ناتوانی جنسی در نارسایی کلیه – اختلال جنسی

نارسایی کلیه ها بیماری نسبتا شایعی می‌باشد، که در سراسر دنیا همه گیر می‌باشد. سالیانه هزینه‌های هنگفتی را برای بیمار و دولت به همراه دارد. علت‌های مختلفی باعث نارسایی کلیه‌ ها می‌باشد، ولی به طور شایع دیابت از علل شایع پیوند کلیه در دنیا می‌باشد. اختلالات جنسی که در نارسایی مزمن کلیه در مردان و زنان دیده می‌شود به فاکتورهای متعددی ارتباط دارد.

در مردان به صورت اختلال نعوظ و کاهش تمایلات جنسی می‌باشد. در زنان ضمن ایجاد اختلال جنسی، که معمولا به صورت کاهش تمایلات جنسی می باشد، اختلال سیکل قاعده‌گی و نازائی به وجود می‌آورد.

علل ایجاد کننده اختلال جنسی 

1- به علت خاموش شدن کلیه‌ ها ، هورمون پرولاکتین که از هیپوفیز ترشح می‌شود و توسط کلیه‌ ها باید دفع شود، در سرم خون افزایش می‌یابد و باعث اختلال جنسی می‌گردد.

2- در 75 درصد افراد مبتلا به نارسایی کلیه‌ ها پرولاکتین سرم خون بالا می‌باشد.

3- پرکاری تیروئید که در نارسایی کلیه‌ ها به وجود می‌آید اختلال جنسی را تشدید می‌کند.

4- علت اختلال قاعده‌گی کاهش و کم شدن اثر هورمون‌های LH و FSH بر روی تخمدان‌ها می‌باشد.

5- هورمون جنسی به نام تستوسترون در مردان کاهش می‌یابد که علت آن کاهش عملکرد سلول‌های تولید کننده تستوسترون در بیضه‌ها می‌باشد، و در این حالت سلول‌های تولید کننده تستوسترون به هورمون LH پاسخ نمی‌دهند.

در افرادی که تحت درمان دیالیز هستند، کاهش سطح تستوسترون سرم بیشتر دیده می‌شود. کاهش عملکرد و ترشح کننده هورمون تستوسترون ممکن است به علت مهار هورمون LH که تحریک کننده تستوسترون است می‌باشد. از طرفی در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه‌ ها ترشح ماده‌ای به نام iNHiBIN-B که از بیضه‌ها ترشح می‌شود و در تولید مثل نقش اساسی دارد کاهش می‌یابد.

70 درصد مبتلایان به نارسایی کلیه دچار اختلالات نعوظ هستند، که عوارضی نظیر فشار خون بالا، دیابت، آترواسکلروز، اضطراب و افسردگی نیز در به وجود آوردن آن دخیل باشند. پیوند کلیه موفقیت‌آمیز، کیفیت خوب زندگی را به وجود می‌آورد، ولی فقط 50 تا 80 درصد بعد از پیوند کلیه اختلال نعوظ به حالت قبل از عمل باز می‌گردد.

افسردگی، اختلال خواب و پوکی استخوان از عوارض نارسایی کلیه می‌باشند. افراد مبتلا به ESRD (نارسایی مزمن کلیه) به علت گرفتاری‌های پیوند کلیه از طرح اختلالات جنسی خودداری می‌نمایند، به طوری که آمار صحیح مبتلایان به اختلال جنسی در دسترس نمی‌باشد.

شایع‌ ترین اختلال جنسی در مردان، اختلال نعوظ بوده که در افراد بالای 40 تا 45 سال بیشتر است. چنانچه بیماری‌های اورگانیک با نارسایی کلیه همراه باشند، برگشت اختلالات جنسی بعد از عمل کمتر خواهد بود. در یک مطالعه انجام شده بر روی تعدادی از مبتلایان به نارسایی کلیه، مشاهده شده که 75 درصد، دلیل اختلال جنسی آنها به علت انسداد عروق کاورنوز بوده است.

در یک مطالعه دیگر 90 درصد علت لیک وریدی گزارش شده است، بنابراین دیابت، کاهش تستوسترون، پرولاکتین بالا، افسردگی و استرس، مصرف داروهای فراوان از عوامل شایع دیگر اختلال جنسی در این افراد می‌باشد.

مدت زمان دیالیز به طور قطع در بروز اختلال جنسی موثر است. داروهای ضد ایمنی که بعد از پیوند کلیه بیماران استفاده می‌کنند، باعث کاهش ترشح تستوسترون و اختلال جنسی می‌شود.

نیتریک اوکساید هورمونی می‌باشد که در حالت طبیعی باعث شلی شریان آلت و ورود خون به آلت می‌گردد. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه این هورمون مهار گردیده و در نتیجه گردش خون آلت مختل می‌شود. نوع انتخاب تکنیک جراحی (پیوند کلیه) و استفاده از عروق ایلیاک اصلی یا ایلیاک  داخلی، اختلال جنسی را افزایش می‌دهد.

درمان اختلالات نعوظ در نارسایی مزمن کلیه

قطع مصرف سیگار و الکل

کنترل ریسک فاکتورهای آترواسکلروز عروق مثل دیابت

درمان افسردگی

درمان فشارخون با داروهای مناسب

عدم استفاده بیمار از داروهای رانیتیدین، سایمتدین

درمان آنمی

استفاده از داروهای خوراکی سیلدنافیل سیترات (ویاگرا)، تزریق داروهای وازواکتیو (پاپاورین، پروستاگلندین E1) به داخل آلت، شیاف آلپروستادیل به داخل مجرا و جراحی پروتز آلت.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی متخصص اورولوژی در تهران