علت و شیوع هیپرپلازی پروستات (BPH)

شایع‌ترین تومور خوش خیم غده پروستات در مردان می‌باشد. با افزایش سن دچار هیپرپلازی پروستات و بزرگ می‌شود. شیوع قطعی و مستدلی در مورد بزرگی این غذه در مردان در دسترس نمی‌باشد. از نظر بافت شناسی مردانی که فوت شده و آنها را کالبدشکافی کرده‌اند، غده پروستات در 20 درصد مردان، 40 تا 50 سال، 50 درصد، در مردان 50 تا 60 سال بیش از 90 درصد، در مردان 80 سال غده پروستات حجیم‌تر (بزرگتر) شده.

رابطه سن با بزرگی خوش خیم پروستات

این درصدها نشان می‌دهد که غده پروستات با افزایش سن بزرگتر می‌گردد، در نتیجه در سنین بالا دچار علائم ادراری انسدادی (کاهش فشار ادرار، ادرار قطره قطره، قطع و وصل ادرار، تخلیه ناکامل ادرار و شب ادراری) می‌شوند. هنگام تولد پروستات دارای هفت قسمت می‌باشد که پس از گذشت زمان در سن بلوغ به سه قسمت (لوب) کاهش پیدا می کند.

با بالا رفتن سن انسان رشد پروستات کند می باشد ولی تا سن 30 سالگی رشد آن افزایش می یابد و از آن پس تا سن 45-40 سالگی اندازه و حجم غده پروستات ثابت می‌ماند، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بیماری غده پروستات مخصوص مردان بالای 50 سال می‌باشد، اگر چه در مواردی کمتر از سن 50 سالگی نیاز به عمل جراحی پیدا می‌نمایند.

سن شایع ابتلا بزرگی خوش خیم پروستات

به ندرت ممکن است قبل از سن 40 سالگی بزرگی خوش خیم پروستات در مردان دیده شود. بنابراین پزشک باید به این امر آگاه باشد که افراد کمتر از 40 سال اگرچه دارای علائم ادراری پروستات را داشته باشند مستعد عمل جراحی نیستند و به احتمال زیاد، علائم مربوط به التهاب یا عفونت پروستات می‌باشد که پس از درمان عفنت یا التهاب بیمار بهبود می‌یابد.

تحقیقات انجام شده طی سالیان طولانی این نکته را متذکر می‌گردد که درصد گرفتاری مردان به این بیماری هیچگونه ارتباطی به نژاد ندارد به جز ژاپنی‌ها که این بیماری در آنها کمتر می‌باشد، تفاوت چشمگیری در سایر نژادها گزارش نگردیده.

مصرف بالای الکل به علت کم نمودن مقدار تستوسترون (هورمون جنسی) خون سبب کاهش رشد و بزرگی پروستات می‌شود. در افراد مبتلا به بیماری سیروز کبدی درصد گرفتاری مردان به هیپرپلازی پروستات (BPH) کاهش می‌یابد. طی تحقیقات گوناگون انجام شده در موسسات تحقیقی در امریکا و اروپا تا این لحظه علت مشخصی را برای هیپرپلازی پروستات (BPH) اعلام نکرده‌اند ولی به نظر می‌رسد علت‌های متعددی در این بیماری دخالت دارند و بیشتر مسائلی مانند هورمون‌های جنسی نقش اساسی را ایفا می‌کنند.

عکس رو به رو مربوط به آقایی ۷۳ ساله می باشد که به علت بندامدن ادرار مراجعه نمود.

لوب های پروستات بزرگ شده و مجرای خلفی را کاملا بسته و راه خروجی ادرار که گردن مثانه میباشد کاملا بسته شده. در قسمت پایین عکسها پروستات در حال تراشیدن است و گردن مثانه باز شده و مجرای خلفی هم کاملا باز است و فیلم این عمل در ادامه مطلب گذاشته شده است.

نقش هورمون جنسی در بزرگی خوش خیم پروستات

تستسترون که هورمون جنسی است و یکی از هورمون‌های مهم در ایجاد عمل جنسی می‌باشد در سنین بالا باعث رشد پروستات می‌گردد و نیز در افراد مسن هورمون استروزن افزایش یافته که خود باعث افزایش تستسترون و اثر آن روی پروستات موجب بزرگ شدن پروستات می‌گردد. به هر حال دو فریضه فوق به اثبات نرسیده است ولی با اخته کردن سگ که ترشح تستسترون قطع می‌شود، ملاحظه شده که سگ دچار هیپرپلازی پروستات نمی‌شود و علت این است که هورمون تستسترون از بیضه‌ها ترشح می‌شود و با اخته کردن سگ ترشح تستوسترون قطع می گردد و رشد پروستات متوقف می شود.

نسج پروستات از نظر بافت شناسی از دو قسمت استروما و اپی تلیال تشکیل می‌گردد که رشد در این دو قسمت باعث هیپرپلازی پروستات (BPH) و نتیجتا علائم ادراری در مردان می‌شود.

نسج پروستات دارای گیرنده‌هایی به نام رسپتور (گیرنده) می‌باشند که با تحریک این رسپتورها به واسطه هورمون‌ها پروستات دچار رشد بی از حد می‌گردد و در درمان دارویی، افرادی که دارای علائم خفیف و بعضا متوسط هستند با از کار انداختن این گیرنده‌ها مانع رشد پروستات و در نتیجه تخفیف یا بهبود علائم در فرد مبتلا به هیپرپلازی می‌شود. برخی از محققین نقش ژنتیک در ایجاد BPH را گزارش نموده‌اند.

درصد زیادی از بیماران که در سن کمتر از 60 سالگی به علت این بیماری تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند ممکن است به نوع ارثی مبتلا باشند و در این صورت در بستگان مذکر درجه اول، این بیماری 4 برابر است.

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

دکتر هوشنگ قوامی جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و ناباروری و ناتوانی جنسی مردان در تهران