ورزش کنید. در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
دکتر هوشنگ قوامی متخصص کلیه و مجاری ادراری
رضا شنبه ۱۰ مهر ۰( 1 سال پیش) تعداد بازدید: 186 مشاهده پرسش 