سنگ گیر کرده در حالب ممکن است بسیار دردناک باشد. در این مقاله راه های درمان این نوع سنگ ها آورده شده است.
تفاوت سنگ حالب با سنگ کلیه
فهرست موضوعات
سنگ حالب چیست؟ احتمالاً در مورد سنگ کلیه چیزی شنیده اید، یا ممکن است کسی را که سنگ کلیه داشته است، بشناسید. حتی ممکن است خودتان آن را تجربه کرده باشید.
سنگ حالب، در اصل یک سنگ کلیه است که از کلیه به قسمت دیگری از دستگاه ادراری منتقل شده است.
حالب لوله ای است که کلیه را به مثانه متصل می کند و تقریباً هم عرض یک رگ کوچک است. حالب متداول ترین مکان برای گیر کردن سنگ کلیه و ایجاد درد است.
بسته به اندازه و محل سنگ، می تواند درد زیادی ایجاد کند و اگر از بین نرود، باعث درد یا استفراغ غیرقابل حل شود، یا اگر با تب یا عفونت همراه باشد، ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
سنگ های مجاری ادراری نسبتاً رایج هستند و طبق بررسی انجمن اورولوژی آمریکا، تقریباً 9 درصد از جمعیت ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهند.
این مقاله از نزدیک به سنگ های حالب، از جمله علائم، علل و گزینه های درمانی نگاه می اندازد. اگر می خواهید بدانید که چگونه از این سنگ ها جلوگیری کنید، به آن پرداخته ایم.
سنگ حالب چیست؟
سنگ های کلیه خوشه هایی از کریستال هستند که به طور معمول در کلیه ها تشکیل می شوند. اما این توده ها می توانند در هر نقطه از دستگاه ادراری که شامل حالب، مجرای ادراری و مثانه می باشد، پیشرفت و حرکت کنند.
سنگ حالب، یک سنگ کلیه در داخل یکی از حالب ها است. حالب ها لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه متصل می کنند. سنگ در کلیه تشکیل شده و با ادرار از یکی از کلیه ها به حالب منتقل می شود.
گاهی، این سنگ ها بسیار کوچک هستند. در این صورت، سنگ ها ممکن است از طریق حالب به مثانه منتقل شوند و در نهایت هنگام ادرار از بدن خارج شوند.
با این حال، گاهی اوقات، سنگ می تواند بیش از حد بزرگ باشد و بتواند در حالب قرار بگیرد. با این اتفاق ممکن است جریان ادرار را مسدود کند و بسیار دردناک باشد.
علائم سنگ گیر کرده در حالب چیست؟
شایع ترین علامت سنگ کلیه یا حالب درد است. ممکن است در قسمت تحتانی شکم یا پهلو احساس درد کنید. درد می تواند خفیف و کند، یا ممکن است آزار دهنده باشد. همچنین ممکن است درد مداوم نباشد و به نواحی دیگر منتشر شود.
سایر علائم احتمالی عبارتند از:
- درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- خون در ادرار
- تکرر ادرار
- تهوع و استفراغ
- تب
- در صورت بروز هر یک از این علائم، با پزشک خود تماس بگیرید.
این سنگ ها چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر در ناحیه زیر شکم خود درد دارید یا متوجه خون در ادرار شده اید، ممکن است پزشک یک تست تصویربرداری تشخیصی را برای جستجوی سنگ پیشنهاد کند.
دو مورد از رایج ترین تست های تصویربرداری برای سنگ شامل موارد زیر است:
1- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT).
سی تی اسکن معمولاً بهترین گزینه برای تشخیص سنگ در مجاری ادراری است. از دستگاه های اشعه ایکس چرخشی برای ایجاد تصاویر مقطعی از قسمت داخلی شکم و لگن استفاده می کند.
2- سونوگرافی
بر خلاف سی تی اسکن، در سونوگرافی از اشعه استفاده نمی شود. در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر از داخل بدن استفاده می شود.
این تست ها می توانند به پزشک در تعیین اندازه و محل سنگ شما کمک کند. این که سنگ در کجا واقع شده و اندازه آن چقدر بزرگ است به پزشک کمک می کند تا درمان مناسب را توصیه کنند.
سنگ های حالب چگونه درمان می شوند؟
تحقیقات نشان می دهد بسیاری از سنگ های ادراری بدون درمان برطرف می شوند.
ممکن است حین عبور سنگ ها درد احساس کنید، اما تا زمانی که تب یا عفونت نداشته باشید، ممکن است به غیر از نوشیدن مقدار زیادی آب برای عبور سنگ، کار دیگری انجام ندهید.
سنگ های کوچک معمولاً راحت تر رد می شوند. با این حال، همانطور که در یکی از مطالعات سال 2017 ذکر شده، اندازه سنگ بسیار اهمیت دارد.
برخی از سنگ ها، به خصوص سنگ های بزرگ، در حالب گیر می کنند زیرا باریک ترین نقطه در دستگاه ادراری می باشد. این امر می تواند باعث درد شدید شود و خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
اگر سنگ بزرگ دارید که بعید به نظر می رسد خود به خود دفع شود؛ احتمالاً پزشک گزینه های درمانی دیگر را با شما در میان بگذارد.
پزشک ممکن است یکی از روش های زیر را برای از بین بردن سنگ حالب بزرگ توصیه کند:
1- قرار دادن استنت در حالب
یک لوله پلاستیکی کوچک و نرم به داخل حالب اطراف سنگ منتقل می شود و به این ترتیب ادرار می تواند سنگ را دور بزند. این راه حل موقت یک روش جراحی است که تحت بیهوشی انجام می شود. ریسک آن کم است اما باید با روشی برای برداشتن یا شکستن سنگ پیگیری شود.
2- قرار دادن لوله نفروستومی
یک رادیولوژیست مداخله ای می تواند با قرار دادن این لوله مستقیماً در کلیه از طریق کمر، فقط با استفاده از آرام بخش و ترکیبی از سونوگرافی و اشعه ایکس درد را تسکین دهد. این کار معمولاً در صورت بروز تب یا عفونت با انسداد ادراری ناشی از سنگ استفاده می شود.
3- سنگ شکنی با موج شوک
در این روش از امواج متمركز برای خرد کردن سنگ ها به قطعات كوچكتر استفاده می شود كه می توانند بدون كمك اضافی از دستگاه ادراری رد شده و از بدن خارج شوند.
4- یورتروسکوپی
متخصص اورولوژی یک لوله نازک با اسکوپ را داخل مجرای ادراری و حالب قرار خواهد داد. هنگامی که پزشک سنگ را ببیند، می تواند مستقیماً سنگ را بردارد یا با لیزر به قطعات کوچکتر تقسیم کند که بتوانند به تنهایی عبور کنند.
قبل از این روش ممکن است با قرار دادن استنت در مجرای ادرار باعث می شود مجرای ادرار منبسط شود.
5- نفرولیتوتومی از راه پوست
این روش معمولاً در صورت وجود سنگ بسیار بزرگ یا سنگی غیرمعمول در کلیه استفاده می شود. پزشک شما یک برش کوچک در پشت شما ایجاد می کند و سنگ را از طریق برش با نفروسکوپ خارج می کند. اگرچه این روش کم تهاجمی است، شما به بیهوشی عمومی نیاز خواهید داشت.
6- درمان دارویی
این نوع درمان شامل استفاده از داروهای مسدود کننده آلفا برای کمک به دفع سنگ است. با این حال، طبق بررسی مطالعات سال 2018، باید خطرات و فواید آن را در نظر گرفت.
آلفا بلاکرها به کاهش فشار خون کمک می کنند، که می تواند برای پاکسازی سنگ های کوچکتر موثر باشد، اما خطر وقایع منفی را نیز به همراه دارد.
علل ایجاد این سنگ ها چیست؟
سنگ های مجاری ادرار از بلورهای موجود در ادرار تشکیل شده اند که به هم می پیوندند. آن ها معمولاً قبل از ورود به حالب در کلیه ها تشکیل می شوند.
همه سنگ های حالب از یک کریستال تشکیل نشده اند. این سنگ ها می توانند از انواع مختلف بلورها تشکیل شوند مانند:
کلسیم. سنگ های ساخته شده از بلورهای اگزالات کلسیم متداول ترین آنها هستند. کمبود آب بدن و داشتن رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی اگزالات ممکن است خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد.
اسید اوریک. این نوع سنگ در صورت اسیدی بودن ادرار ایجاد می شود که در مردان و افرادی که نقرس دارند بیشتر دیده می شود.
استروویت. این نوع سنگ ها اغلب با عفونت های مزمن کلیه در ارتباط هستند و بیشتر در زنانی مشاهده می شوند که به طور مکرر دچار عفونت ادراری می شوند.
سیستین. این نوع سنگ کم تر شایع است. سیستین در افرادی که به اختلال ژنتیکی سیستینوریا مبتلا هستند، وجود دارد. آن ها در صورت نشت سیستین، نوعی اسید آمینه، از کلیه به ادرار وارد می شوند.
برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهند. که عبارتند از:
1- سابقه خانوادگی
اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما سنگ کلیه یا حالب داشته باشد، احتمال ابتلا به آن ها در شما نیز وجود دارد.
2- کم آبی بدن
اگر به اندازه کافی آب نمی نوشید، مقدار کمتری ادرار غلیظ تولید می شود. شما باید مقدار بیشتری ادرار تولید کنید تا نمک ها به جای حل شدن در بلورها از بدن خارج شوند.
3- رژیم غذایی
یک رژیم غذایی حاوی سدیم (نمک)، پروتئین حیوانی و غذای دارای اگزالات زیاد ممکن است خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهد. غذاهای غنی از اگزالات شامل اسفناج، چای، شکلات و آجیل هستند. مصرف بیش از حد ویتامین C نیز ممکن است خطر ابتلای شما را افزایش دهد.
4- داروهای خاص
انواع مختلفی از داروها، از جمله برخی از داروهای ضد احتقان، داروهای ادرار آور، استروئیدها و ضد تشنج ها، می توانند احتمال ایجاد سنگ را افزایش دهند.
برخی شرایط خاص پزشکی نیز احتمال ابتلا به سنگ را افزایش می دهند از جمله:
- انسداد مجاری ادراری
- بیماری التهابی روده
- نقرس
- هایپرپاراتیروئیدیسم
- چاقی
- عفونت های ادراری مکرر
دکتر هوشنگ قوامی متخصص کلیه و مجاری ادراری
رضا شنبه ۱۱ فروردین ۳( 3 هفته پیش) تعداد بازدید: 10 مشاهده پرسش 