پروتئینوری چیست؟
فهرست موضوعات
پروتئینوری به وجود مقادیر بالای پروتئین در ادرار گفته می شود. این وضعیت می تواند بیانگر ابتلا به آسیب کلیوی باشد. پروتئین ها موادی هستند که به ساخت عضلات و استخوان ها، تنظیم مقدار مایع خون، مبارزه با عفونت ها و ترمیم بافت کمک کرده و باید در خون باقی بمانند. این مواد در صورت ورود به ادرار از بدن خارج شده و شرایط نامطلوبی به وجود می آید.
پروتئین چگونه به ادرار وارد می شود؟
در صورتی که کلیه ها عملکرد نامناسبی داشته باشند، پروتئین ها به ادرار راه می یابند. به طور طبیعی گلومرول مواد زائد و آب اضافی را از خون گرفته و به ادرار وارد می کند. گلومرول، بخشی از کلیه است که عروق خونی کوچک و متعددی را در خود جای داده است. گلومرول ها با این که مواد زائد را از خون می گیرند اما اجازه عبور پروتئین ها و سلول های خونی را نمی دهند. در صورتی که پروتئین های کوچک از گلومرول ها رد شوند، توبول ها آن ها را گرفته و داخل بدن حفظ می کنند.
توبول ها لوله هایی باریک، دراز و تو خالی در کلیه ها هستند. با این حال، اگر گلومرول و توبول ها آسیب دیده، مشکلی در فرایند بازجذب پروتئین ها وجود داشته یا مقدار پروتئین ها بیش از حد طبیعی باشد امکان ورود آن ها به ادرار وجود خواهد داشت.
علائم دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری
اعداد بالای 300 میلی گرم دفع پروتئین در روز غیر طبیعی و یک علامت از پروتئینوری به شمار می روند. علاوه بر آن، این بیماری می تواند با علائم زیر نیز همراه باشد:
✅ تورم در مچ دست، مچ پا یا چشم ها
✅ احساس سوزش در هنگام دفع ادرار
✅ تکرر ادرار: این علامت در بارداری رایج است
✅ درد کمر: اغلب بخشی طبیعی از بارداری به شمار می رود.
✅ کف آلود، خونی یا قهوه ای بودن ادرار
✅ تنگی نفس
✅ خستگی
✅ حالت تهوع و استفراغ
✅ بی اشتهایی
✅ گرفتگی عضلانی در هنگام شب
✅تورم نواحی اطراف چشم مخصوصا در هنگام صبح
این موارد، از جمله علائم بیماری مزمن کلیوی نیز به شمار می روند. در صورت تجربه این علائم مخصوصا تورم و کف آلودگی ادرار باید فورا به پزشک مراجعه شود.
علت دفع پروتئین در ادرار در دوران بارداری
در افراد غیر باردار و غیر مبتلا به بیماری کلیوی، مقدار پروتئین دفع شده به ادرار باید کمتر از 150 میلی گرم در روز باشد. در بارداری، این مقدار به طور طبیعی بیشتر می شود. بدین ترتیب، مقدار غیر طبیعی دفع پروتئین به ادرار در زنان باردار بیش از 300 میلی گرم در هر 24 ساعت است.
در بسیاری از زنان، به نظر می رسد که پروتئینوری در زمان درد زایمان و تولد نوزاد بیشتر می شود. با این که مقدار دفع پروتئین در زنانی که چند قلو باردار هستند نسبت به زنان دارای یک جنین بیشتر است اما مقدار طبیعی دفع پروتئین در هر دو به صورت یکسان تعریف شده است.
آزمایش تشخیص دفع پروتئین
پروتئینوری از طریق آزمایش ادرار تشخیص داده می شود. در این آزمایش، بیمار نمونه ای از ادرار خود را تحویل داده و پزشک با استفاده از دیپ استیک بخشی از آن را بررسی می کند. دیپ استیک یک قطعه پلاستیکی نازک است که بر روی آن مقداری مواد شیمیایی قرار دارد. در صورتی که مقادیر زیادی از این ماده در ادرار وجود داشته باشد، ماده شیمیایی تغییر رنگ می دهد. سپس، باقی مانده ادرار در زیر میکروسکوپ بررسی می شود. پزشکان وجود موادی را جستجو می کنند که به ادرار طبیعی تعلق ندارند. این مواد شامل گلبول های سفید و قرمز خون، باکتری و کریستال هایی می شوند که می توانند رشد کرده و به سنگ های کلیوی تبدیل شوند.
در صورت تشخیص یا مشکوک بودن ابتلا به بیماری مزمن کلیوی یا مشکلات دیگر چه اقداماتی انجام می شود؟
روش درمان پروتئینوری در طول بارداری
درمان به بیماری زمینه ای پروتئینوری بستگی داشته و هر بیماری به روش متفاوتی درمان می شود. در صورتی که ابتلا به بیماری کلیوی تایید شود، برنامه درمانی می تواند شامل مصرف دارو، تغییر در رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش کردن باشد.
بیماران دیابتی مبتلا به پروتئینوری باید هر ساله آزمایش نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) را انجام داده و جواب را به پزشک نفرولوژیست نشان دهند. نفرولوژیست پزشکی است که در درمان بیماری های کلیوی تخصص دارد. زنان باردار مبتلا به پره اکلامپسی باید از نزدیک پایش شوند. با این که این بیماری در حین بارداری خطرناک است اما پس از زایمان به صورت خود به خود برطرف می شود.
بیماران مبتلا به پروتئینوری و فشار خون پایین باید علاوه بر آزمایش های سالانه ادرار، فشار خون خود را نیز به طور مرتب سنجش کنند. در صورتی که پروتئینوری با دیابت، فشار خون بالا یا دیگر بیماری ها همراه نباشد، باز هم امکان دارد جهت پیشگیری از بروز آسیب های کلیوی دارو های فشار خون برای بیمار تجویز شود. جهت اطمینان از عدم ابتلا به بیماری کلیوی، فشار خون و ادرار بیمار باید هر 6 ماه ارزیابی شوند.
پروتئینوری در بارداری طبیعی
نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) و جریان خون کلیوی در دوره بارداری به طور چشم گیری افزایش یافته و به افت غلظت کراتینین سرم منجر می شود. افزایش دفع پروتئین به ادرار در اثر ترکیبی از افزایش نرخ فیلتراسیون گلومرولی و بیشتر شدن نفوذ پذیری غشای پایه گلومرول اتفاق می افتد.
علاوه بر آن، باز جذب توبولی پروتئین ها و مواد غیر الکترولیتی فیلتر شده در بارداری کاهش می یابد. از جمله مواد غیر الکترولیتی می توان به آمینو اسید ها، گلوکز و بتا میکرو گلوبولین اشاره کرد.
چه چیزی سبب دفع پروتئین در ادرار در طول بارداری می شود؟
کلیه ها در هنگام بارداری به شدت فعالیت می کنند. این اندام ها محصولات زائد را از خون گرفته و موادی همچون پروتئین ها را در بدن نگه می دارند. محصولات زائد پس از تصفیه شدن به درون ادرار فرستاده می شوند. در صورتی که پروتئین به ادرار راه یابد، علت آن معمولا عملکرد نامناسب کلیه ها است. افزایش موقت دفع پروتئین به ادرار در افراد غیر باردار می تواند در اثر موارد زیر باشد:
- استرس های فیزیکی یا عاطفی
- کم آبی
- تب
- قرار گیری در معرض دمای شدید
این بیماری با فشار خون بالا همراه بوده و می تواند به اندام های مختلف بدن مخصوصا کبد و کلیه ها آسیب برساند. بدون درمان مناسب، هر دوی این مشکلات می توانند به بروز عوارض جدی برای مادر و نوزاد منجر شوند.
عوارض دفع پروتئین در بارداری
بارداری معمولا خود یک عامل خطر برای دفع پروتئین به ادرار است زیرا در طول این مدت حجم خون مادر افزایش یافته و حد مجاز دفع روزانه پروتئین دو برابر می شود. همچنین، در صورت ابتلا به بیماری های مزمن قبل از بارداری یا داشتن سابقه خانوادگی بیماری های تاثیر گذار بر کلیه و کبد، احتمال بروز پروتئینوری بیشتر خواهد بود. عوامل خطر ابتلا به پره اکلامپسی شامل سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به پره اکلامپسی در بارداری های گذشته، اولین تجربه بارداری و سن بالای 35 سال هستند. موارد زیر از دیگر عوامل خطر ابتلا به پروتئینوری هستند:
❎ شاخص توده بدنی 30 یا بیشتر (چاقی)
❎ بارداری های دو، سه یا چند قلو
❎ مدت بین دو بارداری: در این مورد، مدت های بیشتر از 10 سال مد نظر هستند.
❎ سابقه بیماری همچون فشار خون بالای مزمن، دیابت نوع 1 یا 2، لوپوس، میگرن و…
❎ بارداری های حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF)
علائم نگران کننده همراه با پروتئینوری چیست؟
همراه شدن برخی علائم با پروتئینوری می تواند بیانگر جدی بودن عامل بروز این عارضه باشد. علائم پره اکلامپسی از جمله این موارد هستند که در پایین چند نمونه از آن ها بیان شده اند:
- سردرد های شدید
- تاری دید یا مشکلات بینایی
- درد شکمی در سمت راست و زیر دنده ها
- حالت تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
- کاهش برون ده ادراری
همچنین، با این که افزایش وزن در بارداری طبیعی است اما در صورت تجربه افزایش وزن ناگهانی باید این موضوع را با پزشک در میان گذاشت.
شهریر چهارشنبه ۲۱ مهر ۰( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 359 مشاهده پرسش 