انواع فتق را بشناسید – درمان راحت فتق

فتق یا هرنیا (Hernia) مشکلی شایع بوده که سبب بروز برآمدگی موضعی در ناحیه شکم یا کشاله ران می شود. با اینکه فتق ها در اغلب موارد بی خطر هستند اما گاهی اوقات می توانند سبب ایجاد درد و ناراحتی نیز شوند. در این مقاله ماهیت، عوامل رایج و نحوه درمان فتق ها بیان می شود.

فتق (Hernia) چیست و کجاست؟

در این مطلب نکاتی کلیدی درباره هرنیا ها بیان شده است. فتق ها اغلب هیچ گونه علائم مشکل سازی ایجاد نمی کنند. با این حال، شکایت از درد فتق شکم می تواند بیانگر وجود مشکلی جدی باشد.

تشخیص این موارد معمولا آسان بوده و با لمس یا مشاهده کردن برآمدگی امکان پذیر است. درمان این فتق ها می تواند از پایش فتق تا جراحی ترمیمی را شامل شود. این جراحی ها از طریق ایجاد یک سوراخ یا برش بر سطح شکم انجام می شوند. جراحی فتق اینگوئینال (در ناحیه کشاله ران) در کودکان و افراد مسن شیوع بیشتری دارد.

فتق هنگامی بروز می دهد که یک ضعف یا سوراخ در پریتوئن به وجود می آید. پریتوئن یک دیواره عضلانی است که معمولا اندام های شکمی را در جای خود نگه می دارد.

این نقص در پریتوئن به بافت ها و اندام ها این امکان را می دهد که به دیواره شکم فشار وارد کرده و فتق یا برآمدگی بر روی آن ایجاد کنند. امکان دارد این برآمدگی در هنگام دراز کشیدن صاف شده و یا بتوان آن را با فشار به داخل راند. سرفه کردن می تواند سبب پدیدار شدن مجدد فتق نافی شود.

هر جایی از بدن که جداره بافت نگه‌دارنده یک اندام ضعیف باشد؛ فتق می‌تواند اتفاق بیافتد. فتق مزمن معولا در ناحیه شکمی رخ می‌دهد، همچنین فتق می‌تواند در ران، ناف و ناحیه کشاله ران دیده شود.

انواع فتق ها

هرنیا ها معمولا در نواحی زیر یافت می شوند:

✅ کشاله ران

فتق رانی سبب بروز یک برآمدگی در زیر کشاله ران شده که در زنان شیوع بیشتری دارد. فتق اینگوئینال یک برآمدگی در ناحیه کشاله ران است که می تواند تا به کیسه بیضه نیز انتشار یابد. این نوع فتق در مردان شیوع بیشتری دارد.

✅ ناحیه بالایی شکم

فتق هیاتال یا هیاتوس هنگامی به وجود می آید که محتویات ناحیه بالایی شکم از طریق سوراخ دیافراگم به حفره قفسه سینه راه می یابند.

✅ ناف

برآمدگی این ناحیه به وسیله هرنیا ناف یا اطراف آن به وجود می آید.

✅ جای زخم جراحی

جراحی های شکمی به دلیل ایجاد برش و جای زخم می توانند به بروز فتق منجر شوند.

انواع فتق

علت ایجاد فتق

صرف نظر از فتق برشی، بروز فتق هیچ گونه دلیل مشخصی ندارد. خطر ابتلا به هرنیا همگام با افزایش سن بیشتر شده و در مردان شیوع بیشتری دارد. فتق می تواند مادرزادی بوده و یا در کودکی به دلیل ضعف دیواره شکمی به وجود آید. فعالیت ها و مشکلات پزشکی که سبب افزایش فشار بر دیواره شکم می شوند می توانند به بروز فتق منجر شوند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • زور زدن در دستشویی (برای مثال، ناشی از یبوست طولانی مدت)
  • سرفه مداوم
  • سیستیک فیبروزیس
  • بزرگی پروستات
  • زور زدن برای دفع ادرار
  • اضافه وزن و چاقی
  • مایعات شکمی
  • بلند کردن اجسام سنگین
  • دیالیز صفاقی
  • تغذیه ناکافی
  • مصرف سیگار
  • فشار فیزیکی
  • عدم نزول بیضه

عوامل موثر در فتق برشی

از آنجایی که فتق برشی در نتیجه جراحی به وجود می آید، واضح ترین عامل خطر آن انجام فرایند جراحی بر روی ناحیه شکم است. بیشترین احتمال ابتلای افراد 3 تا 6 ماه پس از جراحی می باشد. عوامل دیگری نیز احتمال این ابتلا را بیشتر می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • درگیری در فعالیت شدید
  • افزایش وزن
  • باردار شدن

تمامی عوامل ذکر شده در بالا می توانند فشار بیشتری بر بافت های در حال ترمیم وارد کنند.

عوامل خطر ابتلا به فتق اینگوئینال

افراد زیر از نظر ابتلا به هرنیا اینگوئینال در معرض خطر بالاتری قرار دارند:

  • افراد مسن
  • افراد دارای سابقه خانوادگی
  • افرادی دارای سابقه ابتلا
  • مردان
  • مصرف کنندگان سیگار
  • افراد مبتلا به یبوست مزمن
  • بارداری
مصرف سیگار خطر ابتلا به فتق اینگوئینال را افزایش می دهد زیرا مواد شیمیایی موجود در تنباکو سبب ضعیف شدن بافت ها می شوند.

عوامل موثر در فتق نافی

فتقهای نافی بیشترین شیوع را در بین نوزادان نارس و با وزن کم در هنگام تولد دارند.

عوامل خطر ابتلا به این نوع بیماری در بزرگسالان شامل موارد زیر می شوند:

  • داشتن اضافه وزن
  • بارداری های متعدد
  • جنیست زن

عوامل خطر ابتلا به فتق هیاتال

افراد چاق و دارای سن بیش از 50 سال از نظر ابتلا به فتق هیاتال در معرض خطر بالاتری قرار دارند.

علائم فتق

در بسیاری از موارد فتق تنها یک تورم بدون درد است که هیچ مشکلی ایجاد نکرده و به هیچ مراقبت فوری پزشکی نیاز ندارد. با این وجود، فتق می تواند سبب بروز ناراحتی و درد شده و علائم آن در هنگام ایستادن، زور زدن یا بلند کردن اجسام سنگین تشدید شود.

در برخی موارد، هرنیا نیاز به جراحی فوری دارد. برای مثال، هنگامی که بخشی از روده ها توسط فتق اینگوئینال مسدود یا پیچ خورده می شوند نیاز به جراحی فوری می باشد. در صورتی که فتق اینگوئینال سبب بروز شکایت های حاد شکمی شود نیاز به مراقبت پزشکی فوری می باشد. از جمله این شکایت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • درد
  • حالت تهوع
  • استفراغ
  • صاف نشدن برآمدگی با فشار

در این موارد، تورم معمولا سفت و حساس به لمس بوده و نمی توان آن را با فشار صاف کرد. فتق هیاتال می تواند علائم رفلاکس اسیدی معده (همانند سوزش سر دل) را ایجاد کند. این علائم هنگامی ایجاد می شوند که اسید معده به مری راه می یابد.

عوارض فتق های شدید

40 درصد از فتق های رانی ظرف 2 سال پس از تشخیص منجر به استرانگوله (فشردگی شدید) روده می شوند.استرانگوله شدن عارضه ای است که در آن خون رونده به بافت متوقف شده و نیازمند مراقبت اورژانسی است. این مراجع بهداشتی جراحی های اختیاری و پیشگیرانه را نسبت به جراحی های اورژانسی و پر خطر ترجیح می دهند.

فتق شدید - استرنگوله

درمان فتق

اقدام معمول برای هرنیا های بدون علامت پایش و انتظار است. هر چند، این اقدام برای برخی فتق ها از جمله فتق های رانی خطرناک است.

تاکنون مشخص نشده در ترمیم فتق های اینگوئینالی که با فشار صاف می شوند جراحی های غیر اورژانسی ارزش صبر کردن را دارند یا خیر. کالج جراحان آمریکا و برخی دیگر از سازمان های پزشکی برای چنین فتق هایی انجام جراحی اختیاری را نسبت به روش پایش و انتظار ترجیح می دهند.

برخی مراجع دیگر توصیه می کنند جهت پیشگیری از استرانگوله شدن روده ها در آینده ترمیم جراحی انجام شود.

عوارض درمان نکردن باد فتق

اگر فتق درمان نشود، خون‌رسانی به بخش بیرون‌زده عضو انجام نمی‌شود و جریان خون متوقف می‌شود. امکان دارد سبب انسداد روده همراه با تب، درد شکمی شدید، استفراغ و شوک شود.

فتق در کودکان

فتق اینگوئینال یکی از رایج ترین دلایل جراحی در کودکان و شیرخواران است.

فتق در کودکان

یک مطالعه مروری سیستماتیک از اطلاعات 20 ساله در زمینه جراحی های ترمیم هرنیاکودکان و شیرخواران بیان داشت که جراحی لاپاراسکوپیک در درمان هرنیاهای دو طرفه نسبت به جراحی باز سریع تر است. با این حال، در مدت زمان جراحی ترمیم فتق اینگوئینال یک طرفه تفاوت چشم گیری بین این دو روش وجود نداشت.

درمان فتق کودکان چگونه است؟

با اینکه میزان بازگشت این بیماری در هر دو فرایند یکسان است اما احتمال بروز عوارضی از جمله عفونت زخم در جراحی باز مخصوصا در شیرخواران بیشتر است.

انواع جراحی هرنیا

با اینکه گزینه های جراحی به شرایط هر فرد (از جمله محل فتق) بستگی دارند اما مداخلات جراحی فتق شامل دو نوع کلی می شوند:

  • جراحی باز
  • جراحی لاپاراسکوپیک

در جراحی ترمیمی باز هرنیا با استفاده از بخیه، مش (نوعی تور) یا هر دو بسته می شود. زخم پوستی ایجاد شده نیز به وسیله بخیه، چفت یا چسب جراحی بسته می شود.

ترمیم لاپاراسکوپیک در جراحی های مجدد و با هدف اجتناب از ایجاد جای زخم های بیشتر انجام می شود. با اینکه هزینه این فرایند بیشتر است اما احتمال بروز عوارضی همچون عفونت در آن کمتر می باشد. در ترمیم لاپاراسکوپیک برش ها کوچک تر و بهبودی پس از عمل سریع تر است.

ترمیم لاپاراسکوپیک توسط یک لوله حاوی چراغ و دوربینی کوچک هدایت می شود اما فتق به همان روش جراحی باز بسته خواهد شد. ابزار های جراحی از طریق برش کوچک دیگری به ناحیه درمان وارد می شوند. جراح جهت داشتن دید بهتر و فضای کار بیشتر حفره شکمی را با استفاده از گاز متورم می کند. فرد در تمام طول فرایند تحت بیهوشی عمومی قرار دارد.

ورم کیسه بیضه بعد عمل فتق

یکی از عوارض شایع بعد از عمل فتق، ورم کیسه بیضه بعد از عمل فتق است. برای بهبود این ورم توصیه می شود بیمار به هنگام استراحت پاهای خود را بالا بگیرد و از کمپرس سرد استفاده کند. این تورم گذراست و جای نگرانی نیست.

برای کنترل درد و تیر کشیدن ناحیه بیضه بیمار می تواند تحت نظر پزشک از مسکن استفاده کند، معمولا برای بهبود درد بیضه بعد از عمل فتق ، روزی یک عدد شیاف ایندومتاسین ۱۰۰ توصیه می شود.

دکتر هوشنگ قوامی بورد تخصصی جراحی کلیه ، مجاری ادرار و ناباروری مردان

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 5روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)

  • تصویر کاربر رضا جمعه ۱۸ مهر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 252 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر یک سال عمل فتق کشاله ران از سمت چپ انجام دادم راننده کامیونم موقع رانندگی درد دارم بی طاقت میشم هیچ کاری نمیتونم انجام بدم چکار کنم
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۱۸ مهر ۹۹( 3 سال پیش)

      به جراح عمومي مراجعه كنيد

  • تصویر کاربر حسن شنبه ۱۲ مهر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 325 مشاهده پرسش
    بنده دو تا سنوگرافی انجام دادم . اولی اعلام کردن دو فتق ۸ میل سمت چپ و ۱۱ میل سمت راست اینگوینال دارم ولی دومی اعلام کرده سمت چپ هم واریکوسل سمت چپ دارم البته بنا به اعلام مختصص چون در سنوگرافی دومم هم چیزی اعلام نشده . در ضمن بنده فقط در بیضه سمت راست درد در حد تیر کشیدن دارم و نه چپ . آیا فتق بر درد بیضه موثر است و اینکه علاوه بر فتق ها ، واریکوسل رو هم عمل کنم . ممنون میشم نظر خودتونو اعلام کنید
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی شنبه ۱۲ مهر ۹۹( 3 سال پیش)

      عمل شود واريكوسل

  • تصویر کاربر سعید دوشنبه ۱۴ مهر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 252 مشاهده پرسش
    با سلام
    الان حدود ۶ ماهه که در پایین و سمت راست شکم احساس کمی درد دارم . البته درد در هر ما حدود ۲تا۳ بار میاد سراغم . فقط همون نقطه هست . نه بالا به شکم سرایت می‌کنه و نه پایین بسمت بیضه . به اون نقطه که نگاه میندازم کمی حالت باد کرده یا تورم داره .. بعضی وقتها هم که تورم کلا از بین میره .... در ضمن ورزش رزمی کار می کنم و کوهنوردی هم میرم .... ۳۳ سال سن دارم .... رفتم دکتر میگه یه عضله در کشاله ران کش اومده . قرص دیازپام و کارباکوت بهم داده .... باتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۱۴ مهر ۹۹( 3 سال پیش)

      كشيدگي عضله مي باشد

  • تصویر کاربر رسول جمعه ۱۱ مهر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 245 مشاهده پرسش
    با سلام و عرض خسته نباشید
    دچار درد خفیف بیضه سمت راست شدم که درد به کشانه ران هم میزنه . و بعد از معاینه بیضه متوجه یک برجستگی ریز بالای بیضه سمت راست چسبیده به لوله اپیدمیم شدم . با لمس این برجستگی دچار درد میشوم . خیلی میترسم . آیا ممکنه سرطان باشه . در ضمن هر دو بیضه دارای اندازه طبیعی و سفت نیستند . و بیضه سمت راستم کمی پایین تر از بیضه سمت چپم قرار داره.
    فقط آقای دکتر از این برجستگی میترسم حتی بهش فکر میکنم دچار درد میشم
    1. تصویر کاربر رسول پنجشنبه ۳ مهر ۹۹( 3 سال پیش)
      در ضمن این برجستگی به بیضه چسبیده و بالای آن قرار داره و هم به لوله اپیدمیم و با لمس آن باعث درد در پشت بیضه و زیر شکم میشم . آیا خطرناکه
    2. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۱۱ مهر ۹۹( 3 سال پیش)

      سرطان نيست روزي دو بار در أب گرم نشسته شود هر بار ١٥ دقيقه ده روز

    3. نمایش سایر 1 پاسخ
  • تصویر کاربر رضا شنبه ۲۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 379 مشاهده پرسش
    به علت جابجا کردن وسایل سنگین کمی بیضه هام درد داره
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی شنبه ۲۹ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)

      استراحت و روزي يك عدد شياف ديكلوفناك صد ميلي استعمال كنيد

  • تصویر کاربر شهرام دوشنبه ۳۱ شهریور ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 233 مشاهده پرسش
    سلام من چندسالی گاهی وقتها سمت راست بیضه به بالا کمی احساس درد می کنم و سمت راست بیضه و مثانه متورم میشه(بیشتر موقعی که نیم ساعت یا بیشتر سر پا هستم یا پیاده روی می کنم)، اما امروز با سونوگرافی متوجه شدم فتق بیضه دارم گاهی وقتها احساس ضعف
    می کنم آزمایشاتم مشکلی نداشت ،تصویر سونوگرافی را براتون ارسال می کنم تا راهنماییم کنید.ممنون از شما
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی دوشنبه ۳۱ شهریور ۹۹( 3 سال پیش)

      فتق بيضه است

  • تصویر کاربر سحر پنجشنبه ۹ مرداد ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 342 مشاهده پرسش
    باسلام خانومی هستم سی ساله
    مدتی است هر روز صبح بالای کشاله ران دچار بیرون آمدگی میشود عکس آن را فرستاده ام بدون درد و خودبخود محو میشود به نظر فتق می اید
    آیا خطری دارد و نیاز به عمل است
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی پنجشنبه ۹ مرداد ۹۹( 3 سال پیش)

      عكس واضح نبود ولي احتمال فتق زياد است

  • تصویر کاربر محمد سه شنبه ۳۱ تیر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 471 مشاهده پرسش
    باسلام پدر84 ساله من چند ساله درگیر باد فتق است، امروز میگفت اون ورم پائین رفته ،دیگه ورمی نداره ولی درد داره و حالش خوب نیست.چکاربایدکرد؟ با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی سه شنبه ۳۱ تیر ۹۹( 3 سال پیش)

      فتق عمل شود

  • تصویر کاربر فرزین جمعه ۲۷ تیر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 214 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر فتق مادرم پاره شده الان حدود یک سال عمل نکرده گفتن باید لاغر کنه الان بعضی موقه ها درد شدیدی داره میخواستم ببینم مشگلی پیش میاد عمل نکرد یا نه به توضیح کوچک بدید ممنون میشم عکس ازمایش براتون میفرسم
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۲۷ تیر ۹۹( 3 سال پیش)

      بايد عمل كنند

  • تصویر کاربر البرز جمعه ۲۷ تیر ۹۹( 3 سال پیش) تعداد بازدید: 320 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید،اقای دکتر بنده مردی۵۴ ساله بوده که در اسفند 82 در بیمارستان ولیعصر ناجا توسط دکتر غفاری عمل فتق کشاله ران سمت راسط انجام داده ام ولی الان با گذشت 17 سال دچار درد شدید در محل عمل شده ام و حتی درد آن کمر و هر دو پایم را درگیر کرده است و در راه رفتن دچار مشکل شده ام و هر دو پایم در حالت بی حسی می باشد خواهشمند است راهنمایی بفرمایید
    1. تصویر کاربر دکتر هوشنگ قوامی جمعه ۲۷ تیر ۹۹( 3 سال پیش)

      به جراح عمومي مراجعه كنيد

درحال دریافت اطلاعات
پرسش از دکتر