دیورتیکول مثانه چیست؟
فهرست موضوعات
دیورتیکول مادرزادی مثانه زمانی شکل می گیرد که سطح داخلی مثانه از طریق یک قسمت ضعیف در دیواره ی مثانه، بیرون می زند. یک دیورتیکول مادرزادی اغلب زمانی که شما هنوز کودک هستید، یافت می شود و معمولا تنها یک کیسه وجود دارد. آنها اغلب نیاز به درمان ندارند.
دیورتیکول های اکتسابی مثانه(بیش از یک دیورتیکول) اغلب به علت یک انسداد در خروجی مثانه(از جمله پروستات متورم یا اسکار در پیشابراه)، به خوبی کار نکردن مثانه به علت آسیب عصبی یا ندرتا جراحی قبلی مثانه، هستند. با دیورتیکول های اکتسابی، معمولا کیسه های زیادی تشکیل می شود. اینها اغلب در مردان مسن که تمایل بیشتری به انسداد خروجی مثانه دارند، دیده می شود.
دیورتیکول مثانه یک محفظه، جیب یا کیسه ای است که از دیواره ی مثانه به سمت بیرون برجسته می شود. دو نوع دیورتیکول مثانه وجود دارد: مادرزادی و اکتسابی. مادرزادی به این معناست که شخص با این کیسه به دنیا آمده است؛ اکتسابی به این معناست که کیسه از یک وضعیت سلامتی که بر مثانه تاثیر گذاشته، تشکیل شده است. بیمارانی که با این وضعیت تشخیص داده می شوند، ممکن است بیش از یک کیسه که تشکیل شده، داشته باشند.
مثانه چگونه کار می کند؟
مثانه یک اندام بالون شکلی است که ادراری را که در کلیه ساخته می شود، ذخیره می کند. مثانه توسط عضلات لگن موجود در قسمت پایینی شکم شما، در مکان خود نگه داشته می شود. زمانی که پر نیست، مثانه شل می شود. زمانی که با ادرار پر می شود، عضلات دیواره مثانه به آن اجازه انبساط می دهند.
سیگنال های عصبی درون مغز شما به شما اطلاع می دهد که مثانه ی شما دارد پر می شود. سپس شما احساس نیاز به دستشویی رفتن می کنید. مغز به عضلات مثانه می گوید که فشار دهد(منقبض شود). این کار ادرار را از طریق پیشابراه شما از بدنتان خارج می کند.
علائم دیورتیکول های مثانه
اغلب دیورتیکول های مثانه هیچ علائم مستقیمی ندارند. آنها هنگام جست و جو برای علل سایر مشکل های ادراری یافت می شوند.
بعضی از مشکل هایی که دیورتیکول های مثانه می توانند با آن مرتبط باشند عبارت اند از:
✔ عفونت های دستگاه ادراری
✔ برگشت جریان ادرار به کلیه ها(رفلاکس)
✔ تومورهای مثانه
✔ مشکل در ادرار کردن
تشخیص دیورتیکول مثانه
دیورتیکول های مثانه می توانند با آزمایش x-ray مثانه یافت شوند. این آزمایش با پر کردن مثانه با رنگی که در x-ray به خوبی نشان داده می شود(به نام «کنتراست») و تصویربرداری انجام می شود. همچنین ارائه دهنده ی مراقبت سلامت شما ممکن است با سیستوسکوپ، یک تلسکوپ بلند و باریک با چراغی در انتها، داخل مثانه ی شما را نگاه کند.
این برای بررسی تومورها در دیورتیکول است. یک آزمایش فشار به نام «اورودینامیک» نیز ممکن است برای دیدن اینکه مثانه چقدر خوب کار می کند و برای بررسی انسدادها انجام شود. ارائه دهنده ی مراقبت سلامت شما ممکن است از سونوگرافی که از برخورد امواج صوتی به اعضای بدن، از آنها تصویربرداری می کند، استفاده کند تا ببیند چگونه هر انسدادی بر کلیه های شما اثر می گذارد.
درمان دیورتیکول مثانه
دیورتیکول های مثانه اگر باعث مشکلاتی نشوند، همیشه نیاز به درمان ندارند. دیورتیکول های ناشی از انسداد در مثانه، با بیرون آوردن مانع و همچنین احتمالا دیورتیکول، درمان می شوند. جراحی می تواند به صورت جراحی باز یا از طریق لوله های کوچکی که داخل مثانه کار می کنند، انجام شود. یک ربات ممکن است برای کمک در جراحی به کار گرفته شود.
گاهی اوقات جراحی بر روی سطح خارجی مثانه نیز نیاز خواهد شد. این جراحی ممکن است سخت باشد اگر دیورتیکول عفونی و متورم شده باشد. برای بیمارانی که نمی توانند جراحی باز داشته باشند، دهانه ی دیورتیکول به داخل مثانه می تواند بزرگتر شود. نمونه های هر توموری که در دیورتیکول یافت می شود، از نظر سرطان بررسی می شود.
چه اقداماتی باید پس از جراحی صورت گیرد؟
درمان اغلب جواب می دهد و ممکن است به علائم شما کمک کند. در بعضی از موارد، بعد از اینکه علت دیورتیکول(از جمله یک انسداد در مثانه) رفع می شود، شما نیاز به درمان بیشتر نخواهی داشت. ارائه دهنده ی مراقبت سلامت شما گاهی ممکن است بخواهد دیورتیکول را با یک سیستوسکوپ از طریق پیشابراه بررسی کند.
بعد از جراحی، شما به یک کاتتر نیاز خواهید داشت تا مثانه ی شما را برای 1 یا 2 هفته تخلیه کند.
بعضی از خطرهای نادر جراحی دیورتیکول عبارت اند از:
- آسیب به روده ها یا حالب ها (لوله هایی که ادرار را از کلیه ها انتقال می دهند)
- نشت ادرار از مثانه بعد جراحی
- عفونت
بعضی از بیماران بعدا به حذف دیورتیکول با جراحی باز نیاز خواهند داشت. اگر مثانه ی شما به خوبی کار نکند، شما ممکن است برای کمک به تخلیه ی آن به یک کاتتر نیاز داشته باشید.
چه عواملی باعث دیورتیکول های مثانه می‌شود؟
دیورتیکول های مثانه، فتق موکوس مثانه از بین فیبرهای عضله ی دترسور است. بسته به اندازه ی نقص عضلانی، دیورتیکول ها یا گردن باریک و یا پهن دارند. اگرچه در اطراف گردن عضله فراوان است و در دیواره های جانبی کمتر است، اما فقط فیبرهای پراکنده ی عضله ی دترسور در گنبد دیورتیکول وجود دارد. در کودکان، شایعترین محل برای دیورتیکول مثانه، قسمت جانبی و راس دهانه ی حالب است. با این وجود، در همراهی با انسداد خروجی یا سندروم پرون بلی، آنها می توانند در گنبد مثانه نیز اتفاق بیافتند. دیورتیکول های مثانه ناشایع هستند ولی نادر نیستند.
دیورتیکول های مثانه ممکن است اکتسابی یا مادرزادی باشند. دیورتیکول های اکتسابی معمولا چندتایی و مرتبط با ترابکولاسیون مثانه هستند. آنها نتیجه ی انسداد خروجی مثانه یا عفونت هستند و یا علل ایاتروژنیک دارند. انسداد گردن مثانه یا پیشابراه ناشی از دریچه های خلفی پیشابراه(PUV)، دیورتیکول قدامی پیشابراهی، تنگی پیشابراه، اختلال عملکرد عصبی مثانه یا دیس سینرژی(عدم هماهنگی) اسفنکتر خارجی، فشارهای تخلیه ی مثانه را افزایش می دهد و موکوس مثانه را از طریق شکاف عضله ی دیواره مثانه به بیرون فشار می دهد.
این دیورتیکول ها معمولا بعد از رفع انسداد خروجی بهبود می یابند. در کودکان دارای PUV، دیورتیکول های اکتسابی مثانه می توانند به عنوان مکانیسم تخلیه فشار برای حفاظت از کلیه ها و عملکرد مثانه به کار روند. برخی حدس زده اند که دیورتیکول های اکتسابی ممکن است بعد از عفونت ادراری شدید نیز ایجاد شوند؛ التهاب، عضله ی مثانه را ضعیف می کند و منجر به تشکیل دیورتیکول هایی در غیاب انسداد خروجی می شود.
دیورتیکول های مثانه به ندرت به صورت ایاتروژنیک ایجاد می شوند، مانند بعد جراحی ضد رفلاکس که در آن نقایص موجود در دیواره ی عضلانی مثانه به طور مناسب به یکدیگر نزدیک نشده اند.
در گذشته تصور می شد که تمام دیورتیکول ها اکتسابی هستند. با این وجود، اکنون به خوبی شناخته شده است که اکثریت دیورتیکول های مثانه در کودکان، مادرزادی هستند. اغلب دیورتیکول های مادرزادی مثانه، منفرد هستند و در دیواره ی صاف مثانه رخ می دهند و در مردان شایع تر هستند.
آنها معمولا در شاخ جانبی تریگون و شکاف حالب واقع شده اند و می توانند بر دهانه ی حالب ها اثر بگذارد، آن را احاطه کند یا از آن جدا شوند. اعتقاد بر این است که علت آن ضعف ذاتی در نظام عضلانی دترسور است، به خصوص کمبود های غلاف فاسیال والدیر.
دیورتیکول های مادرزادی مثانه با سندروم منکس، یک اختلال بافت همبند و مخرب عصبی با ویژگی افزایش در محتوای مس و متالوتیونین بافت؛ سندروم اهلرز-دانلوس، یک اختلال زیست زاد کلاژن؛ کوتیس لاکسا، سندروم کاهش یا غیاب بافت الاستیک؛
سندروم ویلیامز، اختلالی که با عقب ماندگی ذهنی و رشدی، آنومالی های صورت و تنگی آئورت مشخص می شود؛ و سندروم پرون بلی نیز همراه شده اند.
دکتر هوشنگ قوامی متخصص کلیه و مجاری ادراری
سایه یکشنبه ۱۷ دی ۲( 3 ماه پیش) تعداد بازدید: 49 مشاهده پرسش 