بیماری سوزاک چیست و چگونه درمان می شود؟

بیماری سوزاک یک بیماری مقاربتی (STD) نسبتا شایع است. بیماری سوزاک معمولا نواحی مرطوب و گرم بدن را درگیر می کند. در این نوشتار به بررسی علائم سوزاک در زنان و مردان، عوارض آن و همچنین درمان بیبماری سوزاک می پردازیم.

اندام هایی که در بیماری سوزاک درگیر می شوند عبارت اند از:

• مجرای اداری
• گلو
• واژن
• دستگاه تولید مثل خانم ها
• مقعد
• چشم ها

بیماری سوزاک چیست؟

بیماری سوزاک یک بیماری شایع و منتقل شونده از راه جنسی است که گاهی اوقات با نام گنوره نیز شناخته می شود. این بیماری هر ساله ده ها هزار زن و مرد را در ایران به خود مبتلا می کند.

به طور جهانی، هر ساله نزدیک به 78 میلیون مورد جدید ابتلا به بیماری سوزاک تشخیص داده می شود. با این حال، تمامی موارد ابتلا تشخیص و گزارش داده نمی شوند.

سوزاک به آسانی درمان شده اما می تواند عوارضی جدی و گاهی دائمی را ایجاد کند. بیماری التهابی لگن هنگامی ایجاد می شود که عفونت سوزاک رحم یا لوله های فالوپ را در زنان آلوده می کند. جدی ترین عارضه مرتبط با بیماری التهابی لگن، ناباروری است. عوارض سوزاک در مردان شامل اپی دیدیمیت و نا باروری هستند. اپی دیدیمیت، التهاب لوله اسپرم بر می باشد.

علائم بیماری سوزاک

امکان دارد در عین فعال بودن عفونت سوزاک، علائمی وجود نداشته باشند. علائم می توانند در هر زمانی از روز اول تا چهاردهم قرار گیری در معرض عفونت بروز دهند. مردان و زنان علائم را با اندکی تفاوت تجربه می کنند. این علائم می توانند شامل موارد زیر شوند:

علائم بیماری سوزاک در آقایان

مردان ممکن است تا چند هفته علائم قابل توجهی نداشته باشند. اولین علامت قابل توجه در آقایان اغلب سوزش یا احساس درد در هنگام ادرار کردن می باشد.  برخی از علائم بیماری سوزاک در آقایان شامل موارد زیر است:

✳ ترشحات ادراری سفید، زرد یا سبز که بیانگر عفونت هستند.

✳ التهاب و تورم پوست آلت تناسلی

✳ درد در بیضه یا کیسه آن

✳ تکرر ادرار و دردناک

✳ خارش، درد، خونریزی و ترشحات مقعدی و یا درد در هنگام دفع مدفوع

✳ خارش، بلع دشوار یا تورم گره های لنفاوی گردنی

✳ درد چشم، حساسیت به نور یا ترشحات چشمی که بیانگر عفونت هستند.

✳ قرمزی، تورم، گرمی و درد مفاصل

علائم بیماری سوزاک در زنان

بیماری سوزاک در زنان ممکن است علائمی شبیه به قارچ واژن یا عفونت های تناسلی و بیماری های باکتریایی باشد. برخی از علائم بیماری سوزاک در خانم ها شامل موارد زیر است:

✳ درد در هنگام مقاربت جنسی

✳ تب

✳ ترشحات زرد یا سبز رنگ از واژن

✳ تورم در ناحیه فرج

✳ خونریزی در بین عادات ماهیانه

✳ خونریزی های شدید ماهیانه

✳ خونریزی پس از مقاربت

✳ ادرار مکرر یا دردناک

✳ گلو درد، خارش، بلع دشوار یا تورم گره های لنفاوی گردنی

✳ درد چشم، حساسیت به نور یا ترشحات چشمی که بیانگر عفونت هستند.

✳ قرمزی، تورم، گرمی و درد مفاصل

 عامل درد بالای ناحیه تناسلی مردان چیست و چگونه درمان می شود؟

علائم سوزاک مقعدی

علائم سوزاک مقعدی شامل موارد زیر می شوند:

✳خارش، خونریزی یا درد در هنگام دفع مدفوع

✳ترشحات مقعدی

درمان بیماری سوزاک 

آنتی بیوتیک ها بخشی از درمان سوزاک را تشکیل می دهند. 

پس از ظاهر شدن علائم، پزشک می تواند علاوه بر انجام آزمایش جهت تشخیص دیگر بیماری ها، انجام آزمایش سوزاک را توصیه کند. آزمایش سوزاک می تواند با استفاده از یک نمونه ادرار یا برداشت یک سواب (مانند گوش پاک کن) از ناحیه عفونی انجام شود. نمونه های سواب معمولا از آلت تناسلی مردانه، دهانه رحم، میزراه، مقعد و گلو گرفته می شوند.

این درمان معمولا شامل موارد زیر می شود:

درمان دارویی با آنتی بیوتیک ها

برای اغلب افراد که درگیر بیماری سوزاک می شوند ممکن است سوال پیش بیاید که چه قرصی برای سوزاک خوبه؟

آیا آزیترومایسین برای سوزاک خوبه؟ یا قویترین انتی بیوتیک برای درمان سوزاک چیست؟ پزشکان اغلب هر دوی داروهای تزریقی (سفتریاکسون) و خوراکی (آزیترومایسین) را برای بیمار تجویز خواهند کرد.

اجتناب از داشتن مقاربت جنسی

تا زمانی که درمان پایان نیافته است خطر ابتلا به علائم و انتشار عفونت وجود دارد.

تکرار آزمایش در برخی موارد

همواره جهت اطمینان از موثر بودن درمان نیازی به انجام دوباره آزمایش نیست. با این حال، مرکز کنترل بیماری ها انجام دوباره آزمایش را به برخی بیماران توصیه می کند. پزشک در ارتباط با الزامی بودن این مورد تصمیم گیری می کند. انجام دوباره آزمایش باید 7 روز پس از درمان صورت گیرد.

در صورتی که یک زن باردار بوده و به سوزاک ابتلا داشته باشد، به نوزاد یک پماد چشمی داده می شود تا از انتقال سوزاک به او جلوگیری شود. با این حال، در صورت ابتلا به عفونت چشمی امکان دارد به مصرف آنتی بیوتیک ها نیاز باشد.

درمان سوزاک چند روز طول میکشد؟

بعد از درمان علائم، عفونت تا چند هفته درون بدن باقی خواهد ماند. در موارد نادر، ادامه یافتن سوزاک میتواند به دیگر اندام های بدن مانند مجرای ادراری و بیضه ها آسیب بزند. همچنین ممکن است درد به رکتوم (انتهای روده) نیز انتشار یابد.

عوامل ایجادکننده بیماری سوزاک در آقایان و خانم ها

سوزاک یک عفونت است که به وسیله باکتری نایسریا گونورآ ایجاد می شود. این باکتری تنها مجاری تناسلی را تحت تاثیر قرار نداده و می تواند غشاهای مخاطی دهان، گلو، چشم ها و مقعد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

این عفونت از طریق ارتباط جنسی با فردی مبتلا منتقل شده و می تواند آلت تناسلی مردانه، واژن، مقعد و دهان را آلوده کند. مردان جهت انتقال یا ابتلا به سوزاک نیازی به انزال منی ندارند. سوزاک می تواند در حین زایمان از یک مادر آلوده به نوزاد او منتقل شود. با اینکه تمامی افراد فعال از نظر جنسی در معرض خطر ابتلا به سوزاک قرار دارند اما بالا ترین میزان ابتلا در نوجوانان، بالغین جوان و آمریکاییان آفریقایی تبار وجود دارد.

تست تشخیص سوزاک

تست سوزاک برای تشخیص این که فرد به عفونت سوزاک مبتلا است یا خیر انجام می گیرد. این تست برخی مواقع به همراه تست کلامیدیا (نوع دیگری از عفونت های مقاربتی) انجام می شود. سوزاک و کلامیدیا علائم مشابهی دارند و هر دو اغلب هم زمان فرد را درگیر می کنند. تمام خانم  و آقایان زیر 25 سال که فعالیت جنسی دارند باید سالانه تست سوزاک را انجام دهند.

بیشتر اوقات می توان از ادرار برای تست تشخیص سوزاک استفاده کرد. با این حال، اگر رابطه جنسی دهانی و یا مقعدی داشته اید ممکن است از سواب برای جمع آوری نمونه از گلو استفاده شود. در برخی موارد، ممکن است از سواب برای جمع آوری نمونه از مجرای ادرار مرد (کانال ادرار) یا دهانه رحم زن (باز شدن به رحم) استفاده شود.

علت بوجود آمدن زگیل مقعدی چیست و چه روش هایی برای درمان قطعی وجود دارد؟

 آزمایش ادرار برای تشخیص سوزاک 

اگر به عفونت واژن یا مجرای ادرار مبتلا باشید، در ادرار نشان داده می شود، اما عفونت در سایر قسمت های بدن ظاهر نمی شود. اگر رابطه جنسی مقعدی یا دهانی داشته اید، آزمایش سواب برای تست و تشخیص سوزاک ضروری است.

بیماری سوزاک چگونه منتقل میشود؟

مهم ترین سوالی که از سوی افراد پرسیده می شود این است که چرا به این مبتلا می شوند. در پاسخ به این سوال می توان گفت، یک باکتری ای وجود دارد به نام نیسریا گونورا. این باکتری خاصیتی که دارد این است که در نواحی مرطوب تکثیر می شود و تمام مناطق اطراف را آلوده می کند.

همانطور که گفته شد این بیماری از طریق تماس با مایعات بدنی دیگری می تواند ما را آلوده کند و زمانی که این باکتری در بدن شخصی ایجاد شود بیماری رو به گسترش است.

❇ سوزاک توسط یک باکتری به نام نایسریا گنورآ ایجاد می شود.

❇ سوزاک می تواند در حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود.

❇ امکان دارد فرد به صورت همزمان به سوزاک و کلامیدیا دچار شود.

❇ در صورت عدم درمان، سوزاک می تواند خطر ابتلای اکتسابی فرد به ویروس ایدز را افزایش دهد.

پیشگیری از انتقال سوزاک

راه های بسیاری جهت پیشگیری از ابتلا یا انتقال سوزاک وجود دارد. این راه ها شامل موارد زیر می شوند:

⚜ اجتناب از برقراری رابطه جنسی با فرد آلوده به سوزاک

⚜ استفاده از کاندوم در ارتباط جنسی از راه واژن یا مقعد

⚜ استفاده از کاندوم ها یا پوشش های دهانی در ارتباط جنسی دهانی

⚜ مبتلا نبودن و داشتن تنها یک شریک جنسی و همچنین داشتن یک شریک جنسی که خود شریک جنسی متعدد نداشته و آلوده نمی باشد.

⚜ در صورتی که فرد یا شریک جنسی او در معرض سوزاک قرار گرفته باشند و یا هر گونه علائم سوزاک را تجربه کرده باشند، باید با پزشک خود صحبت کنند.

عوارض بیماری سوزاک

عوارض احتمالی جدی و متعددی وجود دارند که نیاز به یک تشخیص و درمان زود هنگام (در صورت بروز علائم) را پر رنگ می کنند.

اگر بیماری سوزاک درمان نشود منجر به عوارض عمده ای از جمله موارد زیر شود:

✅ ناباروری در زنان

سوزاک می تواند به رحم و لوله های رحم گسترش یابد و باعث بیماری التهاب لگن  شود. در صورت زخم شدن لوله های رحم، خطر ناباروری در پی دارد که باید سریعا درمان شود.

✅ ناباروری در مردان

سوزاک می تواند باعث التهاب یک لوله کوچک و پیچ خورده در قسمت عقب بیضه ها شود که مجاری اسپرم در آن قرار دارد (اپیدیدیم). اپیدیدیمیت درمان نشده می تواند منجر به ناباروری شود.

✅ انتقال عفونت به مفاصل

باکتری عامل سوزاک می تواند از طریق جریان خون پخش شده و سایر قسمت های بدن شما از جمله مفاصل را آلوده کند. تب، بثورات پوستی، زخم های پوستی، درد مفاصل، تورم و سفتی از عوارض احتمالی است.

✅ افزایش خطر ابتلا به ایدز (HIV)

در افرادی که مبتلا به بیماری سوزاک هستند به دلیل نقص ایمنی بدنی که منجر به ایدز می شود، ممکن است هم مبتلا به سوزاک و هم اچ آی وی شوند و هر دو بیماری را با سرعت بیشتری به شریک زندگی خود منتقل کنند.

✅ انتقال بیماری به نوزادان

نوزادانی که در هنگام تولد مادرانشان سوزاک دارند، ممکن است در معرض کوری، زخم در پوست سر و عفونت شوند.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران