آیا کیست ساده کلیه خطرناک است؟

کلیه ها اندام های لوبیایی شکلی هستند که در قسمت تحتانی کمر واقع شده اند. کلیه ها به تعادل میزان آب و نمک موجود در بدن کمک می کنند. شیوع کیست های کلیوی با افزایش سن بیشتر می شود. افراد بالای 50 سال همگی حداقل یک کیست کلیوی دارند. در این مقاله به بررسی علائم، علل ایجاد، روش تشخیص و روش های درمان کیست های ساده کلیه می پردازیم.

کلیه ها چه اندام هایی هستند؟

کلیه ها اندام های لوبیایی شکلی هستند که در قسمت تحتانی کمر واقع شده اند. کلیه ها به تعادل میزان آب و نمک موجود در بدن کمک می کنند. هم چنین کلیه ها به وسیله تصفیه خون و تولید ادرار باعث دفع مواد زائد بدن می شوند.

در داخل هر کلیه بخش های کارکردی کوچکی به نام نفرون وجود دارد. هر نفرون از یک فیلتر و یک لوله تشکیل شده است. با چرخش خون در داخل کلیه ها نفرون ها آب  و مواد زائد اضافی بدن را از خون جدا می کنند که این مواد ادرار را تشکیل می دهند و از بدن خارج می شوند.

کیست ساده کلیه چیست؟

کیست ها، کیسه های کوچکی هستند که با هوا یا مایع پر شده اند. کیست ساده کلیوی معمولا کیسه های گرد کوچکی داخل کلیه هستند که دیواره نازکی دارند و به وسیله مایعی آبکی پر شده اند. با بالا رفتن سن، افراد مستعد ایجاد این گونه کیست ها بر روی سطح و یا داخل نفرون ها می شوند. کیست های کلیوی از نظر اندازه می توانند به کوچکی یک لوبیا تا بزرگی یک گریپ فروت باشند و در طول زمان نیز این کیست ها رشد می کنند و بزرگ می شوند.

چه کسانی دچار کیست ساده کلیه می شوند؟

شیوع کیست های کلیوی با افزایش سن بیشتر می شود. افراد بالای 50 سال همگی حداقل یک کیست کلیوی دارند. بیشتر افراد معمولا در یکی از کلیه های خود کیست دارند اما خطر ابتلای هر دو کلیه به کیست با افزایش سن بیشتر می شود.

علل ابتلای به کیست ساده کلیه چیست؟

وقتی لوله های موجود در نفرون ها بزرگ تر می شوند و با مایع پر می شوند کیست های کلیوی به وجود می آیند. محققان درباه علت این اتفاق نظر خاصی ندارند، اما همگی اتفاق نظر دارند که ابتلای به کیست های کلیوی در زمینه ارثی نیست. محققان بر این باور هستند که آسیب های کلیوی یا انسدادهای کوچک در داخل لوله های نفرون ها می تواند منجر به ایجاد کیست کلیوی شود.

علائم کیست ساده کلیه چیست؟

کیست های ساده کلیوی معمولا بدون علامت هستند. در واقع بیشتر افراد مبتلا نمی دانند که این کیست ها را دارند. اما کیست ها در صورت ایجاد پارگی، خون ریزی، عفونی شدن و یا بزرگ شدن بیش از حد به گونه ای که بر سایر اندام های داخل حفره شکم تاثیر بگذارد، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شوند.

برخی از علائم احتمالی کیست های ساده کلیوی، عبارتند از:

❇ احساس درد در ناحیه بین دنده ها و استخوان لگن، درد شکم و یا درد کمر

❇ تب

❇ تکرر ادرار

❇ دیدن خون در ادرار یا ادرار تیره رنگ

بسته به محلی که کیست کلیوی رشد می کند می تواند عملکرد کلیه را به گونه های مختلفی تحت تاثیر قرار دهد. همچنین اگر کیست ها باعث کاهش عملکرد کلیوی شوند می توانند منجر به پرفشاری خون شوند.

تشخیص کیست کلیوی چگونه است؟

تشخیص کیست های کلیوی معمولا به طور اتفاقی است زمانی که بیمار به علت مشکلی دیگر به پزشک مراجعه کرده است. آزمایشات معمولی که برای تشخیص کیست های کلیوی انجام می شوند، به شرح زیر است:

سونوگرافی (تصویربرداری با امواج فراصوت)

در این روش تصویر حاصل از بازتاب امواجی که به بدن تابیده شده ضبط و مشاهده می گردد.

CT اسکن

در این روش تصویر برداری اشعه ایکس بهمراه پردازش یک رایانه تصاویری مقطعی از سطوح مختلف بدن به ما می دهد.

درمان کیست های ساده کلیوی چگونه است؟

در بیشتر موارد کیست های ساده کلیوی نیازی به درمان ندارند. با این حال اگر یک کیست کلیوی باعث اعمال فشار بر سایر اندام ها یا باعث اختلال عملکرد کلیوی شود ممکن است نیاز به جمع شدن یا برداشتن کیست باشد. برای درمان کیست  ساده کلیه دو روش معمول وجود دارد:

اسکلروتراپی یا تخلیه کیست

در این روش پزشک یک سوزن بزرگ را وارد پوست می کند و به وسیله آن مایع داخل کیست را تخلیه می کند. سپس یک محلول ترکیبی قوی به داخل کیست تزریق می شود که باعث چروکیده شدن و جمع شدن کیست می شود. در صورت نیاز می توان این روند درمانی را تا چند بار تکرار کرد.

جراحی

جراحی کیست های کلیوی معمولا از طریق لاپاراسکوپی انجام می شود بدین گونه که یک میله نازک از طریق یک سوراخ کوچک وارد حفره شکم شده جراحی را از طریق آن انجام می دهند. در این روش پزشک ابتدا کیست را از مایع تخلیه می کند و سپس برای اتمام روند درمانی آن را می سوزاند و یا از جا برمی دارد.

آیا روشی برای پیشگیری از ابتلا به کیست های کلیوی وجود دارد؟

متاسفانه روشی برای پیشگیری از این گونه کیست ها وجود ندارد. شما می توانید با نوشیدن روزانه مقادیر فراوان آب و هم چنین کاهش مصرف نمک به کمتر از 2300 میلی گرم در روز خطر ابتلای به کیست های کلیوی را کاهش دهید. (اگر فرد بالای 51 سال باشد، سیاه پوست باشد، فشار خون بالا داشته باشد یا بیماری کلیوی طولانی مدت داشته باشد لازم است که مصرف نمک روزانه به کمتر از 1500 میلی گرم برسد)

آیا کیست کلیه ساده نیاز به تحت نظر گرفتن طولانی مدت دارد؟

در این مورد نکته مهم این است که یک پزشک متخصص نوع کیست و محل دقیق رشد آن را مشخص کند. مشخصه های خاصی وجود دارند که می توانند به ما نشان دهند کیست های کلیوی بی خطر هستند یا میل به سرطانی شدن دارند. این مشخصه ها شامل ضخامت کیست، طبقه بندی کیست، چگالی مایع، و لبه های غیر طبیعی کیست می شوند. اورولوژیست ها (پزشک متخصص مجاری ادراری) یک درجه بندی خاص به نام Bonziak برای کیست های کلیوی دارند. کیست هایی که نمره Bonziak بالاتری دارند معمولا میل بیشتری به سرطانی شدن دارند و کیست های با نمره پایین معمولا خوش خیم هستند.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران