سیستوسکوپی چیست + مراقبت های بعد از عمل سیستوسکوپی

سیستوسکوپی یک عمل تشخیصی است که به متخصص ارولوژی (urology ) کمک می کند  تا مثانه شما و لوله ای که جریان ادرار را از بدنتان خارج می کند(مجاری ادراری) را، مورد آزمایش قرار دهد.

سیستوسکوپی چیست؟

سیستوسکوپی روشی است که به پزشک اجازه می دهد داخل مثانه و مجرای ادرار را مشاهده کند. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند. پزشک از ابزاری سبک و باریک به نام سیستوسکوپ استفاده می کند. مثانه شما پر از مایع است. با این کار مثانه کشیده می شود تا پزشک بتواند از قسمت داخلی مثانه شما را از نزدیک ببیند.

بعد از سیستوسکوپی، ممکن است در ابتدا در مجرای ادرار درد داشته باشید و در طی ادرار چند روز اول پس از عمل، احساس تکرر ادرار و سوزش کنید. این علائم طی 1 یا 2 روز بهتر می شوند و قادر به بازگشت به کار یا بیشتر فعالیت های معمول خود خواهید بود.

یک لوله باریک (سیستوسکوپ) به همراه یک لنز وارد مجرای ادرار شما می شود و به سمت مثانه هدایت می شود.

مراکز انجام سیستوسکوپی

✅ سیستوسکوپی ممکن است در اتاق معاینه و به کمک بی حسی موضعی برای مجرای ادرار انجام می شود.

✅ در حالت دیگر این پروسه به صورت عمل سر پایی در کلینیک انجام می شود و به بیمار آرام بخش تزریق می شود.

✅ گزینه دیگر این است که این عمل در بیمارستان و با بی هوشی عمومی انجام شود.

در سیستوسکوپی وسیله ای از راه مجرای ادرار وارد مثانه می شود. سیستوسکوپی اطلاعات با ارزشی از مجراری ادرار، پروستات و مثانه به پزشک می دهد.

تومور های مثانه از نوع مخملی شکل که با هیچ وسیله ای قابل تشخیص نیستند به راحتی بوسیله سیستوسکوپی قابل تشخیص هستند. بیمارانی که باید عمل پروستات شوند ، قبل از عمل حتما باید سیستوسکوپی شوند.التهاب های مثانه کاملا بوسیله سیستوسکوپی قابل تشخیص هستند.

علت عمل سیستوسکوپی

از سیستوسکوپی برای تشخیص، بررسی و درمان مشکلاتی که بر مثانه و مجرای ادرار تاثیر گذاشتند استفاده می شود. پزشک معالج شما ممکن است این روش را برای موارد زیر پیشنهاد کند:

بررسی علل بروز نشانه ها و علائم:

از جمله این علائم می توان به وجود خون در ادرار، بی اختیاری ادرار، مثانه پر کار و ادرار دردناک اشاره کرد. سیستوسکوپی همچنین می تواند در تعیین علت بروز عفونت های مجاری ادراری به پزشک کمک کند. با این حال سیستوسکوپی عموما در حالی که شما عفونت مجاری ادرار فعال داشته باشید انجام نمی شود.

تشخیص بیماری ها و شرایط خاص مثانه در افراد:

از جمله مثال های آن می توان به سرطان مثانه، سنگ های مثانه و التهاب مثانه (سیستیتیس) اشاره داشت.

درمان بیماری ها و مشکلات مثانه:

ابزار های خاصی به کمک سیستوسکوپ وارد بدن می شوند تا برخی شرایط خاص را در داخل مثانه درمان کنند. به عنوان مثال تومور های مثانه بسیار کوچک می توانند به کمک سیستوسکوپی حذف شوند.

تشخیص یک پروستات بزرگ شده:

سیستوسکوپی می تواند تنگ شدن مجرای ادرار در جایی که از غده پروستات می گذرد را نشان دهد و در نتیجه بزرگی پروستات توسط آن مشخص می شود.

خطرات سیستوسکوپی چیست ؟

عوارض و مشکلات سیستوسکوپی می توانند شامل موارد زیر باشند:

عفونت

به شکلی بسیار نادر، سیستوسکوپی می تواند جرم هایی را وارد مجرای ادرار شما کرده که منجر به عفونت می شوند. برای جلوگیری از بروز عفونت، پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند تا قبل و بعد از سیستوسکوپی مصرف کنید.

فاکتور های ریسکی برای ایجاد عفونت مجاری ادراری پس از سیستوسکوپی می تواند شامل سن بالا، سیگار کشیدن و آناتومی غیر نرمال مجرای ادراری شما باشد.

خون ریزی

سیستوسکوپی ممکن است منجر به وجود کمی خون در ادرار شما شود. خون ریزی شدید به ندرت در این حالت اتفاق می افتد.

درد

شما ممکن است در ناحیه شکم درد احساس کنید و یک حس سوزش در حین ادرار داشته باشید. این علائم عموما متعادل هستند و کم کم پس از پروسه درمانی ضعیف می شوند.

عوارض جانبی سیستوسکوپی

اگر هر کدام از موارد زیر را پس از انجام سیستوسکوپی تجربه کردید، خیلی سریع با پزشک خود تماس بگیرید و یا به نزدیک ترین مرکز اورژانس خود مراجعه کنید:

• ناتوانی در ادرار کردن پس از سیستوسکوپی
• خون قرمز روشن و یا لخته های خون سنگین در داخل ادرار شما
• درد شکم و حالت تهوع
• تب و لرز
• تب بیشتر از 38.5 درجه سانتی گراد
• درد و حس سوزش در حین ادرار کردن که تا بیش از 2 روز طول می کشد

چگونه خودمان را آماده کنیم

ممکن است از شما خواسته شود تا:

• آنتی بیوتیک مصرف کنید: پزشک معالج شما احتمالا تعدادی آنتی بیوتیک را تجویز می کند تا قبل و بعد از سیستوسکوپی مصرف کنید، به خصوص اگر در مبارزه با عفونت ها با مشکل مواجه هستید.
• مثانه خود را خالی نکنید: پزشک شما ممکن است قبل از این پروسه بخواهد یک آزمایش ادرار را انجام دهید. تا زمانی که به مطب دکتر نرسیده اید مثانه خود را خالی نکنید تا بتوانید نمونه ادرار در اختیار آن ها بگذارید.

برای مسکن ها و بی هوشی آماده باشید

از از یک مسکن درون وریدی (IV) یا بی هوشی عمومی در حین سیستوسکوپی استفاده می شود، برای دوره نقاهت و بهبود خود برنامه ریزی کنید. بهتر است از فردی بخواهید شما را بعد از انجام پروسه به خانه برساند، پس از رانندگی کردن خودداری کنید.

مراقبت های بعد از عمل سیستوسکوپی

این دستورات مراقبت بعد از عمل سیستوسکوپی  به شما ایده کلی در مورد مدت زمان بهبودی می دهد. اما سرعت بهبودی در هر فرد متفاوت است. مراحل زیر را دنبال کنید تا در اسرع وقت بهبود یابید.

فعالیت

وقتی احساس خستگی کردید استراحت کنید. خواب کافی به بهبودی شما کمک می کند.

سعی کنید هر روز پیاده روی کنید. کمی بیشتر از روز قبل با پیاده روی شروع کنید. ذره ذره مقدار پیاده روی خود را افزایش دهید. پیاده روی باعث افزایش جریان خون و جلوگیری از ذات الریه و یبوست می شود.

تا زمانی که پزشک تایید نداده است باید از انجام فعالیت های سنگین مانند دوچرخه سواری، آهسته دویدن، وزنه برداری یا ورزش های هوازی خودداری کنید.

از پزشک خود بپرسید چه زمانی می توانید دوباره رانندگی کنید.

اکثر افراد ظرف 1 یا 2 روز پس از عمل می توانند به کار خود برگردند.

می توانید به طور معمول دوش بگیرید و حمام کنید.

برای زمان برقراری رابطه جنسی از پزشک خود سوال کنید.

رژیم غذایی

شما می توانید رژیم طبیعی خود را داشته باشید. اگر معده شما ناراحت است، غذاهای نرم و کم چرب مانند برنج ساده، مرغ سوخاری، نان تست و ماست را امتحان کنید.

مایعات زیادی بنوشید (مگر اینکه پزشک به شما اجازه ندهد).

داروها

داروهای ضد درد را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.

اگر پزشک دارویی را برای درد به شما تجویز کرده است، آن را طبق تجویز شده مصرف کنید.

اگر داروی ضد درد نسخه ای مصرف نمی کنید، از پزشک خود بپرسید که آیا می توانید داروی بدون نسخه مصرف کنید.

اگر فکر می کنید داروی درد شما را به معده مبتلا می کند:

داروی خود را بعد از غذا میل کنید (مگر اینکه پزشک به شما گفته باشد که این کار را نکنید).

اگر پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده است، آن را طبق دستور مصرف کنید. مصرف آنها را فقط به این دلیل که احساس بهتری دارید متوقف نکنید. شما باید دوره کامل آنتی بیوتیک ها را مصرف کنید.

مراقبت های بعدی بخشی کلیدی در درمان و ایمنی شما است. حتماً همه قرارها را تعیین کرده و به آنها مراجعه کنید و در صورت بروز مشکل با پزشک تماس بگیرید. همچنین بهتر است از نتایج آزمایش خود مطلع شوید و لیستی از داروهای مصرفی خود را نگه دارید.

برای بهبود عفونت مثانه چی بخوریم؟

مراحل عمل سیستوسکوپی

یک سیستوسکوپی ساده و سر پایی تا حدود 15 دقیقه به طول می انجامد. وقتی که این کار در داخل یک بیمارستان به کمک مسکن یا بی هوشی عمومی انجام می شود، ممکن است این زمان به 30 دقیقه برسد.

سیستوسکوپی شما ممکن است شامل پروسه زیر باشد:

1) تخلیه مثانه

از شما خواسته می شود مثانه خود را تخلیه کنید: سپس باید بر روی یک میز خاص بر روی پشت خود دراز بکشید. شما در حالتی قرار خواهید گرفت که پاهایتان به کمک بند هایی در بالا قرار می گیرند و زانوهایتان خم می شوند.

2) بیهوشی یا بی حسی

ممکن است به مسکن و بی هوشی نیاز داشته باشید یا شاید هم خیر. اگر یک آرام بخش یا مسکن دریافت کردید، حس خواب آلودگی و ریلکس بودن در حین سیستوسکوپی خواهید داشت اما باز هم هوشیار خواهید بود. اما اگر از بیهوشی عمومی استفاده شود، از انجام پروسه درمانی مطلع نخواهید بود. هر دو نوع دارو به کمک رگ های درون دست شما وارد بدنتان می شوند.

3) ورود سیستوسکوپ

پزشک معالج سیستوسکوپ را وارد بدن می کند: یک ژل بی حس کننده به مجرای ادرار شما مالیده می شود تا از بروز درد در حین وارد شدن سیستوسکوپ جلوگیری کند.

پس از صبر کردن به مدت چند دقیقه برای بی حس شدن، پزشک معالج با دقت سیستوسکوپ را از نوک آلت تناسلی، وارد مجرای ادرار شما می کند، در اینجا از کوچک ترین سیستوسکوپ ممکن استفاده می شود.

اسکوپ های بزرگ تر ممکن است برای گرفتن نمونه بافت های درون بدن یا وارد کردن ابزار های جراحی به مثانه مورد استفاده قرار گیرند.

4) معاینه از طریق سیستوسکوپ

پزشک معالج مجرای ادرار و مثانه شما را آزمایش می کند: سیستوسکوپ دارای لنز در انتهای خود است که همچون یک تلسکوپ می تواند بخش درونی مجرای ادرار و مثانه را بزرگ کند. دکتر شما از یک دوربین فیلم برداری خاص در بالای لنز استفاده خواهد کرد تا بتواند تصاویر را بر روی یک صفحه ویدیویی نمایش دهد.

5) تزریق محلول استریل به مثانه

مثانه شما پر می شود از یک محلول استریل: این محلول منجر به بزرگ شدن مثانه شده و به پزشک این امکان را می دهد تا بهتر به داخل این ارگان نگاه بیاندازد. وقتی که مثانه شما پر می شود ممکن است حس ادرار کردن داشته باشید. پس از اتمام پروسه می توانید مثانه خود را خالی کنید.

6) نمونه برداری از بافت مثانه

نمونه های بافت مثانه ممکن است گرفته شوند: پزشک معالج ممکن است نمونه هایی از بافت بدن را برای آزمایش های خاص بگیرد و یا پروسه های خاصی را در حین سیستوسکوپی پیگیری کند.

سیستوسکوپی مثانه زنان

سیستوسکوپی برای زنان و مردان تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارد. در سیستوسکوپی زنان، از طریق دهانه واژن سیستوسکوپ وارد مجاری ادرار شده و بدین وسیله پزشک می تواند معاینه انجام داده و بررسی‌های لازم را صورت پذیرد. بیماری هایی مثل عفونت در مجرای ادراری یا وجود خون در ادرار به همین ترتیب قابل تشخیص هستند.تومور های کوچک موجود در مثانه نیز بدین وسیله قابل شناسایی و حذف هستند.

در زنان نیز بیماری های زیر از طریق سیستوسکوپی تشخیص داده می شود :

بررسی علل بروز نشانه ها و علائم:

از جمله این علائم می توان به وجود خون در ادرار، بی اختیاری ادرار، مثانه پر کار و ادرار دردناک اشاره کرد. سیستوسکوپی همچنین می تواند در تعیین علت بروز عفونت های مجاری ادراری به پزشک کمک کند. با این حال سیستوسکوپی عموما در حالی که شما عفونت مجاری ادرار فعال داشته باشید انجام نمی شود.

تشخیص بیماری ها و شرایط خاص مثانه در افراد:

از جمله مثال های آن می توان به سرطان مثانه، سنگ های مثانه و التهاب مثانه (سیستیتیس) اشاره داشت.

درمان بیماری ها و مشکلات مثانه:

ابزار های خاصی به کمک سیستوسکوپ وارد بدن می شوند تا برخی شرایط خاص را در داخل مثانه درمان کنند. به عنوان مثال تومور های مثانه بسیار کوچک می توانند به کمک سیستوسکوپی حذف شوند.

پس از سیستوسکوپی

ممکن است اجازه داده شود تا روتین معمولی و همیشگی زندگی خود را پس از این پروسه دنبال کنید. در صورتی که برای شما از آرامش بخش و یا بی هوشی عمومی استفاده شده بود، ممکن است از شما خواسته شود در یک اتاق باشید و منتظر بمانید تا تاثیرات دارو از بین برود و سپس می توانید مطب را ترک کنید.

همچنین ممکن است پس از انجام سیستوسکوپی، برخی عوارض جانبی خاص را تجربه کنید که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خون ریزی از مجرای ادرار که می تواند به رنگ صورتی روشن در داخل ادرار و یا دستمال توالت باشد.
• حس سوزش در حین ادرار کردن
• نیاز بیشتر به ادرار کردن برای یک تا دو روز

تسکین درد سیستوسکوپی

شما می توانید برخی از این موارد ناراحت کننده را تا حدی تسکین دهید:

✅ یک پارچه تمیز، مرطوب و گرم را بر روی ناحیه بیرونی مجرای ادرار نگه دارید تا درد را کم کند. این کار را تا جایی که نیاز بود تکرار کنید.

✅ یک دوش آب گرم بگیرید. با این حال ممکن است پزشک معالج به شما اجازه رفتن به حمام را ندهد. در این مورد حتما با وی مشورت کنید.

✅ آب بنوشید. تخلیه کردن مثانه می تواند درد و ناراحتی آن را کم کند. سعی کنید در دو ساعت پس از عمل؛ هر ساعت 500 میلی لیتر آب بنوشید.

در صورت داشتن نگرانی و مشکلات خاص پس از پروسه سیستوسکوپی حتما با پزشک خود در تماس باشید.

نتایج سیستوسکوپی

پزشک شما ممکن است بتواند بلافاصله پس از انجام این پروسه درمانی در مورد نتایج و خروجی آن با شما و همراهتان صحبت کند.

شاید هم پزشک شما بخواهد در این زمینه در یک جلسه و وقت ملاقات دیگر به بحث و گفت و گو بپردازد. اگر سیستوسکوپی شما به همراه تست بیوپسی برای سرطان مثانه بوده باشد، نمونه گرفته شده به آزمایشگاه فرستاده می شود و پس از این که تست آزمایشگاه تکمیل شد، پزشک شما نتایج را در اختیارتان قرار می دهد.

قیمت سیستوسکوپی

همان طور که در بالا اشاره شد، بسته به نیاز بیمار، محل و نوع سیستوسکوپی می تواند متفاوت باشد. به همین علت بسته به نوع عمل هزینه آن متغیر خواهد بود.

دکتر هوشنگ قوامی بورد تخصصی جراحی کلیه ، مجاری ادرار و ناباروری مردان