مشاهده هرگونه برآمدگی، تورم یا رگ‌های غیرعادی در کیسه بیضه می‌تواند بلافاصله باعث ایجاد نگرانی و اضطراب شود. اغلب افراد با جستجوی “علائم ظاهری واریکوسل” به این صفحه می‌رسند، چرا که متوجه توده‌ای شبیه به “کیسه‌ای پر از کرم” شده‌اند یا نگران عدم تقارن و کوچک شدن یکی از بیضه‌های خود هستند.
این نگرانی، اگرچه استرس‌زا است، اما اولین قدم هوشمندانه برای پیگیری سلامتی شماست. این نشانه‌ها، در اغلب موارد، علائم کلاسیک واریکوسل هستند؛ عارضه‌ای بسیار شایع که میلیون‌ها مرد در سراسر جهان با آن درگیرند.
اما واریکوسل فقط به علائم ظاهری محدود نمی‌شود. اهمیت اصلی این بیماری در علائم پنهان آن نهفته است؛ عواقبی جدی مانند تأثیر مستقیم بر ناباروری، کاهش کیفیت اسپرم و دردهای مزمن که می‌توانند کیفیت زندگی و آینده شما را تحت تأثیر قرار دهند.
علائم ظاهری و قابل مشاهده واریکوسل کدامند؟
-ظاهر «کیسه‌ای پر از کرم» (Bag of Worms): این کلاسیک‌ترین و واضح‌ترین علامت ظاهری واریکوسل است. به دلیل گشاد شدن و پیچ‌خوردگی شدید وریدهای داخل کیسه بیضه (شبکه پمپینی‌فرم)، توده‌ای از رگ‌های متورم در بالای بیضه ایجاد می‌شود که از روی پوست، ظاهری شبیه به یک کیسه پر از کرم دارد. این علامت به خصوص در حالت ایستاده واضح‌تر است.
-تورم یا برآمدگی در کیسه بیضه: ممکن است فرد متوجه یک توده یا برآمدگی نرم در بالای بیضه خود شود که قبلاً وجود نداشته است. این توده معمولاً دردناک نیست، اما وجود آن غیرطبیعی است.
-عدم تقارن یا افتادگی بیضه: واریکوسل تقریباً همیشه (در حدود ۹۰٪ موارد) در سمت چپ رخ می‌دهد. به همین دلیل، کیسه بیضه در سمت چپ ممکن است به دلیل وزن رگ‌های متورم، متورم‌تر و افتاده‌تر از سمت راست به نظر برسد و یک عدم تقارن واضح ایجاد کند.
-کوچک شدن بیضه (آتروفی): این یکی از علائم ظاهری جدی است. تجمع خون و افزایش دمای ناشی از واریکوسل می‌تواند به بافت بیضه آسیب برساند و باعث کوچک‌تر شدن (آتروفی) بیضه در سمت درگیر نسبت به سمت سالم شود. این علامت اغلب نشان‌دهنده تأثیر واریکوسل بر عملکرد بیضه است.
علائم پنهان واریکوسل
این دسته از علائم، مواردی هستند که با چشم دیده نمی‌شوند، بلکه احساس می‌شوند یا به صورت عوارض داخلی بروز می‌کنند. این علائم پنهان اغلب اهمیت بیشتری نسبت به علائم ظاهری دارند.
-درد مبهم و احساس سنگینی (A dull ache or heaviness):
شایع‌ترین علامت پنهان، یک درد خفیف اما مداوم یا احساس کشیدگی و سنگینی در کیسه بیضه است. این درد معمولاً:
- تیز و ناگهانی نیست، بلکه مبهم و آزاردهنده است.
- پس از ایستادن طولانی مدت یا فعالیت بدنی شدید و ورزش بدتر می‌شود.
- در پایان روز به اوج خود می‌رسد.
- معمولاً با دراز کشیدن به پشت تسکین می‌یابد (زیرا خون راحت‌تر از وریدها تخلیه می‌شود).
-ناباروری (Infertility):
این جدی‌ترین علامت پنهان و یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه مردان به اورولوژیست است. واریکوسل شایع‌ترین علت قابل اصلاح ناباروری در مردان محسوب می‌شود. تجمع خون در وریدهای گشاد شده، دمای داخل کیسه بیضه را ۱ تا ۲ درجه افزایش می‌دهد. این افزایش دما برای فرآیند تولید اسپرم (اسپرماتوژنز) سمی است و منجر به موارد زیر می‌شود:
- کاهش تعداد اسپرم (Oligospermia)
- کاهش تحرک اسپرم (Asthenospermia)
- افزایش اشکال غیرطبیعی اسپرم (Teratospermia)
-اختلالات هورمونی (کاهش تستوسترون):
سلول‌هایی که در بیضه مسئول تولید تستوسترون هستند (سلول‌های لیدیگ) نیز به افزایش دما حساس هستند. در واریکوسل‌های شدید و طولانی‌مدت، ممکن است عملکرد این سلول‌ها مختل شده و سطح تستوسترون خون کاهش یابد که این خود می‌تواند منجر به علائمی چون کاهش میل جنسی، خستگی مزمن و کاهش توده عضلانی شود.
تشخیص واریکوسل توسط خود فرد
تشخیص قطعی واریکوسل بر عهده پزشک متخصص (اورولوژیست) است، اما خود فرد ممکن است متوجه علائم یا نشانه‌هایی شود که نیاز به بررسی پزشکی دارند. تشخیص فردی هرگز جایگزین معاینه پزشک و سونوگرافی داپلر نیست.
در اینجا مواردی که یک فرد می‌تواند برای ارزیابی اولیه خودش بررسی کند، آورده شده است:
۱-معاینه چشمی (مشاهده)
– زمان مناسب: بهترین زمان برای این کار، ایستادن در مقابل آینه پس از یک دوش آب گرم است، زیرا گرما باعث شل شدن پوست کیسه بیضه (اسکروتوم) می‌شود و رگ‌ها را نمایان‌تر می‌کند.
-چه چیزی را ببینید:
–تورم: به دنبال هرگونه تورم یا برآمدگی در بالای یکی از بیضه‌ها (معمولاً سمت چپ) باشید.
–ظاهر “کیسه کرم”: در موارد شدیدتر واریکوسل (گریدهای ۲ و ۳)، رگ‌های متورم ممکن است شبیه به توده‌ای از کرم‌های درهم‌پیچیده در زیر پوست به نظر برسند.
–عدم تقارن: به اندازه بیضه‌ها توجه کنید. واریکوسل می‌تواند باعث کوچک شدن (آتروفی) بیضه در سمت درگیر شود.
۲-معاینه لمسی (لمس کردن)
-چگونه: در حالت ایستاده، به آرامی هر بیضه را بین انگشت شست و سایر انگشتان خود بچرخانید. سپس، طناب اسپرماتیک (لوله‌ای که بیضه از آن آویزان است) را در بالای هر بیضه به آرامی لمس کنید.
-چه چیزی را احساس کنید:
–احساس توده نرم: به دنبال توده‌ای نرم، اسفنجی یا مجموعه‌ای از رگ‌های ضخیم و پیچ‌خورده در بالای بیضه باشید. این همان چیزی است که به “کیسه کرم” معروف است.
–مقایسه دو طرف: هر دو طرف را با هم مقایسه کنید. طناب اسپرماتیک در سمت واریکوسل ممکن است به طور قابل توجهی ضخیم‌تر یا سنگین‌تر احساس شود.
۳-مانور والسالوا (Valsalva Maneuver)
این کاری است که پزشکان اغلب انجام می‌دهند و شما می‌توانید آن را امتحان کنید:
-در حالت ایستاده بمانید.
-نفس عمیق بکشید و آن را نگه دارید.
-مانند زمانی که می‌خواهید اجابت مزاج کنید یا یک جسم سنگین بلند کنید، به پایین شکم خود زور بیاورید.
-در حین زور زدن، دوباره ناحیه بالای بیضه را لمس کنید.
این کار فشار داخل شکم را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود خون به سمت رگ‌های بیضه برگردد. اگر واریکوسل خفیف (گرید ۱) داشته باشید که در حالت عادی قابل لمس نیست، ممکن است با این کار رگ‌های متورم را راحت‌تر احساس کنید.
علائمی که باید به آنها توجه کرد:
جدا از معاینه فیزیکی، برخی علائم ممکن است نشان‌دهنده واریکوسل باشند:
- درد مبهم یا احساس سنگینی: شایع‌ترین علامت، درد یا ناراحتی مبهم، کششی یا احساس سنگینی در کیسه بیضه است.
- تشدید درد: این درد معمولاً با ایستادن طولانی‌مدت، فعالیت بدنی یا در هوای گرم بدتر می‌شود.
- تسکین درد: درد اغلب با دراز کشیدن به پشت (که به تخلیه رگ‌ها کمک می‌کند) بهبود می‌یابد.
- مشکلات باروری: واریکوسل یکی از دلایل شایع ناباروری مردان است. گاهی اوقات هیچ درد یا تورمی وجود ندارد و فرد فقط در پی بررسی علت ناباروری متوجه آن می‌شود.
درجات مختلف واریکوسل و علائم ظاهری آنها
پزشکان واریکوسل را بر اساس شدت و علائم ظاهری آن به سه گرید اصلی تقسیم‌بندی می‌کنند:
- گرید ۱ (خفیف): وریدهای متسع شده قابل مشاهده نیستند و تنها زمانی توسط پزشک قابل لمس هستند که از بیمار خواسته شود نفس خود را حبس کرده و زور بزند (مانور والسالوا). در این مرحله معمولاً علائم ظاهری واریکوسل برای خود فرد قابل تشخیص نیست.
- گرید ۲ (متوسط): وریدها در حالت عادی قابل مشاهده نیستند، اما در حالت ایستاده به راحتی توسط پزشک لمس می‌شوند (بدون نیاز به زور زدن). ممکن است فرد متوجه یک توده نرم در بالای بیضه خود شود.
- گرید ۳ (شدید): وریدهای گشاد شده به وضوح در حالت ایستاده قابل مشاهده هستند و ظاهر “کیسه پر از کرم” را ایجاد می‌کنند. در این گرید، علائم ظاهری واریکوسل کاملاً مشهود است.
پیشنهاد مطالعه: واریکوسل گرید ۴، زنگ خطری برای باروری شما!
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شناخت علائم ظاهری واریکوسل اولین قدم است. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، توصیه می‌شود به یک پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کنید:
- مشاهده یا لمس توده‌ای شبیه به “کیسه کرم” در کیسه بیضه.
- احساس درد، ناراحتی یا سنگینی در کیسه بیضه، به خصوص اگر با فعالیت تشدید می‌شود.
- مشاهده تفاوت قابل توجه در اندازه بیضه‌ها.
- احساس هرگونه توده یا برآمدگی غیرعادی در کیسه بیضه.
- اگر در سنین نوجوانی هستید و متوجه رشد نامتقارن بیضه‌های خود شده‌اید.
- اگر با مشکلات باروری مواجه هستید.
معمولاً جراح واریکوسل با یک معاینه فیزیکی ساده، می‌تواند واریکوسل را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص و بررسی جریان خون، سونوگرافی داپلر رنگی درخواست شود.
نتیجه‌گیری: آگاهی، کلید مدیریت واریکوسل
واریکوسل یک بیماری شایع است که در بسیاری از موارد هیچ علامت جدی ایجاد نمی‌کند. با این حال، آگاهی از علائم ظاهری واریکوسل مانند ظاهری شبیه به کیسه‌ای پر از کرم، تفاوت در اندازه بیضه‌ها و وجود توده نرم در کیسه بیضه، به شما قدرت می‌دهد تا کنترل سلامت خود را در دست بگیرید.
تشخیص به موقع می‌تواند از عوارض احتمالی مانند آتروفی بیضه و مشکلات باروری جلوگیری کرده و در صورت نیاز، راه را برای درمان‌های مؤثر هموار سازد. به یاد داشته باشید که بدن شما با شما صحبت می‌کند؛ به نشانه‌های آن گوش دهید و در صورت مشاهده هرگونه تغییر غیرمعمول، با متخصص مشورت کنید.
علی
چهارشنبه ۲۶ بهمن ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید: 243
مشاهده پرسش
